رجعت‌کنندگان هنگام ظهور امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رجعت، ائمه، مؤمنان، کافران، ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف).
پرسش: وقتی امام زمان ظهور می‌کند چه کسانی زنده می‌شوند؟ اگر ما نباشیم، امام زمان از کجا می‌فهمد که ما طرفدار او هستیم؟
پاسخ: روایات مربوط به
رجعت، هرگز درصدد برشمردن تعداد و آمار افراد یا ذکر اسامی آنان نیستند؛ بلکه این روایات ضمن اشاره به اسامی برخی از افراد گروه‌ها، مسئله رجعت
مردگان به
دنیا را محدود و مختص کسانی می‌دانند که قبل از
مرگ از درجه بالای
ایمان برخوردار بوده و در حمایت از دین الهی و
اطاعت از
ائمه (علیهم‌السلام) کوتاهی نکرده‌اند و یا کسانی که در راه
کفر و عناد با
اهل بیت (علیهم‌السلام) از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند؛ اما غیر از این دو گروه ـ چنانچه قبلاً اشاره شد ـ بازگشت به دنیا نخواهند داشت.
بنابراین آنچه مهم و تعیین‌کننده است، خلوص ایمان در پرتو
عمل به دستورات الهی و اعتصام به
ولایت ائمه معصوم (علیهم‌السلام) است تا در اثر چنین پیوندی،
خداوند نیز وی را از چنین فوز عظیمی در ایام الله [[|ظهور مهدی]] و رجعت
اهل بیت (علیهم‌السلام) برخوردار کند.
در این سؤال دو مسئله مورد پرسش واقع شده است:
۱. معرفی اشخاصی که در زمان
ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) رجعت می‌کنند.
۲. شناخت طرفداران و نحوه آگاهی
امام (علیه‌السلام) از عقیده و افکار اشخاصی که طرفدار آن حضرت بوده‌اند و از دنیا رفته‌اند.
آنچه نیاز به بررسی بیشتر دارد، بخش نخست سؤال است. به همین جهت ما در این‌جا، نخست به پاسخ قسمت دوم سؤال می‌پردازیم. آن‌گاه اشاره به بخش اول سؤال می‌کتیم.
پاسخ این فقره از سؤال واضح است؛ زیرا داشتن
علم غیب و آگاهی از
اسرار انسان و
جهان، از شئونات امام معصوم (علیه‌السلام) است و امام کسی است که
علم گذشته و آینده را داراست و بر
اعمال بندگان، اشراف و احاطه دارد. اگر چنین نباشد نمی‌تواند امام و
حجت میان
خلق و
خالق باشد.
خود حضرت در توقیعی شریف که به
شیخ مفید (رحمة‌الله‌علیه) صادر فرموده است، پاسخ این سؤال را به بهترین وجه یادآور شده است، می‌فرماید:
«
اِنَّا نُحِیطُ عِلْماً بِاَنْبَائِکُمْ وَ لاَ یَعْزُبُ عَنَّا شَیْءٌ مِنْ اَخْبَارِکُمْ ... اِنَّا غَیْرُ مُهمِلِینَ لِمُرَاعَاتِکُم وَ لَا نَاسِینَ لِذِکْرِکُم ...»؛
ما احاطه و اشراف کامل بر اخبار شما داریم و هیچ چیزی از اخبار شما از دید ما پنهان نیست. ما مواظب اوضاع و احوال شما هستیم و هیچ‌گاه یاد شما را از خاطر نمی‌بریم.
بنابراین از این نظر جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا حضرت نسبت به
شیعیان و
دشمنان خود هرگز بی‌تفاوت نیست و تمام جریانات را نیز باخبر است. هر کس به میزان
ایمان و
معرفت خود، در میان پیروان حضرت، جایگاه خاص خود را دارد.
براساس
روایات، این مسئله اجمالاً قطعی و مسلم است که ائمه (علیهم‌السلام) و عده‌ای از
مؤمنین و
کفار در زمان
ظهور مهدی (علیه‌السلام) دوباره زنده می‌شوند و این موضوع به عنوان «رجعت» جزء معتقدات
شیعه و ضروری
مذهب است.
زنده شدن
مردگان و بازگشت آنان به
دنیا، چون از امور غیبی مربوط به آینده است؛ لذا اعتقاد به آن متوقف است بر وجود دلایل معتبر نقلی از معصومین (علیهم‌السلام). در روایات مربوط به این موضوع گرچه خصوصیات آن به طور کامل بیان نشده است، ولی اصل مسئله
رجعت در حد
تواتر از ائمه (علیهم‌السلام) نقل شده است.
مرحوم سیدمرتضی در این رابطه می‌فرماید: شیعه
امامیه بر این اعتقاد است که
خداوند به هنگام
ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) گروهی از شیعیان آن حضرت را که پیشتر مرده‌اند، باز می‌گرداند تا به
ثواب یاری و کمک به آن حضرت برسند و حکومتش را ببینند و هم‌چنین گروهی از دشمنان او را باز می‌گرداند تا از آنان
انتقام بگیرد و شیعیان از مشاهده ظهور
حق و بالا گرفتن کلمه اهل آن، خشنود گردند.
علامه مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) نیز می‌فرماید: یکی از موضوعات اجماعی شیعه، بلکه از ضروریات مذهب حقه، حقانیت «رجعت» است که پیش از رستاخیز، در زمان
حضرت قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) خواهد بود و گروهی از مؤمنان که دارای
ایمان خالص بوده‌اند و نیز گروهی از کافران که دارای
کفر محض بوده‌اند، به دنیا باز می‌گردند تا حکومت ائمه (علیهم‌السلام) را ببینند.
در روایات نیز از موضوع «رجعت» به عنوان ایام الله تعبیر شده است.
حدیثی از امام صادقــ
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: ایام الله ـ که مایه سرور و
عزت مؤمنین است ـ سه مرحله دارد که رجعت یکی از آن است: «ایام الله ثلاثة: یوم یقوم القائم و یوم الکره و یوم القیامه».
حدیثی دیگرــ و در
حدیث دیگر نیز امام صادق (علیه‌السلام) ایمان به رجعت را ضروری شمرده و می‌فرماید: «از ما نیست کسی که اعتقاد به بازگشت ما نداشته باشد».
اعتقاد به جزئیات و خصوصیات رجعت مثل زمان و تعداد افراد و ... ضرورتی ندارد و در
روایات نیز به‌روشنی بیان نشده است، آن چه قطعی و ضروری
مذهب است، اصل اعتقاد به رجعت فی الجمله است.
چه کسانی دوباره زنده می‌شوند و به دنیا باز می‌گردند؟
روایات در این باره دو دسته‌اند:
برخی روایات به صورت عام ویژگی‌های گروه‌هایی را که به
دنیا بر‌می‌گردند، بیان کرده‌اند، این دسته از روایات به سه گروه اشاره کرده‌اند:
ائمه (علیهم‌السلام) روایاتی وجود دارد که به طور عام قائل به رجعت همه ائمه شده‌اند.
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «هیچ امام و پیشوایی نیست، مگر اینکه مجدداً در زمان خودش در آینده به دنیا باز می‌گردد ...».
امام صادق می‌فرماید: «بازگشت مردگان به دنیا همگانی و فراگیر نیست؛ بلکه مربوط به عده‌ای خاص است، بر‌نمی‌گردد به دنیا مگر کسانی که از ایمان خالص برخوردارند یا به حد
شرک خالص رسیده باشند».
علاوه بر
روایت فوق، روایات دیگری بر بازگشت
مشرکین که به حد شرک خالص رسیده باشند و نیز
دشمنان ائمه (علیه‌السلام) که عناد و دشمنی را به اوج رسانده‌اند، دلالت می‌کند.
ــ امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «فقط کسانی در زمان
ظهور قائم ما به سوی دنیا باز می‌گردند که ایمانشان را خالص کرده باشند یا به مرز کفر خالص رسیده باشند ...»
ــ و نیز فرمودند: «زمانی که
مهدی ما ظهور کند، خداوند کسانی را که به اذیت و آزار بندگان
مؤمن می‌پرداختند، با همان قیافه قبلی‌شان به دنیا باز می‌گرداند تا مؤمنین از آنان انتقام بگیرند».
پاره‌ای از روایات به صورت خاص نام افراد را برده و مصداق کسانی را که
رجعت می‌کنند، بیان کرده‌اند که در این قسمت به ذکر این مصادیق می‌پردازیم:
أ.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و
امیرمؤمنان (علیه‌السلام) و
امام حسین (علیه‌السلام).
ب.
شهدای کربلا همراه با امام حسین (علیه‌السلام) و هفتاد نفر پیامبری که با
حضرت موسی بن عمران مبعوث شدند.
ج.
اصحاب کهف،
یوشع بن نون،
سلمان فارسی،
مقداد،
ابودجانه و
مالک اشتر بعنوان وزرا و معاونان
حضرت ولی عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف).
د. مفضل بن عمر،
داوود بن کثیر الرقی،
عبدالله بن شریک عامری،
اسماعیل فرزند امام صادق (علیه‌السلام)،
حمران بن اعین و
میسر بن عبدالعزیز.
اینکه روایات مربوط به رجعت، هرگز درصدد برشمردن تعداد و آمار افراد یا ذکر اسامی آنان نیستند؛ بلکه این روایات ضمن اشاره به اسامی برخی از افراد گروه‌ها، مسئله رجعت
مردگان به دنیا را محدود و مختص کسانی می‌دانند که قبل از
مرگ از درجه بالای ایمان برخوردار بوده و در حمایت از
دین الهی و
اطاعت از ائمه (علیهم‌السلام) کوتاهی نکرده‌اند و یا کسانی که در راه
کفر و عناد با اهل بیت (علیهم‌السلام) از هیچ تلاشی فروگذار نکرده‌اند؛ اما غیر از این دو گروه ـ چنانچه قبلاً اشاره شد ـ بازگشت به دنیا نخواهند داشت.
بنابراین آنچه مهم و تعیین‌کننده است، خلوص ایمان در پرتو
عمل به دستورات الهی و اعتصام به ولایت ائمه معصوم (علیهم‌السلام) است تا در اثر چنین پیوندی، خداوند نیز وی را از چنین فوز عظیمی در ایام الله ظهور مهدی و رجعت اهل بیت (علیهم‌السلام) برخوردار کند.
۱. الشیعه والرجعه، محمدرضا طبسی.
۲. شیعه‌شناسی و پاسخ به شبهات، ج۲، علی‌اصغر روضوانی.
۳. چشم‌اندازی به حکومت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، نجم‌الدین طبسی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رجعت‌کنندگان هنگام ظهور امام زمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۷/۰۸.
