ظهور امام مهدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ظهور حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف.
پرسش: آیه ۵۵ سوره نور: «
وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً وَ مَنْ کَفَرَ بَعْدَ ذلِکَ فَأُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُون» چگونه بر ظهور موعود جهانی دلالت می‌کند؟
پاسخ: برای رسیدن به پاسخ این پرسش نخست ترجمه
آیه شریفه، سپس بیان دیدگاه‌های مفسران به‌صورت خلاصه ضروری به نظر می‌رسد.
اما ترجمه کامل آیه شریفه: «خداوند به کسانی از شما (مسلمانان) که
ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که قطعاً آنها را در روی زمین جانشین (خود) کند و (حکومت بخشد) همان‌گونه که کسانی را که پیش از آنها بودند، جانشین ساخت، و حتماً آن دینی را که برای آنها پسندیده است (دین اسلام) برای آنها مستقر و استوار سازد، و بی‌تردید حال آنها را پس از بیم و
ترس به امن و ایمنی تبدیل نماید به‌طوری‌که تنها مرا بپرستند و چیزی را شریک من قرار ندهند. و هر‌کس پس از این (نعمت بزرگ) کفران ورزد، چنین کسانی به حقیقت نافرمانند».
از مجموع آیه چنین برمی‌آید که
خداوند به گروهی از مسلمانان که دارای دو صفت «ایمان» و «عمل صالح» هستند، سه نوید داده است:
جانشینی و حکومت روی
زمین.
نشر آیین
حق به‌طور اساسی و ریشه‌دار در همه جا.
از میان رفتن تمام اسباب خوف، ترس، وحشت و ناامنی.
نتیجه این امور آن خواهد شد که با نهایت
آزادی خدا را بپرستند و فرمان‌های او را گردن نهند و هیچ شریک و شبیهی برای او قائل نشوند و
توحید خالص را در همه جا بگسترانند.
در این‌که منظور از این عده که خداوند حکومت بر روی زمین را به آنان وعده داده است، چه کسانی هستند؟ بین مفسران اختلاف نظر وجود دارد و نظریات متعددی بیان شده است:
بعضی آن را مخصوص
صحابه پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دانسته‌اند که با پیروزی اسلام در عصر
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله صاحب حکومت در زمین شدند.
بعضی دیگر اشاره به حکومت خلفای سه‌گانه نخستین می‌دانند.
بعضی دیگر حکومت خلفای چهارگانه نخستین را مصداق آن بیان می‌کنند.
بعضی مفهوم آن را چنان وسیع دانسته‌اند که این وعده را شامل تمام مسلمانانی که دارای این صفت‌اند، می‌دانند.
برخی در تأیید و توضیح این نظریه می‌گویند: «بدون شک این آیه شامل مسلمانان نخستین می‌شود و بدون شک حکومت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ که طبق عقیده عموم مسلمانان اعم از
شیعه و اهل تسنن سراسر روی زمین را پر از
عدل و داد می‌کند، بعد از آن‌که
ظلم و جور همه جا را گرفته باشد، مصداق کامل این آیه است؛ ولی با این حال مانع از عمومیت و گستردگی مفهوم آیه نخواهد بود».
گروهی آن را اشاره به حکومت
حضرت مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف می‌دانند که شرق و غرب
جهان در زیر لوای حکومتش قرار می‌گیرد، و آیین حق در همه جا نفوذ می‌کند و ناامنی و خوف و
جنگ از صفحه زمین برچیده می‌شود، و عبادت خالی از
شرک برای جهانیان تحقق می‌یابد.
در میان این نظریات به نظر می‌رسد نظریه پنجم (اشاره به حکومت حضرت مهدی) از قوت بیش‌تری برخوردار است.
قرائنی در آیه وجود دارد که با حکومت آن حضرت سازگارتر است؛ مانند:
أ. جانشینی و حکومت بر زمین: «
لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ».
ب. استقرار و استواری
دین مورد پسند خدا: «
لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دینَهُمُ الَّذِی ارْتَضی لَهُمْ».
ج. تبدیل بیم و ترس به امن و ایمنی: «
وَ لَیُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً».
ه. پرستش فقط خدای یگانه و شریک قرار ندادن چیزی برای او: «
یَعْبُدُونَنی لا یُشْرِکُونَ بی شَیْئاً».
روشن است این مفاهیم به‌صورت مطلق و کامل فقط در حکومت
امام مهدی عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف محقق می‌شود؛ اما در مواردی که بیان شده است به صورت جزئی و ناقص تحقق یافته است؛ ازاین‌رو تطبیق آیه شریفه بر حکومت امام مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ با قرائن موجود در آیه هماهنگ‌تر است.
در
روایات متعدد از
اهل بیت علیهم‌السلام، آیه شریفه بر حکومت امام مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ تطبیق و
تفسیر شده است؛ اینک به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
طبرسی در تفسیر این آیه می‌گوید: آن‌چه که از اهل بیت در تفسیر این آیه
روایت شده این است که این آیه در شأن مهدی از آل
محمد عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف نازل شده است.
وی هم‌چنین از تفسیر
عیاشی نقل می‌کند که
امام سجاد علیه‌السلام پس از
قرائت این آیه فرمود: این عده (که خداوند به آنان وعده داده) شیعیان ما هستند که خداوند به‌وسیله مردی از ما که مهدی این امت است، آن را به انجام می‌رساند و همو کسی است که
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در‌باره او فرمود: اگر از عمر
دنیا فقط یک روز مانده باشد، خداوند آن
روز را آن‌قدر طولانی می‌کند تا مردی از عترتم که
اسم او اسم من است بیاید و زمین را پر از عدل و داد کند؛ همان‌گونه که از
ظلم و ستم پر شده است.
بنابراین با توجه به دلایل یادشده می‌توان از این آیه وعده به ظهور موعود جهانی حضرت مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ را دریافت و استنباط کرد.
پایگاه اسلام کوئست.
