امام باقر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام باقر علیه‌السلام.
پرسش: زندگی
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ چگونه بود؟
پاسخ: حضرت امام محمد الباقر ـ علیه‌السلام ـ امامی است که همه لحظات
عمر با برکتش، در راه
ارشاد و
هدایت انسان‌ها به پایان رسید. امامی که از زمینه‌سازی‌های پدرش امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در راستای معرفی مکتب تشیع و مبارزه با
طاغوت زمان بهره‌برداری بسیار کرد، و با
تربیت شاگردان برجسته، و تبیین فقه ناب
اسلام و
اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ بزرگ‌ترین قدم را برای شناسایی تشیع و مکتب اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ برداشت.
او در سن چهار سالگی در
کربلا و ماجرای
عاشورای حسینی حضور داشت، و در سفر
کوفه و
شام همراه پدر، همه سختی این
سفر را تحمل کرد، و براساس
فرهنگ عاشورا تربیت شد. او تجسمی از ارزش‌های والای انسانی و
کمالات اخلاقی بود،
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از او یاد و تجلیل فراوانی نموده است.
جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: از
رسول خدا ـ علیه‌السلام ـ شنیدم فرمود: ای
جابر! تو به مردی از خاندان من می‌رسی که هم‌نام و هم‌شکل من است،
علم را می‌شکافد و
تفسیر و توضیح می‌دهد.
زندگی امام باقر ـ علیه‌السلام ـ را می‌توان در سه بخش بیان نمود: ۱ - امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در عصر پدر (۳۸ سال)؛ ۲ - دوران
امامت (۲۰ سال)؛ ۳ - نمونه‌ای از گفتار و رفتار امام باقر علیه‌السلام.
اسم مبارک آن
حضرت محمد ـ لقبش
باقر،
شاکر و
امین و کنیه‌اش
ابوجعفر می‌باشد.
نام پدر گرامیش
علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ و نام مادر بزرگوارش
فاطمه دختر
امام حسن مجتبی علیه‌السلام.
(در اول
رجب سال ۵۷ هـ. ق در
مدینة النبی متولد شد.
در سال ۱۱۴ هـ. ق در همان شهر
شهید و از
دنیا رفت.
او از دو طرف نَسَبش به
هاشم می‌رسید و هم از دو طرف نسبش به
امام علی ـ علیه‌السلام ـ می‌رسید.
و قبر شریفش مدینه، در قبرستان
بقیع کنار
قبر پدر بزرگوارش
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد.
۱ - سه سال و شش ماه و ده روز با جد بزرگوارش
امام حسین علیه‌السلام؛
۲ - سی و چهار سال و پانزده روز با پدرش امام سجاد علیه‌السلام؛
۳ - نوزده سال و ده ماه و ۱۲ روز مدت
امامت).
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ درباره مقام
مادر امام باقر ـ علیه‌السلام ـ فرموده است: «کانت صدیقه لم تدرک فی آل الحسن امرأهٌ مثلها»
او یک
صدیقه راست‌گو و راست‌کردار بود و در خاندان
امام حسن ـ علیه‌السلام ـ بانویی مانند او یافت نمی‌شود.
در
محرم سال ۹۵ هـ. ق پس از
شهادت پدر بزرگوارش امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ دوران امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ هنگامی که ۳۸ سال از عمر شریفش می‌گذشت، آغاز گردید و تا
ذی‌حجه ۱۱۴ هـ. ق حدود ۲۰ سال طول کشید و امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در این مدت در
مدینه زندگی می‌کرد.
خلفای عصرش به ترتیب چنین بودند:
۱ - ولید بن عبدالملک، که حدود پنج ماه از
امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در عصر
خلافت او واقع شد؛
۲ - سلیمان بن عبدالملک، از سال ۹۶ تا ۹۹ هـ. ق که چهار سال و دو ماه از امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در این
عصر بود؛
۳ - عمر بن عبدالعزیز، از سال ۹۹ تا ۱۰۱ که دو سال و پنج ماه از امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ با این عصر مصادف شد؛
۴ - یزید بن عبدالملک، از سال ۱۰۱ تا ۱۰۵ هـ. ق که چهار سال و دو ماه از امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در این عصر بود؛
۵ - هشام بن عبدالملک از سال ۱۰۵ تا ۱۱۴ هـ.ق که حدود ۹ سال بخش آخر امامت امام باقر ـ علیه‌السلام ـ در این عصر پر‌آشوب واقع شد، و سرانجام به دستور او توسط والی
مدینه مسموم شد و به
شهادت رسید.
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ دریافته بود که
فرهنگ تشیع در انزوا قرار گرفته و زیر چکمه جلادان اموی، بی‌رمق مانده است؛ از‌این‌رو لازم بود به یک
انقلاب وسیع فرهنگی دست بزند و با تشکیل
حوزه علمیه و
تربیت شاگردان برجسته،
فقه آل‌محمد ـ علیه‌السلام ـ و خط فکری
تشیع را آشکار سازد و آن حضرت به‌خوبی می‌دانست که همین موضوع زمینه عمیق و بنیان کن برای
مبارزه با
طاغوتیان خواهد شد، و در دراز مدت،
شیعیان را به صحنه می‌آورد، و مکتب اهل‌بیت ـ علیهم السلام ـ را زنده خواهد کرد؛ لذا امام باقر ـ علیه‌السلام ـ زمینه‌سازی بسیار عمیق و خوبی را در این راستا نمود و پس از او فرزند برومندش امام
صادق ـ علیه‌السلام ـ با تشکیل حوزه علمیه چهار هزار شاگردی آن را به ثمر رسانید و به‌عنوان یک
دانشگاه عظیم اسلامی، در
تاریخ اسلام آشکار و ماندگار ساخت. بنابراین می‌توان گفت: امام باقر ـ علیه‌السلام ـ مؤسس و بنیانگذار حوزه علمیه
شیعه و
نهضت فکری و انقلاب فرهنگی تشیع بود.
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ شاگردانی مانند: محمد بن مسلم، زراره بن اعین، ابوبصیر،
یرید بن معاویه را تربیت کرد که امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود: این چهار نفر
مکتب و احادیث پدرم را زنده کردند. و فرمود:
صلوات خدا بر آنها در حال زندگی و پس از
مرگ.
یکی از شاگردان پرورش یافته امام باقر ـ علیه‌السلام ـ یعنی جابر بن یزید جُعفی پس از هجده سال
کسب علم و آموختن هفتاد هزار حدیث از محضر امام باقر ـ علیه‌السلام ـ هنگام وداع از آن حضرت (برای مراجعت به کوفه)، تقاضای
حدیث و پند و
نصیحت می‌کند! امام باقر ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: بعد از هجده سال کسب علم و کمال بس نیست؟ جابر عرض می‌کند: آری شما دریایی هستید که آبش تمام نمی‌شود و به قعر آن نمی‌توان رسید. امام باقر ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: سلام مرا به شیعیانم برسان و به آنها اعلام کن بین ما و خداوند هیچ خویشاوندی نیست، و به پیشگاه خداوند کسی نزدیک نگردد مگر در پرتو
اطاعت و
پیروی، ای جابر کسی که خدا را
اطاعت کند و ما را
دوست بدارد، او دوست ما خواهد بود، و کسی که نافرمانی خدا کند،
دوستی ما به حال او سودی نخواهد بخشید.
سایت اندیشه قم
