دوست
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دوست، برادر، مؤمنان، دوستان خدا، .
پرسش: آیا در قرآن کریم، آیه‌ای برای دوست وجود دارد، اگر هست در کدام
سوره است؟
پاسخ: براساس آیه قرآن کریم، همه مؤمنین با هم‌دیگر دوست و برادر هستند و باید برای
پیشرفت در امور دنیوی و اخروی خود کمک‌حال هم‌دیگر باشند. صحنه
قیامت، صحنه ندامت و
پشیمانی است و یکی از موارد
حسرت خوردن انسان‌ها در آن
روز، تأسف بر انتخاب
رفیق بد است، که او را از راه راست منحرف کرده است. بدون
شک عامل سازنده
شخصیت انسان ـ بعد از اراده و خواست و تصمیم او ـ امور مختلفی است که مهم‌ترین آن‌ها هم‌نشین و دوست و معاشر است؛ چراکه انسان خواه ناخواه تأثیرپذیر است و بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانش می‌گیرد.
مترادف واژه دوست، در قرآن کریم، کلماتی مثل صدیق، خلیل، خَلطاء، وَدَّ، ولی و اخوه آمده است.
قرآن کریم، در یک قانون کلی همه
مؤمنین را با هم دوست و برادر می‌داند و
انتظار دارد، نگاه مؤمنین به هم‌دیگر از همین منظر باشد. قرآن کریم در این راستا می‌فرماید: «
اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ...».
پس با توجه به این
آیه، همه مؤمنین با هم‌دیگر دوست و برادر هستند و باید برای
پیشرفت در امور دنیوی و اخروی خود کمک‌حال هم‌دیگر باشند و اگر در انتخاب دوست دقت نکنیم، موجب افسوس در
روز قیامت می‌شود.
در قرآن کریم از قول
دوزخیان آمده: «
یَا وَیْلَتَی لَیْتَنِی لَمْ اَتَّخِذْ فُلانًا خَلِیلا؛
ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم».
صحنه
قیامت، صحنه ندامت و
پشیمانی است و یکی از موارد
حسرت خوردن انسان‌ها در آن
روز، تأسف بر انتخاب
رفیق بد است، که او را از راه راست منحرف کرده است.
بدون
شک عامل سازنده
شخصیت انسان ـ بعد از اراده و خواست و تصمیم او ـ امور مختلفی است که مهم‌ترین آن‌ها هم‌نشین و دوست و معاشر است؛ چراکه انسان خواه ناخواه تأثیرپذیر است و بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانش می‌گیرد.
در آیه‌ای دیگر از قرآن کریم، به یکی از حالات دوستان بد و صفات زشتی که دارند، پرداخته می‌شود و این‌که فقط مؤمنین می‌تواند برای شما دوستان خوبی باشند: «
... وَ اِنَّ کَثِیرًا مِنَ الْخُلَطَاءِ لَیَبْغِی بَعْضُهُمْ عَلَی بَعْضٍ اِلا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِیلٌ مَا هُمْ ...؛
بسیاری از دوستان و افرادی که با هم سروکار دارند، به یک‌دیگر
ستم می‌کنند، مگر کسانی که
ایمان آورده و
اعمال صالح انجام داده‌اند، اما عده آنان کم است».
آری آن‌ها که در
معاشرت و
دوستی حق دیگران را به طور کامل رعایت کنند و کم‌ترین
تعدی بر دوستان خود روا ندارند، کم‌اند، تنها کسانی می‌توانند حق دوستان و آشنایان را به طور کامل عادلانه ادا کنند که از
سرمایه ایمان و
عمل صالح بهره کافی داشته باشند.
آیه دیگر در این مورد، توصیفی از صحنه‌های قیامت است، که نشانگر حال دوستان در آن روز می‌باشد: «
الْاَخِلاَّءُ یَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ اِلاَّ الْمُتَّقِینَ؛
دوستان در آن
روز دشمن یک‌دیگرند، مگر
پرهیزکاران».
بله تبدیل شدن دوستی‌هایی که بر پایه
گناه و
فساد باشد به
عداوت، در آن روز طبیعی است؛ چراکه هر کدام از آن‌ها دیگری را عامل
بدبختی و بیچارگی خود می‌شمرد و تنها انسان‌های با
تقوا هستند که پیوند دوستی آن‌ها هم در
زندگی دنیا و هم در سرای
آخرت موجب
برکت می‌باشد و این به خاطر آن است که محور
دوستی آنان
خداوند تبارک تعالی می‌باشد، نتایج پربار این دوستی‌ها در قیامت آشکارتر می‌شود.
آیه بعد نشانگر یک قانون کلی است، که مؤمنین در هیچ زمان و حالی
دشمنان خدا و رسول او را دوست خود قرار نمی‌دهند: «
...لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ...؛
هیچ قومی را که
ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند، نمی‌یابی که با
دشمنان خدا و رسولش دوستی کنند ...».
آری در یک دل دو
محبت متضاد نمی‌گنجد و با ایمان واقعی کسی است که با دوستانی
رفاقت می‌کند که در خط
خدا و
رسول او باشند.
۱. پرتوی از قرآن، محمود طالقانی، ج۵، ص۵۹، ذیل آیه ۲۸، آل‌عمران.
۲. دوستی در کلام امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام)، جعفر شیخ الاسلامی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دوست»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۴.
