سلام امام صادق به امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام صادق (علیه السلام)، امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، سلام کردن.
پرسش: با اينكه در زمان امام صادق (علیه السلام)، امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) متولد نشده بودند، چه طور ايشان فرموده‌اند به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) سلام كنيد؟
پاسخ: شاید برای بعضی افراد این شبهه پیش بیاید که در زمان
امام صادق (علیه‌السّلام)،
امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) متولد نشده بودند، چه طور ایشان فرموده‌اند به امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) سلام کنید. در ادامه به این شبهه به صورت اجمالی پاسخ می‌دهیم.
اولا: معنای
سلام دعا برای
سلامت است و دعا هم برای شخص موجود ممکن است هم کسی که موجود نیست. در ابتدا باید معنی سلام مشخص شود.
سلام همان‌طور که در کتب
لغت و
تفسیر اهل سنت نیز موجود است، به معنی دعای برای سلامت به کار می‌رود: «معنی السلام هو الدعاء بالسلامة؛
معنای سلام دعای برای سلامت است.
شبیه همین عبارت در کتاب‌های دیگر نیز آمده است.
پس وقتی به کسی سلام می‌کنی برای وی دعای به سلام کرده‌ای و برای دعا کردن برای شخص موجود بودن وی شرط نیست. در بسیاری روایات اهل سنت آمده است که
رسول خدا برای کسانی که درآن زمان موجود نبوده‌اند دعا کرده‌اند:
۱۱۶۷۳ حدثنا عبدالله حدثنی ابی ثنا حسن قال سمعت عبدالله بن لهیعة قال ثنا دراج ابو السمح ان ابا الهیثم حدثه عن ابی سعید الخدری عن رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) ان رجلا قال له یا رسول الله طوبی لمن رآک وآمن بک قال طوبی لمن رآنی وآمن بی ثم طوبی ثم طوبی ثم طوبی لمن آمن بی ولم یرنی قال له رجل وما طوبی قال شجرة فی الجنة مسیرة مائة عام ثیاب اهل الجنة تخرج من اکمامها.
شخصی به رسول خدا عرض کرد درخت بهشتی
طوبی برای کسی باشد که تو را دیده و به تو
ایمان آورده است (طوبی اصطلاحی در دعاست). حضرت فرمودند درخت بهشتی برای کسی باشد که من را دیده و ایمان آورده است و درخت بهشتی برای کسی باشد که به من ایمان آورده؛ ولی من را ندیده است. شخصی به حضرت عرض کرد، طوبی چیست. فرمودند درختی است در
بهشت که طولش به اندازه هزار ماه راه است که لباس
بهشتیان از شاخه‌های ان بیرون می‌آید.
این روایت در المستدرک علی الصحیحین، صحیح ابن‌حبان، مسند ابی‌یعلی،
و چندین کتاب دیگر آمده است و در بسیاری از آن‌ها این روایت را صحیح دانسته‌اند.
ثانیاً: در
روایات دیگر نیز، چنین سؤال پرسیده‌اند: که در زمان حضرت ولی عصر چه طور به ایشان سلام می‌کنند، حضرت پاسخ دادند: می‌گویی السلام علیک یا بقیة الله که معنی آن چنین است: اگر زمان او را درک کردی، چنین می‌گویی؛
اما علاوه بر این مطلب، ما برای دفع شبهه از زیاراتی که برای امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) قبل از تولد ایشان ذکر شده است، چنین پاسخ می‌گوییم که:
ثالثاً: تمام مردم قبل از تولد در این
عالم، وجود روحانی داشته و درک و فهم دارند
اهل سنت در ذیل آیه شریفه:
«
وَاذ اخَذَ رَبُّکَ مِن بَنِی آدَمَ مِن ظُهُورِهِم ذُرِّیَّتَهُم وَاشهَدَهُم عَلَی انفُسِهِم الَستُ بِرَبِّکُم قَالُوا بَلَی؛
و هنگامی که پروردگارت از
فرزندان آدم ذریه ایشان را گرفت (
خلق کرد) و ایشان را شاهد بر خودشان گرفت (از خودشان
اقرار گرفت) که آیا من
پروردگار شما نیستم؟ همگی گفتند آری».
به این مطلب اقرار کرده‌اند. اگرچه روایاتی که ایشان در این زمینه آورده‌اند در بعضی جهات با نظر
شیعه منافات دارد، اما اصل وجود در
عالم ذر را اثبات می‌نماید:
۱۱۱۹۰ انا قتیبة بن سعید عن مالک عن زید بن ابی‌انیسة عن عبد‌الحمید بن عبدالرحمن بن زید عن مسلم بن یسار الجهنی ان عمر بن الخطاب سئل عن هذه الآیة واذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم واشهدهم علی انفسهم الست بربکم قالوا بلی شهدنا ان تقولوا یوم القیامة انا کنا عن هذا غافلین فقال عمر سمعت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) یسال عنها فقال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) ان الله (عزّوجلّ) خلق آدم فمسح ظهره بیمینه فاستخرج منه ذریة فقال خلقت هؤلاء للجنة وبعمل اهل الجنة یعملون ثم مسح ظهره فاستخرج منه ذریة فقال خلقت هؤلاء للنار وبعمل اهل النار یعملون ...
از
عمر بن خطاب در مورد این آیه سؤال شد ... پس عمر گفت از رسول خدا شنیدم که در این زمینه از وی سؤال شد پس فرمود: خداوند (عزّوجلّ)
آدم را خلق کرد؛ پس دست راست خود را بر پشت وی کشید؛ پس از آن ذریه او را خارج کرد. پس گفت آن‌ها را برای
بهشت خلق کردم و ایشان عمل
اهل بهشت را (کارهای نیک را) انجام خواهند داد. سپس دوباره بر پشت وی دستی کشید، پس از آن ذریه‌ای را خارج کرد؛ پس گفت ایشان را برای
آتش آفریده‌ام و ایشان کارهای اهل آتش را (کارهای بد را) انجام خواهند داد ... .
جدا از روایات عام در مورد عالم ذر، در مورد وجود نورانی رسول گرامی اسلام و
ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) قبل از حضور در این عالم در کتب
شیعه و سنی روایات بسیاری داریم:
۳۶۰۹ حدثنا ابو همام الولید بن شجاع بن الولید البغدادی حدثنا الولید بن مسلم عن الاوزاعی عن یحیی بن کثیر عن ابی‌سلمة عن ابی‌هریرة قال قالوا یا رسول الله متی وجبت لک النبوة قال وآدم بین الروح والجسد قال ابو‌عیسی هذا حدیث حسن صحیح غریب من حدیث ابی‌هریرة لا نعرفه الا من هذا الوجه.
از رسول خدا سؤال کردند که چه زمانی شما به
نبوت مبعوث شدید؟ فرمودند هنگامی که
آدم در بین
روح و بدن بود (
روح و بدنش از هم جدا بود) ... . این
حدیث نیکو و صحیحی است ...
۳۶۵۵۳ حدثنا ابو بکر قال حدثنا عفان قال حدثنا وهیب قال حدثنا خالد الحذاء عن عبدالله بن شقیق ان رجلا سال النبی (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) متی کنت نبیا قال کنت نبیا وآدم بین الروح والجسد.
شخصی از رسول خدا سؤال کرد که شما از چه زمانی پیغمبر بودید؟ فرمودند من پیغمبر بودم و حال آنکه آدم در بین روح و بدن بود (روح و بدنش از هم جدا بود).
۶. محمد بن یحیی، عن محمد بن احمد، عن محمد بن الحسین، عن ابی‌سعید العصفوری عن عمر
[۱۵] بن ثابت، عن ابی حمزة قال: سمعت علی بن الحسین (علیه‌السّلام) یقول: ان الله خلق محمدا و علیا و احد عشر من ولده من نور عظمته، فاقامهم اشباحا فی ضیاء نوره یعبدونه قبل خلق الخلق، یسبحون الله ویقدسونه وهم الائمة من ولد رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم).
از
امام سجاد (علیه‌السّلام) شنیدم که فرمودند به درستی که خداوند عزوجل محمد و علی و یازده
نور از ذریه او را از نور عظمتش خلق کرد؛ پس ایشان را به صورت سایه‌هایی در سایه نور خودش قرار داد که او را
عبادت می‌کردند پیش از آنکه مخلوقات دیگر خلق شوند.
۱۹. علی بن محمد ومحمد بن الحسن، عن سهل بن زیاد، عن محمد بن الحسن بن شمون، عن عبدالله بن عبدالرحمن الاصم، عن کرام (۱) قال: حلفت فیما بینی وبین نفسی الا آکل طعاما بنهار ابدا حتی یقوم قائم آل محمد، فدخلت علی ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال: فقلت له: رجل من شیعتکم جعل لله علیه الا یاکل طعاما بنهار ابدا حتی یقوم قائم آل محمد؟ قال: فصم اذا یا کرام ولا تصم العیدین ولا ثلاثة التشریق ولا اذا کنت مسافرا ولا مریضا فان الحسین (علیه‌السّلام) لما قتل عجت السماوات والارض ومن علیهما والملائکة، فقالوا: یا ربنا ائذن لنا فی هلاک الخلق حتی نجدهم عن جدید الارض بما استحلوا حرمتک، وقتلوا صفوتک، فاوحی الله الیهم یا ملائکتی ویا سماواتی ویا ارضی اسکنوا، ثم کشف حجابا من الحجب فاذا خلفه محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) واثنا عشر وصیا له (علیهم‌السّلام) واخذ بید فلان القائم من بینهم، فقال: یا ملائکتی ویا سماواتی ویا ارضی بهذا انتصر
[۱۷] ـ قالها ثلاث مرات.
از کرام نقل شده است که گفت: قسم خوردم که در روز
غذا نخورم (روزها همه
روزه باشم) تا این‌که
قائم آل محمد ظهور کند. پس به نزد
امام صادق (علیه‌السّلام) رفتم. پس به حضرت عرض کردم که شخصی از
شیعه شما چنین نذری نموده است؟ حضرت فرمودند پس روزه بگیر با اکرام (یعنی ثواب فراوان به تو داده خواهد شد) ولی روز
عید فطر و
قربان روزه نگیر و سه روز
ایام تشریق در
حج را نیز و نیز زمانی‌که مسافری روزه نگیر و نیز وقتی که مریض هستی. پس به‌درستی‌که وقتی که
امام حسین (علیه‌السّلام) در
کربلا شهید شدند
زمین و آسمان و موجودات آن‌ها و
ملائکه ناله کردند. پس گفتند خداوندا به ما اجازه بده تا مردم را به سبب انجام
محرمات و کشتن برگزیدگان تو هلاک کنیم تا از صفحه روزگار محو شوند. پس خداوند به ایشان
وحی نمود که ای ملائکه من و ای آسمان‌های من و ای
زمین من! آرام باشید سپس حجابی را از حجاب‌های خود برداشت؛ پس در پشت آن رسول خدا و دوازده نفر از ذریه او (علیهم‌السّلام) بودند و اشاره نمود به یکی از ایشان که در بین ایشان ایستاده بود پس فرمود: ای ملائکه من و ای آسمان‌های من و ای زمین من! به‌وسیله این شخص یاری می‌کنم (حسین را) و این مطلب را سه بار فرمود.
پس می‌بینیم که سلام کردن به
مقام والای بقیه الله الاعظم نه‌تنها در زمان امام صادق (علیه‌السّلام) حتی قبل از
بعثت رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز ممکن بوده است.
همچنین اهل سنت در ذیل آیه شریفه: «وَاسال مَن ارسَلنَا مِن قَبلِکَ؛
»
روایت کرده‌اند که رسول خدا فرمودند تمام
پیامبران با عهد به
نبوت من و
ولایت علی بن ابی‌طالب بعد از من مبعوث گردیدند.
حدثنا ابوالحسن محمد بن المظفر الحافظ قال حدثنا عبدالله بن محمد بن غزوان قال ثنا علی بن جابر قال ثنا محمد بن خالد بن عبدالله قال ثنا محمد بن فضیل قال ثنا محمد بن سوقة عن ابراهیم عن الاسود عن عبدالله قال قال النبی (صلی‌الله‌علیه‌وسلم) یا عبدالله اتانی ملک فقال یا محمد وسل من ارسلنا من قبلک من رسلنا علی ما بعثوا قال قلت علی ما بعثوا قال علی ولایتک وولایة علی بن ابی طالب قال الحاکم تفرد به علی بن جابر عن محمد بن خالد عن محمد بن فضی ولم نکتبه الا عن بن مظفر وهو عندنا حافظ ثقة مأمون.
این روایات به خوبی بیانگر وجود معنوی و روحانی ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) حتی قبل از خلقت
انبیا دارد.
مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، برگرفته از مقاله «با این‌که در زمان امام صادق (علیه السلام)، امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) متولد نشده بودند، چه طور ایشان فرموده‌اند به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) سلام کنید؟».
