• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معرفی اسلام و تشیع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: اسلام ، تشیع ، اعتقاد ، احکام ، اخلاق
پرسش: معرفی خوبی از اسلام و تشیع برای یک اروپایی داشته باشید.
پاسخ: دین اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین از سوی خداوند به وسیله پیامبر گرامیش حضرت محمد مصطفی صلوات‌الله‌علیه به منظور سعادت و هدایت بشر آمده است.



دین اسلام دینی است که پیامبران گذشته به آمدن آن و پیامبرش بشارت داده بودند. قرآن کریم که معجزه جاویدان پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه است می‌فرماید: انبیای سلف ، بشارت ظهور پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه را داده بودند و حتی اهل کتاب ، انتظار ظهور پیامبر اسلام را داشتند.
[۱] راه و راهنما شناسی، مصباح، محمد تقی، ص ۱۱۳.
به ویژه از قول حضرت عیسی بن مریم سلام‌الله‌علیها نقل می‌فرماید: که ایشان بشارت داده بود به ظهور پیامبر اسلام و نام آن حضرت را هم احمد معرفی کرده بود.
[۲] راه و راهنما شناسی، مصباح، محمد تقی، ص ۱۱۵.



اسلام مانند همه ادیان الهی دارای سه حوزه عقاید، اخلاق و احکام است، با این تفاوت که در همه این ابعاد، نسبت به سایر ادیان، جامع‌ترین است؛ چرا که اسلام، تنها دینی است که از طرف خدای سبحان بر آدم علیه‌السلام و حضرت خاتم صلوات‌الله‌علیه و سایر انبیا علیه‌السلام نازل شد و تمام آن‌چه در صحف ابراهیم علیه‌السلام و زبور داوود علیه‌السلام و تورات موسای کلیم و انجیل عیسای مسیح علیه‌السلام بود به صورت جامع و کامل در قرآن حضرت محمد صلوات‌الله‌علیه ظهور کرده است
[۴] انتظار بشر ازدین، جوادی آملی، عبدالله، ص ۱۷۸.
و از دستبرد تحریف دور مانده است. در حقیقت، تفاوت ادیان الهی فقط در منهج و شریعت است که قرآن کریم هم، به وحدت دین، تصریح دارد «ان الدین عندالله الاسلام».


دین اسلام دارای سه بعد می‌باشد که در ادامه به آن پرداخته می‌شود:

۳.۱ - حوزه اعتقادات


۳.۱.۱ - تعریف عقاید

عقاید، عبارت است از: اعتقاد به وحدانیت خدای متعال، عدالت (عادل بودن خداوند)، نبوت (فرستادن پیامبران از سوی خدا برای هدایت بشر)، امامت و معاد .

۳.۱.۲ - ایمان و شهادت به ضروریات

در بعد اعتقادات، یک مسلمان می‌بایست علاوه بر شهادت به یگانگی خدای متعال، به نبوت و رسالت حضرت محمد مصطفی صلوات‌الله‌علیه نیز گواهی دهد و در غیر این صورت مسلمان نخواهد بود، البته لازمه شهادتین ، ایمان به نبوت سایر انبیا، اعتقاد به روز رستاخیر (معاد)، خاتمیت دین اسلام، ملائکه ، غیب و صدق تمامی ادعاهای پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه و دیگر ضروریات دین است و عدم اعتقاد به هر یک از موارد مذکور (ضروریات دین)، باعث خروج شخص از دایره اسلام است.

۳.۱.۳ - ایمان با برهان

از آن جا که اسلام، دین فطرت و عقلانیت است، تقلید در اعتقادات را نمی‌پذیرد و از انسان‌ها می‌خواهد که با تحقیق و از روی دلیل دین خویش را گزینش نمایند.
[۶] رساله توضیح المسائل مراجع، م ۱.


۳.۲ - حوزه احکام

در حوزه احکام؛ باید گفت که:هر فعلی که مکلف انجام می‌دهد خارج از حکم واجب ، حرام ، مستحب ، مکروه و مباح ، نیست.

۳.۲.۱ - فروعات دین

از این احکامی که اسلام برای افعال مکلفین قرار داده است به فروعات دین تعبیر آورده می‌شود که شامل نماز ، روزه ، حج ، زکات ، خمس ، جهاد ، امر به معروف ، نهی از منکر ، تولی و تبری ... می‌شود. عمل کردن و پای‌بندی به این احکام، ضامن سعادت بشر است.

۳.۲.۲ - رجوع به متخصص دین

به حکم عقل ، شخص یا خود می‌بایست در احکام دین، دارای تخصص، صاحب نظر و کارشناس باشد و در نتیجه به رأی و نظر خویش عمل نماید و یا این که به شخص دیگری که دارای این خصوصیت است ( مجتهد جامع الشرایط ) مراجعه نماید.

۳.۳ - حوزه اخلاق

در بخش اخلاق نیز به سان دو امر فوق، همان گونه که اشاره شد، اسلام دارای انسانی‌ترین دستور العمل‌های اخلاقی است.

۳.۳.۱ - ارزش اخلاقیات

اهمیت و ارزش اخلاقیات در اسلام به اندازه‌ای است که پیامبر گرامی اسلام صلوات‌الله‌علیه هدف بعثت و رسالت خویش را به تمام و کمال رساندن مکارم اخلاق ، اعلام می‌فرمایند.


از آن جا که معرفی اسلام و امتیازات و ویژگی‌های آن در این مختصر امکان پذیر نیست، به ناچار فقط به ذکر برخی از ویژگی‌های دین حیات بخش اسلام اکتفا می‌کنیم. به عنوان مثال:

۴.۱ - آیین مهرورزی

اسلام، آیین مهرورزی به بندگان و مخلوقات خداست و برای تمامی آن‌ها اعم از انسان و غیر انسان، حقوقی قائل است. به گونه‌ای که رحم و دلسوزی نسبت به گنجشک کشته شده‌ای را مایه رحم خداوند در روز قیامت می‌داند.
[۷] میزان الحکمة، ج ۴، ص ۶۹۶۲.


۴.۲ - نهی از ظلم

دین اسلام، ظلم و تعدی به حیوانات را نهی می‌کند و سیراب کردن درخت تشنه‌ای را سیراب کردن مؤمن می‌داند. و آن‌چه را که در برخورد با اهل کتاب و حتی کفار توصیه می‌کند، رعایت عدالت است. به گونه‌ای که علی علیه‌السلام دستور به تأمین مالی پیرمرد نصرانی از بیت المال می‌دهد.

۴.۳ - آیین صلح و دوستی

اساساً ریشه لغوی اسلام در دو کلمه سلم و سلام به معنای صلح و آرامش نهفته است. قرآن در تأیید این حقیقت که اسلام آیین صلح و آشتی و دوستی است، می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، همگی در صلح و آشتی در‌آیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او دشمن آشکار شماست.» از منظر قرآن، صلح پایدار و جهانی و آرامش جوامع بشری جز در سایه ایمان به خدا محقق نمی‌شود، و حلقه اتصال همه اجتماعات بشری که از نظر زبان، نژاد ، فرهنگ، قومیت و منطقه جغرافیایی و...، متفاوت‌اند فقط ایمان به خدا است.
هنگامی که مسلمانان به مدینه هجرت کردند و پرچم پیروزی بالای سر آنان به اهتزاز در‌آمد، پیشنهادهای صلح از طرف مخالفین تقدیم پیامبر می‌شد و آن حضرت از آن‌ها استقبال می‌کرد. شاهد زنده آن، صلح با چند طائفه از یهود بود که در سال اوّل هجرت انجام گرفت. اسلام، خواهان صلح و همزیستی عمومی است و در این زمینه برنامه‌های عالی و مفیدی طرح می‌کند.
[۱۲] درر اخبار، ص ۲۸، ح ۱۱.


۴.۴ - عدالت خواهی

عدالت خواهی اسلام به اندازه‌ای است که با کمال صراحت اهل کتاب را به سوی وحدت و هماهنگی دعوت می‌کند و با بیانی دلپذیر می‌گوید «ای پیامبر ما به اهل کتاب (یهود و نصاری ) بگو در حصار توحید بیایید تا یک‌دل و یک‌زبان خدای واحد را پرستش کنیم و به او شرک نورزیم»

۴.۵ - ارزش علم آموزی

اهمیتی که دین اسلام به علم و دانش می‌دهد، در هیچ یک از ادیان دیگر دیده نمی‌شود. به گونه‌ای که طلب علم را بر هر مسلمانی لازم
[۱۴] بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
خواب عالم را از عبادت جاهل برتر
[۱۵] بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
و مداد علما را افضل از خون شهدا می‌داند
[۱۶] بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
. در سایه این رهنمودها و امثال آن است که مسلمانان در مدت زمانی اندک بر قله‌های رفیع علم و دانش دست یافتند، تمدن عظیم اسلامی را پایه ریزی و دانشمندان کم نظیری چون جابر بن حیان (پدر علم شیمی). زکریای رازی (کاشف الکل) بوعلی سینا (بزرگ‌ترین فیلسوف و طبیب دوره خویش)، ابن هیثم ، خواجه طوسی و... را تقدیم جامعه انسانی نموده‌اند که اعتراف و تعریف و تمجید دانشمندان و بزرگان غربی در این رابطه قابل انکار نیست.
[۱۷] اسلام از دیدگاه دانشمندان غرب، نیک بین، نصرالله.


۴.۶ - تجلیل از شخصیت زن

در اندیشه اسلامی از جهت خلقت هیچ تفاوتی میان زن و مرد نیست و مرد هیچ گونه امتیازی نسبت به زن ندارد. دین اسلام به بهترین وجه، از جایگاه و شخصیت زن تجلیل کرده است.
۱) قرآن کریم حضرت مریم سلام‌الله‌علیها را به عنوان بنده خاص و مقرب خداوند معرفی، همسر فرعون را به عنوان نمونه و الگو برای مؤمنان قلمداد و مادر حضرت موسی علیه‌السلام را شایسته وحی (الهام) می‌داند
۲) دین اسلام، زن را مایه آرامش و سکونت مرد معرفی می‌کند
۳) در فرهنگ اهل بیت علیهم‌السلام، زن قهرمان نیست، بلکه او ریحان است.
۴) خیر کثیر در او (زن) نهاده شده و مقام مادر ، مقدم بر پدر است.

۴.۷ - عدم برتری نژادی

از نگاه اسلام، هیچ قوم و نژادی بر قوم و نژاد دیگر برتری ندارد. تقوای الهی تنها ملاک برتری انسان‌ها شمرده می‌شود.

۴.۸ - برخی آموزه‌های اسلام

۱) هر کس مسئول اعمال خویش است و کسی بار گناه دیگری را به دوش نمی‌کشد.
۲) خداوند توبه کنندگان از گناه را دوست دارد و با آغوش باز، ایشان را می‌پذیرد.
۳) ناامیدی از رحمت و غفران الهی را مذموم و نشانه عدم ایمان می‌داند.
۴) مسلمانان را برادر یکدیگر می‌خواند.
۵) بدگویی ، استهزا ، تهمت و افترا زدن به مؤمنان را جایز نمی‌شمارد.
۶) مقام معلم را بسیار ممتاز معرفی می‌کند.
[۳۲] بحار الانوار، ج ۷۴، باب ۱۶۵، ح ۱۹۳.

۷) پاکیزگی و نظافت را از علایم ایمان می داند
[۳۳] مستدرک الوسائل، ج ۱۶، باب ۳۱۹، ح ۹
و...


اما پیروان مکتب اسلام در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه شیعه و سنی تقسیم می‌شوند که با یک تتبع و تحقیق اجمالی در آیات قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه و همچنین با مراجعه به عقل و سیره عقلا تجلی واقعی اسلام در مذهب حقه تشیع تحقق می‌یابد.


شیعه معتقد است، هرگز متصور نیست پیغمبر اکرم صلوات‌الله‌علیه رحلت فرماید و کسی را جانشین خود قرار ندهد و سرپرستی، برای اداره امور مسلمانان و گردانیدن چرخ جامعه اسلامی معرفی ننماید.
[۳۴] شیعه در اسلام، طباطبائی، محمد حسین، ص ۱۲۸.


۶.۱ - لزوم عصمت جانشینان پیامبر

به اعتقاد شیعه، همان گونه که پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه معصوم است، می‌بایست جانشینان او نیز از هر گونه معصیت و خطایی مصون باشند تا صلاحیت رهبری جامعه را بعد از آن حضرت صلوات‌الله‌علیه داشته باشند. به تعبیر دیگر، شیعه بر این باور است که پیامبر اسلام، برای دوران بعد از خویش به منظور حفظ و حراست دین خدا، جانشینانی را به امر و تعیین پروردگار معرفی و منصوب نموده است.

۶.۲ - تعداد جانشینان پیامبر اسلام

از نگاه شیعه جانشینان بعد از حضرت رسول صلوات‌الله‌علیه، ۱۲ نفرند که اوّلین ایشان علی ابن ابیطالب علیه‌السلام است که حتی گروهی از اهل سنت ( معتزلی ها ) به افضل بودن ایشان نسبت به سایر صحابه اتفاق نظر دارند.
[۳۵] بدایة المعارف، محسن خرازی، بخش امامت.

بعد از حضرت علی علیه‌السلام، ۱۰ نفر دیگر از ائمه هدی علیهم‌السلام به امامت منصوب شدند و همگی در راه اسلام به شهادت رسیدند، تا این که در سال ۲۶۰ هجری قمری، آخرین امام و حجت خداوند بر روی زمین؛ یعنی مهدی موعود علیه‌السلام و منجی عالم بشریت به امامت رسیدند و به اذن و مصلحت خداوند در غیبت به سر برده و به هنگام ظهور، جهان را پر از عدل و داد خواهند نمود.
[۳۶] کلام و عرفان، مطهری، مرتضی، ص ۳۸.


۶.۳ - اثبات ادعا با آیات و نصوص

شیعه برای اثبات ادعای خویش به آیات و نصوص قطعی که از پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه به ایشان رسیده است استناد می‌جوید
[۳۷] بدایة المعارف، محسن خرازی، بخش امامت.

فضیلت و جایگاه اهل بیت علیهم‌السلام به حدی در کلمات پیامبر اکرم و آیات قرآن دیده می‌شود که انکار آن محال بوده، به گونه‌ای که بسیاری از برادران اهل سنت بر این واقعیت واقف و معترف‌اند.


پیام معنوی شیعه به جهانیان یک جمله بیش نیست و آن این که «خدا را بشناسید».
[۳۸] شیعه در اسلام، طباطبائی، محمد حسین، ص ۲۳۶.

اعتقادات، احکام و اخلاقیات اسلام در بالاترین حد، منطبق با فطرت و سرشت آدمی است و ره‌آورد اسلام، چیزی جز سعادت دنیا و آخرت بشر نیست.



۱. راه و راهنما شناسی، مصباح، محمد تقی، ص ۱۱۳.
۲. راه و راهنما شناسی، مصباح، محمد تقی، ص ۱۱۵.
۳. صف/سوره۶۱، آیه۶.    
۴. انتظار بشر ازدین، جوادی آملی، عبدالله، ص ۱۷۸.
۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹.    
۶. رساله توضیح المسائل مراجع، م ۱.
۷. میزان الحکمة، ج ۴، ص ۶۹۶۲.
۸. وسائل، ج ۱۷، کتاب التجارة، باب ۱۰، ص ۴۱.    
۹. نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۶۹۵.    
۱۰. نهج البلاغه، نامه ۵۳، ص ۶۹۵.    
۱۱. بقره/سوره۲، آیه۲۰۸.    
۱۲. درر اخبار، ص ۲۸، ح ۱۱.
۱۳. آل عمران/سوره۳، آیه۶۴.    
۱۴. بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
۱۵. بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
۱۶. بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۵، باب علم و عقل.
۱۷. اسلام از دیدگاه دانشمندان غرب، نیک بین، نصرالله.
۱۸. آل عمران/سوره۳، آیه۴۲.    
۱۹. تحریم/سوره۶۶، آیه۱۱.    
۲۰. قصص/سوره۲۸، آیه۷.    
۲۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۶۴.    
۲۲. نهج البلاغه، نامه ۳۱، ص ۶۵۴.    
۲۳. من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۸۵.    
۲۴. کافی، ج ۲، ص ۱۶۲.    
۲۵. حجرات/سوره۵۰، آیه۱۳.    
۲۶. انعام/سوره۶، آیه۱۶۴.    
۲۷. بقره/سوره۲، آیه۲۲۲.    
۲۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۷.    
۲۹. حجرات/سوره۵۰، آیه۱۰.    
۳۰. تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۴۰۰.    
۳۱. تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۳۷۰.    
۳۲. بحار الانوار، ج ۷۴، باب ۱۶۵، ح ۱۹۳.
۳۳. مستدرک الوسائل، ج ۱۶، باب ۳۱۹، ح ۹
۳۴. شیعه در اسلام، طباطبائی، محمد حسین، ص ۱۲۸.
۳۵. بدایة المعارف، محسن خرازی، بخش امامت.
۳۶. کلام و عرفان، مطهری، مرتضی، ص ۳۸.
۳۷. بدایة المعارف، محسن خرازی، بخش امامت.
۳۸. شیعه در اسلام، طباطبائی، محمد حسین، ص ۲۳۶.



سایت اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : اسلام شناسی | عقاید شیعه




جعبه ابزار