تهمت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

‌کلیدواژه: تهمت، افترا، گناهان زبانی.
پرسش: تهمت زدن چگونه است و از این نوع گناهان - گناهان زبان- چه نتیجه ای می‌گیریم؟
پاسخ: تهمت از غیبت و دروغ پست‌تر بوده و از این نوع گناهان می‌توان نتیجه گرفت که زبان زیانبارترین جوارح انسان است و بسیاری از رذایل از او صادر می‌شود.

---

تهمت زدن و افترا به دیگران، از غیبت و دروغ پست‌تر است و عذاب و عقاب آن بیش‌تر و آبرو ریزی‌اش فزون‌تر است. خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید:
( وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطِیئَةً أَوْ إِثْماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبِیناً)؛ هر کس خطا یا گناهی انجام دهد و آن را به گردن بی‌گناهی اندازد، دروغی بزرگ و گناهی آشکار به گردن خود گرفته است.
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نیز می‌فرماید:
من بَهت مؤمناً او مؤمنة او قال فیه ما لیس فیه اقامه الله علی تلّ من نارحتّی یخرج ممّا قال فیه ؛ هر کس به مرد یا زن مؤمنی بهتان زند، یا درباره‌ی او چیزی بگوید که در او نباشد، خداوند او را بر تلّی از آتش وا دارد تا از عهده‌ی گفته‌ی خود برآید (او را حلال کند).

---

از این نوع گناهان می‌توان نتیجه گرفت که زبان زیانبارترین جوارح انسان است و بسیاری از رذایل (غیبت و دروغ و بهتان و فحش و شماتت و جدال و مزاح) از او صادر می‌شود، لذا از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)نقل شده:
هل یَکُّب الناس علی مناخرهم فی النار الاّ حصائد السنتهم ؛ آیا مردم را جز درو شده‌های زبانشان به رو در آتش می‌اندازد؟
زاکر زیان و سود تو اندر زبان بود •••• یک نقطه گر تو فزایی زیان بود

۲.۱ - کلام امام سجاد

امام سجاد(علیه‌السلام) نیز می‌فرماید:
انّ لسان ابن آدم یشرف فی کلّ یوم علی جوارحه کلّ صباح فیقول کیف اصبحتم؟ فیقولون بخیران ترکتنا و یقولون الله الله فینا و یناشدونه و یقولون انّما نثاب و نعاقب بک ؛ هر روز زبان آدمی بر تمام اعضا رو می‌کند و می‌گوید: چگونه‌اید؟ اعضا پاسخ می‌دهند: اگر تو ما را رها کنی خوبیم و می‌گویند خدا را خدا را درباره‌ی ما به یاد بیاور؛ قسم می‌دهند و می‌گویند ثواب و عقاب ما به سبب توست.

۲.۲ - کلام امام صادق

هم چنین امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرماید:
ما من مؤمن الاّ و کلّ عضو من اعضاء الجسد یُکفّر اللسان یقول نشدتک الله ان نعذّب فیک ؛ هیچ روزی نیست که هر عضوی از اعضای بدن به زبان فروتنی می‌کند و گوید تو را به خدا مبادا درباره‌ی تو ما عذاب شویم.
روی این اصل، خموشی و صمت ضدّ تمام آفات زبان است که در گذشته درباره‌ی آن مفصّل سخن گفتیم (عفّت کلام) و در این جا مجدّد اشاره‌ای می‌کنم.

۲.۳ - کلام امیرالمومنین

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرماید:
الْکَلَامُ فِی وَثَاقِکَ مَا لَمْ تَتَکَلَّمْ به؛ تا حرف نزده‌ای سخنت در اختیار تو است.
ولی در جای دیگر می‌فرماید:
لَا خَیْرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُکْمِ کَمَا لَا خَیْرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْلِ؛ خیری در خموشی نیست در جایی که حکم لازمی باشد (که باید بیان شود) همان‌گونه که خیری در گفتار نیست با نادانی.
اگر چه پیش خردمند خاموشی ادب است به وقت مصلحت آن به که در سخن گویی.

۲.۴ - کلام امام رضا

امام رضا(علیه‌السلام)می‌فرماید:
من علامات الفقه الحکم و العلم و الصمت انّ الصمت باب من ابواب الحکمة انّ الصمت یکسب المحّبة انه دلیل علی کلّ خیر از نشانه‌هاى دین، بردباری و علم و خاموشی است. خاموشى يكى از درهاى حکمت است و جلب محبّت مى‌كند و راهنماى هر خيرى است.

---