واجب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه:
واجبات در
قرآن، عدم ذکر جزئیات
احکامعنوان پیوند در قرآن
پرسش: آیا همة واجبات الهی در قرآن ذکر شده است؟
پاسخ:در قرآن کلیات احکام و واجبات بیان شده است اما جزئیات احکام به عهده‌ی
پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه ـ علیهم السلام ـ واگذار شده است.
وجوب به معنای
ثبوت است و واجب نیز چند گونه استعمال شده است.
فعلی که اگر ترک شود ترک کننده استحقاق
ملامت و
مذمت دارد و این هم دو قسم است.
واجب عقلی مثل وجوب
شناخت خداوند، اصل
رسالت و
نبوت.
واجب شرعی مثل وجوب
عبادات (
نماز و
روزه و...)
لذا آنچه قاعدتاً باید در آن بیان شود،کلیات مسائل است نه جزئیات آن، مگر در مواردی که ضرورت و مصلحت اقتضاء کند.
پیامبر
اسلام در
حدیث معروف و
متواتر «
ثقلین»
فرمود: «من دو چیز گرانبها در بین شما باقی می‌گذارم،
کتاب خدا، و
عترت و
اهلبیت من...» از این حدیث نکاتی استفاده می‌شود ۱ـ عترت و قرآن همیشه باهمند و جدا ناشدنی، آنها که طالب حقایق قرآنند باید به دامن اهلبیت چنگ بزنند. ۲ـ پیروی از هر دو بدون قید و شرط
واجب می‌باشد. ۳ـ هر دو
معصومند. ۴ـ در طول تاریخ باید فردی از اهلبیت، همیشه در کنار قرآن وجود داشته باشد. ۵ـ جدا شدن از اهلبیت و یا پیشی گرفتن از آنها مایة
گمراهی است. ۶ـ آنها از همه افضل و
اعلم و برترند.
در قرآن واجبات به صورت کلی بیان شده است. و تمام واجبات و احکام با تمام جزئیات در قرآن بیان نشده است.
یکی از رازهای عدم بیان جزئیات احکام و واجبات، حجیم نشدن قرآن است، به گونه‌ای که خواندن و انس با آن ممکن باشد، به عنوان مثال نماز به تنهایی «۲۰۰۰» مسئله دارد که اگر بنا بود همة جزئیات در قرآن بیان شود، شاید «۱۰۰» جلد کتاب می‌شد، و این مسئله را با مراجعه به قرآن، به خوبی می‌توان فهمید که بعضی از
اعمال واجب در قرآن اسم برده نشده است، و همچنین اصل
نمازهای پنجگانه را بیان فرموده است ولی تعداد کلمات نمازهای پنجگانه در قرآن بیان شده است و همچنین
خمس در آیه
غنیمت مورد اشاره قرار گرفته است
ولی جزئیات در قرآن نیامده است و همچنین احکام
زکوة،
حج،
امر به معروف،
جهاد...
خداوند در کنار
وحی قرآنی وحی دیگری را برای
پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نازل می‌کرد به نام الهام بیانی و
حدیث قدسی، که
جزئیات احکام و
تأویلات قرآن را بیان می‌نمود.
خداوند در قرآن، پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را به عنوان
مبیّن و
مفسّر کتاب معرفی کرده است و می‌فرماید:
«ما این ذکر (قرآن) را بر تو نازل کردیم، تا آنچه را که به سوی مردم نازل شده است برای آنها (بیان نموده) روشن سازی و شاید
اندیشه کنند»
و یکی از وظائف او بیان جزئیات احکام کلی موجود در قرآن است.
اهل بیت عصمت و طهارت ـ علیهم السّلام ـ نیز به عنوان مفسّر حقیقی قرآن هستند. از اینجا است که به اهمیت
حدیث ثقلین و سفارش اکید پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ضرورت وجود
امام در کنار قرآن پی می‌بریم.
آن چه به طور خلاصه قابل بیان است، این است که: در قرآن کلیات احکام و واجبات بیان شده است اما جزئیات احکام به عهده‌ی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و
ائمه ـ علیهم السلام ـ واگذار شده است.
۱ـ تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۷، ص ۱۷۵-۱۷۶.
۲ـ پیام قرآن، آیت الله مکارم شیرازی و جمعی از دانشمندان، ج۹، تمام کتاب مفید است.
۳ـ قرآن در قرآن آیت الله جوادی، انتشارات اسراء.
۴ـ التفسیر و المفسّرون، آیت الله معرفت، ج۱، نقش اهلبیت در تفسیر.
اندیشه قم.
