• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبداللّه بن جعفر بن ابی‌طالب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب.
پرسش: آیا همان‌طور که در برخی منابع اهل‌سنت (مثل تاریخ طبری و الاغانی) آمده است، عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب اهل موسیقی و لهو و لعب بود؟
پاسخ:




عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب مردی باشهامت، باسخاوت و بزرگوار بود.



او در حبشه متولد شد و پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در حق او دعا ی خیر کرد،
[۱] عسقلانی، ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابه، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ هـ، ج ۴، ص ۴۸.




همه نویسندگان سیره، او را به بزرگواری و عزت نفس و به‌خصوص بخشش فراوان ستوده‌اند.



اما اینکه در برخی منابع آمده است که او اهل غنا و موسیقی بوده است، از جمله در کتاب الاغانی
[۲] اصفهانی، ابوالفرج، الاغانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍، ج۸، ص۴۴۵.
و در تاریخ طبری، همچنین جرجی زیدان در کتاب تاریخ تمدن اسلام جلد پنج می‌نویسد: «عبدالله بن جعفر از دوستداران غنا بود.»،
[۳] جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلامی، علی جواهر کلام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۳۶، ج۵، ص ۴۳.
به نظر می‌رسد صحیح نباشد؛ به چند دلیل:

۴.۱ - دلیل اول:

شخصیت معنوی عبدالله بن جعفر به‌گونه‌ای است که این عنوان در حق او نمی‌تواند صادق باشد. عبدالله بن جعفر کسی است که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در حق او دعای خیر کرده است.

۴.۱.۱ - روایتی از خود عبدالله


خود عبدالله در روایتی می‌گوید: پس از شهادت پدرم یک روز رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به دیدار ما آمد و من در این حال گوسفند برادرم را می‌چرانیدم. رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرمود: خدایا در بیع و شراء او برکت عنایت فرمای.
[۴] سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ج ۲، ص ۶۰۳، دعای رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در حق عبدالله بن جعفر در اکثر منابع سیره‌نگاری ذکر شده است.


۴.۱.۲ - سخن علامه حلی درباره امانت‌داری عبدالله


شخصی از علامه حلی در ارتباط با ادعای عبدالله بن جعفر و محمد بن حنیفه نسبت به امانت سؤال کرد، علامه حلی در جواب نوشت: «... محمد بن حنیفه و عبدالله بن جعفر را جلالت مقام و عظمت شأن از آن برتر است که برخلاف حق معتقد گردند».
[۵] سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ص ۶۱۰.


۴.۲ - دلیل دوم:


علاوه بر این ازدواج حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ با آن مقام رفیع که در حقیقت تالی تلو معصوم محسوب می‌شود، با عبدالله بن جعفر خود دلیل دیگری است بر اینکه عبدالله اهل لهو و لعب و موسیقی نبوده است؛ مگر اینکه گفته شود، عبدالله بعد از رحلت حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ به این کار روی آورده که آن‌هم با ادله دیگری رد می‌شود.

۴.۲.۱ - سخن جعفر نقدی


شیخ جعفر نقدی می‌نویسد: عبدالله از کسانی بود که با پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ مصاحبت نموده و از آن حضرت حدیث حفظ کرده بود، بعدها نیز همراه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بود و از آن بزرگواران علوم بسیاری را آموخته بود.
[۶] نقدی، جعفر، حیات السیده زینب، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍، ص ۷۹.


۴.۳ - دلیل سوم:


از طرف دیگر در کتاب‌های تاریخی ـ خصوصاً کتب تاریخی اهل‌سنت ـ مطالب بسیار زیاد دیگری غیر از موارد فوق نیز وجود دارد که از نظر شیعیان قابل قبول نیست؛ همان‌گونه که در کتاب الاغانی به حضرت سکینه، دختر امام حسین ـ علیه‌السلام ـ هم این نسبت داده شده است. بنابراین صرف وجود یک مطلب در برخی از کتاب‌های تاریخی دلیل بر صدق آن مطلب نیست.

۴.۴ - دلیل چهارم:


علاوه بر این در برخی کتاب‌های تاریخی مطالبی وجود دارد که عکس این مطلب را ثابت می‌کند.

۴.۴.۱ - روایتی از مسعودی


برای نمونه، مسعودی در مروج الذهب می‌نویسد: وقتی عبدالله بن جعفر رو به‌سوی معاویه نهاد، عمرو بن عاص که از آمدن او مطلع بود، دو روز پیش از ورود او بر معاویه درآمد، و این هنگام جماعتی از قریش و دیگران حضور داشتند. عمرو بن عاص گفت: مردی نزد شما می‌رسد که همیشه دستخوش هواوهوس و گرفتار آرزوهای خویش و مشغول عیش و طرب است... در این هنگام عبدالله بن حارث بن عبدالمطلب که حضور داشت، از این سخن برآشفت و به عمرو گفت: تو را نه آن مقام است که این‌گونه سخن بگویی و عبدالله نه‌ چنان است که تو بنمودی؛ بلکه مردی ذاکر و ذکور، و بر بلیات، صابر و صبور، و در حوادث و وقایع، مهذب و غیور و سیدی حلیم و ساجدی کریم است... »
[۷] سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ص ۶۲۸.
[۸] مسعودی، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۴، ج ۲، ص ۱۷۰.




بنابراين مطلب اغانی درباره عبدالله بن جعفر كاملاً بی‌اساس و دروغ است.



۱. ناسخ التواريخ، تاليف عباس‌قلی‌خان سپهر.
۲. عقيله بن هاشم زينب سلام‌الله‌عليها، تأليف آيت‌الله جهرمی.


 
۱. عسقلانی، ابن حجر، الاصابة فی تمییز الصحابه، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ هـ، ج ۴، ص ۴۸.
۲. اصفهانی، ابوالفرج، الاغانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍، ج۸، ص۴۴۵.
۳. جرجی زیدان، تاریخ تمدن اسلامی، علی جواهر کلام، تهران، امیرکبیر، ۱۳۳۶، ج۵، ص ۴۳.
۴. سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ج ۲، ص ۶۰۳، دعای رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در حق عبدالله بن جعفر در اکثر منابع سیره‌نگاری ذکر شده است.
۵. سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ص ۶۱۰.
۶. نقدی، جعفر، حیات السیده زینب، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍، ص ۷۹.
۷. سپهر، عبا‌س‌قلی‌خان، تاریخ التواریخ، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه، ۱۳۴۶ ش، ص ۶۲۸.
۸. مسعودی، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۴، ج ۲، ص ۱۷۰.




سایت اندیشه قم.    



رده‌های این صفحه : اصحاب | رجال




جعبه ابزار