عبداللّه بن جعفر بن ابی‌طالب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب.
پرسش: آیا همان‌طور که در برخی منابع اهل‌سنت (مثل
تاریخ طبری و
الاغانی) آمده است، عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب اهل موسیقی و لهو و لعب بود؟
پاسخ:
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب مردی باشهامت، باسخاوت و بزرگوار بود.
او در
حبشه متولد شد و
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در
حق او
دعا ی خیر کرد،
همه نویسندگان سیره، او را به بزرگواری و
عزت نفس و به‌خصوص بخشش فراوان ستوده‌اند.
اما اینکه در برخی منابع آمده است که او اهل
غنا و
موسیقی بوده است، از جمله در کتاب
الاغانی و در تاریخ طبری، همچنین
جرجی زیدان در کتاب تاریخ تمدن اسلام جلد پنج می‌نویسد: «عبدالله بن جعفر از دوستداران غنا بود.»،
به نظر می‌رسد صحیح نباشد؛ به چند دلیل:
شخصیت معنوی
عبدالله بن جعفر به‌گونه‌ای است که این عنوان در حق او نمی‌تواند
صادق باشد. عبدالله بن جعفر کسی است که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در
حق او دعای خیر کرده است.
خود عبدالله در روایتی می‌گوید: پس از
شهادت پدرم یک روز
رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به دیدار ما آمد و من در این حال گوسفند برادرم را می‌چرانیدم. رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرمود: خدایا در
بیع و شراء او
برکت عنایت فرمای.
شخصی از
علامه حلی در ارتباط با ادعای عبدالله بن جعفر و محمد بن حنیفه نسبت به
امانت سؤال کرد، علامه حلی در جواب نوشت: «...
محمد بن حنیفه و عبدالله بن جعفر را جلالت
مقام و عظمت شأن از آن برتر است که برخلاف حق معتقد گردند».
علاوه بر این ازدواج
حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ با آن مقام رفیع که در حقیقت تالی تلو
معصوم محسوب می‌شود، با عبدالله بن جعفر خود دلیل دیگری است بر اینکه عبدالله اهل
لهو و لعب و موسیقی نبوده است؛ مگر اینکه گفته شود، عبدالله بعد از
رحلت حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ به این کار روی آورده که آن‌هم با ادله دیگری رد می‌شود.
شیخ جعفر نقدی می‌نویسد: عبدالله از کسانی بود که با
پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ مصاحبت نموده و از آن حضرت حدیث حفظ کرده بود، بعدها نیز همراه
امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام،
امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بود و از آن بزرگواران
علوم بسیاری را آموخته بود.
از طرف دیگر در کتاب‌های تاریخی ـ خصوصاً کتب تاریخی اهل‌سنت ـ مطالب بسیار زیاد دیگری غیر از موارد فوق نیز وجود دارد که از نظر
شیعیان قابل قبول نیست؛ همان‌گونه که در کتاب الاغانی به
حضرت سکینه، دختر
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ هم این نسبت داده شده است. بنابراین صرف
وجود یک مطلب در برخی از کتاب‌های تاریخی دلیل بر
صدق آن مطلب نیست.
علاوه بر این در برخی کتاب‌های تاریخی مطالبی وجود دارد که عکس این مطلب را ثابت می‌کند.
برای نمونه،
مسعودی در
مروج الذهب می‌نویسد: وقتی عبدالله بن جعفر رو به‌سوی
معاویه نهاد،
عمرو بن عاص که از آمدن او مطلع بود، دو روز پیش از ورود او بر معاویه درآمد، و این هنگام جماعتی از
قریش و دیگران حضور داشتند.
عمرو بن عاص گفت: مردی نزد شما می‌رسد که همیشه دستخوش هواوهوس و گرفتار آرزوهای خویش و مشغول عیش و طرب است... در این هنگام
عبدالله بن حارث بن عبدالمطلب که حضور داشت، از این سخن برآشفت و به عمرو گفت: تو را نه آن مقام است که این‌گونه سخن بگویی و عبدالله نه چنان است که تو بنمودی؛ بلکه مردی ذاکر و ذکور، و بر بلیات،
صابر و صبور، و در
حوادث و
وقایع، مهذب و غیور و سیدی
حلیم و ساجدی کریم است... »
بنابراين مطلب اغانی درباره
عبدالله بن جعفر كاملاً بی‌اساس و
دروغ است.
۱. ناسخ التواريخ، تاليف عباسقلیخان سپهر.
۲. عقيله بن هاشم زينب سلام‌الله‌عليها، تأليف آيت‌الله جهرمی.
سایت اندیشه قم.
