• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حضرت سکینه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: سکینه،
پرسش: لطفا در خصوص حضرت سکینه دختر امام حسین(ع) بیشتر توضیح دهید و چه شرنوشتی داشت؟
پاسخ: حضرت سکینه، دختر امام حسین(ع)، افزون بر حضور در نهضت کربلا از آغاز تا پایان، تلاش های زیادی در صحنه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی سال های بعد نیز داشته است. سکینه عقیله بنی هاشم و دارای سیره ای نیکو بود، او صاحب فضل و دانش و فضیلت و کرم فراوان و عقل کامل و مکارم اخلاق بزرگوارانه و مناقب عالی و افتخارآمیز بوده است. او سرور زنان عصر خویش و زیباترین، ظریفترین و با اخلاق ترین آنان بود. سکینه در واقعه کربلا پانزده یا دوازده سال داشت که با پسر عمویش عبداللّه بن حسن(ع) که در کربلا شهید شد ازدواج کرده بود. ولی مراسم عروسی برگزار نشده بود....



حضرت سکینه، دختر امام حسین(ع)، افزون بر حضور در نهضت کربلا از آغاز تا پایان، تلاش های زیادی در صحنه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی سال های بعد نیز داشته است

۱.۱ - سیره نیکوی حضرت سکینه از کلام مرحوم نمازی

مرحوم نمازی را که در حدیث و رجال تحقیقاتی دارد در معرفی سکینه گوید:
سکینه عقیله بنی هاشم و دارای سیره ای نیکو بود، او صاحب فضل و دانش و فضیلت و کرم فراوان و عقل کامل و مکارم اخلاق بزرگوارانه و مناقب عالی و افتخارآمیز بوده است. او سرور زنان عصر خویش و زیباترین، ظریفترین و با اخلاق ترین آنان بود. سکینه در واقعه کربلا پانزده یا دوازده سال داشت که با پسر عمویش عبداللّه بن حسن(ع) که در کربلا شهید شد ازدواج کرده بود. ولی مراسم عروسی برگزار نشده بود.....
[۱] مستدرکات علم الرجال، ج۸، ص۵۸۰، شماره ۱۸۰۹۱


۱.۲ - موقعیت علمی جناب سکینه

جناب سکینه نه تنها در زمینه شعر و ادب توانمند بود بلکه جزو راویان حدیث و ناقلان اخبار نیز بوده است گرچه اندکی از روایت های وی را ذکر کرده اند اما اخبار نشان می دهد که او توجه زیادی به قرآن و فقه داشته است.

۱.۳ - حضرت سکینه راوی حدیث

وی به عنوان راوی حدیث در کتاب های رجالی و حدیثی مطرح است. برابر نقل طبرانی وی حدیثی را که عبارت آن در مجامع روائی با سندهای دیگر نیز گزارش شده از سکینه نقل کرده است. فائده غلام عبیداللّه بن ابی رافع نقل کرده که سکینه دختر امام حسین بن علی(ع) از پدرش نقل می کرد که رسول خدا(ص) فرمود:«حملة القرآن عرفاء اهل الجنة یوم القیامة؛ حاملان قرآن
[۲] معجم الکبیر، طبرانی، ج۳، ص۱۳۲، ح۲۸۹۹
سروران اهل بهشتند در روز قیامت
اگر عرفاء را به معنای مصطلح بدانیم کار آنان نمایندگی مردم نزد حاکمان بوده است و حاکمان دستورات خود را از طریق آنان به مردم می رساندند در نتیجه حاملان قرآن واسطه بین مردم و خداوند در روز قیامت خواهند بود. در مجمع البحرین آمده است که عرفاء جمع عریف است و او مسئول قبیله یا جماعتی است. همچنین از ابن عباس نقل شده که در معنای حدیث گفته است یعنی آنان رئیسان اهل بهشت هستند.

۱.۳.۱ - حضرت سکینه از نگاه ابن حیان

ابن حیان در کتاب ثقات خود به معرفی جناب سکینه پرداخته و می نویسد:او از اهل بیت خود روایت می کند و از او اهل کوفه روایت می نمایند.

۱.۳.۲ - حضرت سکینه در کتابهای فقهی

در کتاب های فقهی از جمله در کتاب های علامه حلی گزارشی از سیره جناب سکینه در رمی جمرات نقل شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
[۶] منتهی المطلب، علامه حلی، ج۲، ص ۷۳۰؛ المغنی، ابن قدامه، ج۳، ص ۴۴۶

موقعیت ادبی سکینه

۱.۴ - حضرت سکینه گزارشگر واقعه کربلا

گزارش های حضرت سکینه از واقعه کربلا که نقل شده در موارد متعدد همراه با شعر بوده است و این به جهت قریحه ادبی وی بوده است و همچنین از جناب سکینه در زمینه های گوناگون اشعاری نقل شده است که بیانگر توانمندی وی در عرصه ادبیات است.

۱.۵ - موقعیت ادبی حضرت سکینه

موقعیت ادبی سکینه به آنجا رسید که شاعران برای ارزش گزاری اشعار خود نزد او می آمدند و او را به عنوان ادیبی توانا و داوری منصف می شناختند و این موضوعی است که نمی توان آن را انکار کرد، گرچه برخی گزارش ها در اینباره ممکن است از برساخته های دستگاه اموی باشد که در ادامه به کینه توزی آنان نسبت به اهل بیت(ع) و سکینه و دفاع وی از امام علی(ع) اشاره خواهیم کرد.

۱.۶ - اعتراف شاعران در توانمندی حضرت سکینه در شعر

شاعران توانمند و مشهور آن زمان به خبرویت وی در شعر معترف بودند و او را حکم قرار می دادند تا درباره اشعار آنان داوری کند. زیرا به عقل و هوش و آگاهی های وی از شعر اعتماد داشتند.

۱.۶.۱ - توانمندی در شعر از کلام ابن حوزی

ابن جوزی در منتظم می نویسد: در مهمانی سکینه دختر امام حسین(ع ) جریر ، فرزدق ، کُثیَر ، جمیل و نصیب از شاعران شرکت می نمودند، آنان چند روز در مدینه توقف کردند تا به آنها اجازه ورود داده شد و آنها بر سکینه وارد شدند سکینه در جائی نشست که آنها را می دید ولی آنان او را نمی دیدند، سکینه سخنان آنان را شنید، سپس خدمت کار وی که اشعار و احادیث را روایت می کرد آمد، و نظر سکینه را درباره اشعار آنان اعلام کرد. این گزارش به خوبی موقعیت ادبی و علمی سکینه و توانایی ها و دقت هائی که درباره شعر و شیوه داوری داشته است را نشان می دهد.


اکثر مورخان ازدواج های مکرر سکینه را ذکر کرده اند و شوهران وی عبارتند از:۱. عبداللّه بن حسن که در کربلا شهید شد ۲. مصعب بن زبیر ۳. عبداللّه بن عثمان حزامی ۴. زید بن عمرو بن عثمان بن عفان ۵. اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان ۶. ابراهیم بن عبدالرحمن بن ابی عوف که دو نفر اخیر با وی همبستر نشدند و سخن درباره عبداللّه بن حسن گذشت.


۱. مستدرکات علم الرجال، ج۸، ص۵۸۰، شماره ۱۸۰۹۱
۲. معجم الکبیر، طبرانی، ج۳، ص۱۳۲، ح۲۸۹۹
۳. مجمع البحرین،شیخ فخرالدین طریحی، ج۳، ص۱۶۳، واژه عرف    
۴. ثقات، ابن حبان، ج۴، ص۳۵۲    
۵. تذکرة الفقهاء، علامه حلی، ج۸، ۲۱۵؛ چاپ قدیم، ج۱،ص ۳۷۶؛    
۶. منتهی المطلب، علامه حلی، ج۲، ص ۷۳۰؛ المغنی، ابن قدامه، ج۳، ص ۴۴۶
۷. عیون الاخبار، ابن قتیبه، ج ۱، ص ۳۱۲    
۸. تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج ۶۹، ص ۲۱۸    
۹. المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ابن جوزی، ج۷، ص۱۷۸    



سایت مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی    






جعبه ابزار