نماز شب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لطفا در مورد چگونه خواندن نماز شب یعنی طرز آن و موقع آن توضیح دهید.
از
آیات قرآن و
روایات استفاده می شود که نماز شب از مستحباتی است که سخت مورد تأکید قرار گرفته و آثار عمیق و گسترده ای در
روح و
روان و
اعمال و
دنیا و
آخرت انسان دارد.
خداوند متعال در
قرآن کریم،
سوره سجده، آیه ۱۶ و ۱۷ می فرماید: «تتجافی جنوبهم عن المضاجع یدعون ربهم خوفا و طمعا و مما رزقناهم ینفقون، فلا تعلم نفس ما اخفی لهم من قره اعین جزاء بما کانوا یعملون» ؛ «پهلوهای آنها از بستر
خواب فاصله می گیرد (از خواب بر می خیزند) و
پروردگارشان را از روی
بیم و
امید می خوانند و از آنچه به آنان داده ایم
انفاق می کنند. هیچ کس نمی داند که به
پاداش عملشان چه چشم روشنی ها برای آنان پنهان و ذخیره شده است».
اگر در
فضیلت شب زنده داری و نماز شب چیزی جز همین یک آیه نبود برای اهل
ایمان کافی بود که همه روز را به انتظار آمدن
شب و خلوت با دوست باشند.
در فضیلت و آثار و
برکات نماز شب روایات فراوانی داریم:
۱- شیخ
صدوق در چندین
کتاب از
پیامبر(صلی الله علیه و آله) چنین نقل می کند: «اشراف امتی حمله القرآن و اصحاب اللیل» ؛ «
شرافتمندان امت من
حاملان قرآن و
شب زنده داران هستند».
۲- در
روایتی از پیامبر(صلی الله علیه و آله) چنین آمده است: «مازال جبرئیل یوصینی بقیام اللیل حتی ظننت ان خیار امتی لن یناموا» ؛ «
جبرییل به قدری سفارش
سحرخیزی را به من کرد که گمان کردم
برگزیدگان و
نیکان امت من هرگز نخواهند خوابید».
۳- در حدیثی حضرت
صادق(علیه السلام) در تفسیر آیه مبارکه«ان الحسنات یذهبن السیئات» ؛ «بی شک
کارهای نیک،
کارهای بد را پاکسازی می کند» فرمود: «صلاه اللیل تذهب بذنوب النهار» ؛ «نماز شب
گناهان روز را
پاک می کند».
۴- در حدیثی از
امام زین العابدین(علیه السلام) پرسیدند: «ما بال المتهجدین بالیل من احسن الناس وجها؟ قال: لانهم خلوا بربهم فکساهم الله من نوره» ؛ «چرا
چهره و
صورت شب زنده ترین این چنین زیبا است؟ فرمود: چون آنان با پروردگار خویش خلوت کرده اند و خداوند به آنها
جامه ای از
نور خویش پوشانده است».
۵- جابرن بن عبدالله انصاری می گوید: شنیدم
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمود: «ما اتخذ الله ابراهیم خلیلا الا لاطعامه الطعام و صلاته باللیل والناس نیام» ؛ «خداوند
ابراهیم را
دوست خود قرار نداد مگر به این خاطر که سفره اش باز بود و هنگامی که مردم در
خواب بودند به نماز می ایستاد».
۶- پیامبر(صلی الله علیه و آله) در حدیثی می فرماید: نماز شب موجب
خشنودی پروردگار و
محبت فرشتگان و روش
پیامبران و نور
معرفت خدا و
ریشه ایمان و راحت تن و
بدن و ناخشنودی
شیطان و
سلاح علیه
دشمنان و به هدف رسیدن دعا و
قبولی اعمال و برکت
روزی و
شفیع میان صاحبش و
فرشته مرگ و
چراغ قبر و بستر زیر دو پهلو در
قبر و پاسخ
منکر و نکیر (دو فرشته بازپرس الهی) و
مونس و
زائر مرده در قبر تا روز
قیامت است و در روز قیامت نماز شب، سایه ای بالای سر و تاجی بر تارک صاحبش و جامه ای بر تنش و نوری پیشاپیش او و پرده ای میان او و
آتش و
حجتی برای
مؤمن در پیشگاه خدای متعال و سنگینی
میزان اعمال و وسیله عبور از
پل صراط و کلید در
بهشت است» (حدیث دنباله دارد) .
۷- در حدیثی پیامبر(صلی الله علیه وآله) به
علی(علیه السلام) فرمود: «و علیک بصلوه اللیل و علیک بصلوه اللیل و علیک بصلوه اللیل» ؛ «بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب».
۸- در حدیثی حضرت صادق(علیه السلام) به فردی به نام سلیمان دیلمی می فرماید: «یا سلیمان لا تدع قیام اللیل فان المغبون من حرم قیام اللیل»؛ «ای
سلیمان! شب زنده داری را از دست مده، چون
زیان دیده کسی است که از شب زنده داری
محروم گردد».
کیفیت نماز شب به طور اختصار: نماز شب مجموعا یازده رکعت است که ده
رکعت آن به صورت پنج نماز دو رکعتی خوانده می شود. هشت رکعت اول را به نیت نافله شب می خوانند و دو رکعت بعد را به نیت نماز (شفع ) و یک رکعت آن را به نیت نماز (وتر).
چون ذکر تمام
مستحبات مقدور نیست به بیان مستحبات ۳ رکعت آخر نماز شب (نماز
شفع و
وتر) اکتفا می کنیم . در نماز شفع در رکعت اول
حمد و سوره
ناس و در رکعت دوم حمد و سوره
فلق بخواند و بعد از فراغ از نماز شفع خواندن دعای «الهی تعرض لک فی هذا اللیل المتعرضون ...»
مستحب است که در
مفاتیح در اعمال
شب نیمه شعبان مذکور است و بعد نماز وتر را شروع می کند و بعد از حمد سه مرتبه سوره توحید و سوره های ناس و فلق هر کدام یک مرتبه می خواند و
قنوت می گیرد و هر دعایی که دوست دارد می خواند و مستحب است که
انسان در قنوت آن از
خوف خدا
گریه کند و اگر گریه اش نیاید
تباکی کند; یعنی, انسان حالت
گریه را به خود بگیرد و مستحب است که دعا برای
برادران مؤمن خود کند و مستحب است که چهل نفر را نام ببرد که کسی که برای چهل مؤمن دعا کند دعایش
مستجاب می شود و سزاوار است که هفتاد مرتبه «استغفرالله و اتوب الیه» بگوید و سزاوار است که
دست چپ را به دعا بلند کند و
استغفار را به
دست راست بشمارد و بعد از استغفار از حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) روایت شده که هفت مرتبه می خوانده است «هذا مقام العائذ بک من النار» و حضرت امام
سجاد(علیه السلام) در نماز وتر سیصد مرتبه «العفو» می گفته است و البته مستحبات دیگری هم هست که در صورت امکان به کتاب «شمع سحر» نوشته سید احمد فهری و یا مفاتیح الجنان مراجعه کنید.
و اما نتایج
دنیوی و
اخروی نماز شب که از روایات استفاده می شود: نماز شب باعث
صحت بدن و
کفاره گناهان روز و برطرف کننده
وحشت قبر است.
روی را
سفید و بوی را
پاکیزه و روزی را جلب می نماید والبته روایات در این باب بسیار است و ما به همین مقدار بسنده می کنیم.
اصل نماز شب همان یازده رکعت است. البته می تواند به همین مقدار بسنده کند و به مثل
نماز صبح این یازده رکعت را به جا آورد ولکن عاشقان و
سالکان طریق دوست هیچ گاه به این مقدار بسنده نمی کنند و مستحبات آن را هم به جا می آورند.
قنوت از
آداب نماز مى‌باشد و حتى در
نمازهای واجب نیز مستحب است. بنابراین اگر کسى آن را به جا آورد فضیلت آن را درک کرده و اگر به جا نیاورد، به نماز شب او نقصى وارد نشده است.
حال طلب
مغفرت براى چهل مؤمن و یا سیصد مرتبه «العفو» و ... همه از آداب نماز شب محسوب مى‌شوند نه از اصل آن. مقصود از چهل مؤمن نیز چهل
مسلمان است نه
مؤمن کامل، و اگر کمتر و یا بیشتر نیز شد اشکالى ندارد.
افضل آن است که نماز شب به هنگام
سحر خوانده شود و هنگام سحر عبارت است از یک سوم
آخر شب و هر قدر به
صبح نزدیک تر باشد افضل خواهد بود.
وقت نماز شب از
نصف شب تا هنگام
فجر دوم یعنی
وقت نماز صبح ادامه دارد و در این فاصله هر وقت بخوانند
اشکال ندارد گرچه گفته اند هر چه به نماز صبح یعنی
فجر نزدیک باشد بهتر است و برای
جوان ها و کسانی که می ترسند خواب بمانند می توانند آخر شب قبل از خواب نماز شب را بخوانند
سایت پرسمان.
