پاکدامن بودن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پاکدامنی ،
ازدواج ، مردان پاک، زنان پاک، زناکار، زنان فاحشه،
توبه .
پرسش: آیا
حدیث و یا آیه‌ای با این مضمون که «خداوند مردان پاک را برای زنان پاک قرار داد»، وجود دارد؟ در صورت وجود مفهوم آن چیست؟
پاسخ: مسئله مورد پرسش یکی از
احکام الاهی است که در
قرآن کریم آمده است، و حاصل آن این است که زناکار وقتی در
جامعه مشهور به این کار شد و حد زنا بر وی جاری شد، در‌عین‌حال توبه نکرد، دیگر حرام است که با زن پاک و مسلمان ازدواج کند، او باید یا با زن زناکار و یا مشرک ازدواج نماید. همچنین زن زناکار اگر زنایش شهرت یافت و حد هم بر او جاری شد؛ ولی توبه‌اش آشکار نگشت، دیگر
حرام می‌شود بر او ازدواج با مرد مسلمان و پاک، او نیز باید با مردی
مشرک ، یا
زناکار ازدواج کند؛ اما کسانی که در گذشته به جهت
غفلت و یا نادانی فریب
شیطان را خورده و دست به این کار زده‌اند و از کرده خود پشیمان‌اند و توبه نمودند و هرگز به سراغ این کار نمی‌روند، به‌یقین حکم این آیه شامل حال آنان نخواهد شد؛ چراکه انسان
گناهکار با توبه واقعی پاک شده، در زمره مؤمنان قرار می‌گیرد، و این (ازدواج با زن زناکار) به
شهادت قرآن کریم از
مؤمنان به دور است و نصیب آنان به فضل و وعده الاهی زنان مؤمنه پاک و عفیف خواهند شد.
قرآن کریم می‌فرماید: «مرد زناکار جز با زن زناکار یا
مشرک ازدواج نمی‌کند و زن زناکار را، جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود درنمی‌آورد و این کار بر مؤمنان حرام شده است»!
برای دریافت درست معنای این سخن خداوند در قرآن کریم، این مسئله باید از جنبه‌های مختلف تحلیل و بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که این یک قاعدۀ کلی استثناناپذیر است، یا تابع شرایط خاصی است؟
برای هرچه روشن تر شدن مسئله، نخست به بیان
شأن نزول آیه می‌پردازیم.
آنچه را که
مفسران در شأن نزول این آیه می‌گویند، این است که وقتی مهاجران به مدینه آمده بودند،
فقیر و تنگ‌دست بودند. در مدینه
زنان فاحشه وجود داشتند که از کرایه دادن خود توانگرترین مردم
مدینه شده بودند. عده‌ای از
مهاجران بی‌بضاعت به طمع مال، خواستار ازدواج با آنان شدند و گفتند: با اینها ازدواج می‌کنیم و زندگی می‌کنیم تا خداوند بی‌نیازمان سازد. آنان در این مورد از
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ اجازه خواستند که این آیه، در تحریم ازدواج مردان
مسلمان با زنان زنا‌دهنده نازل شد.
بعضی از مفسران نیز در شأن نزول آیه چنین نوشته‌اند: مردی از مسلمانان از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ اجازه خواست که با «امّ مهزول» ـ زنی که در عصر
جاهلیت به آلودگی معروف بود و حتی پرچمی برای شناسایی بر در خانه خود نصب کرده بود! ـ ازدواج کند، آیۀ فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.
در این‌که آیا این آیه در بیان یک حکم کلی الاهی است، یا خبر از یک واقعه خارجی و طبیعی می‌دهد، میان مفسران بحث و گفت‌و‌گو است.
برخی از مفسران معتقدند: آیه تنها یک واقعیت عینی را بیان می‌کند که افراد آلوده همواره دنبال آلودگان می‌روند؛ اما افراد پاک و با
ایمان هرگز تن به چنین آلودگی‌ها و انتخاب
همسران آلوده نمی‌دهند و آن را بر خویشتن تحریم می‌کنند، شاهد این تفسیر همان ظاهر آیه است که به‌صورت «جملۀ خبریه» بیان شده است.
البته برخی می‌گویند: آیه در مقام اِخبار از مقدار لیاقت مرتکبان این
عمل زشت است و می‌خواهد بگوید: افراد پلید همان پلیدی‌ها را
دوست می‌دارند و لیاقت بیش از آن را ندارند. آدم زناکار به جهت خباثت و پلیدی ذاتش، جز به همسری مانند خود تمایل ندارد. او از زنی خوشش می‌آید که چون خودش زناکار و پلید و یا بدتر از خودش زنی مشرک و بی‌دین باشد. همچنین زن زناکار جز به مردی مثل خود و یا بدتر از خود (مشرک و بی‌دین) تمایل ندارد.
پس آیه شریفه در مقام بیان اکثری است؛ همچنان‌که در آیه دیگر از همین سوره فرموده است:«
الْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ الْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ »؛
زنان ناپاک از آن مردان ناپاک‌اند و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلق دارند و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاک‌اند.
اما گروه دیگر بر آن‌اند که این جمله بیان یک
حکم شرعی و الاهی است؛ به‌ویژه می‌خواهد مسلمانان را از ازدواج با افراد زناکار بازدارد. شاهد این تفسیر جمله «
و حُرِّمَ ذلِک عَلَی الْمُؤْمِنِینَ » است که در آن تعبیر به تحریم شده است.
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌گوید؛ حاصل معنای آیه با کمک روایات وارده از سوی
اهل بیت (ع) این است که مرد زناکار وقتی در جامعه مشهور به این کار شد و حد زنا بر وی جاری شد؛ در‌عین‌حال
توبه نکرد، دیگر حرام است که با زن پاک و مسلمان ازدواج کند او باید یا با زن زناکار و یا مشرک ازدواج نماید. همچنین زن زناکار اگر زنایش شهرت یافت و حد هم بر او جاری شد، ولی توبه‌اش آشکار نگشت، دیگر
حرام می‌شود بر او ازدواج با مرد مسلمان و پاک، او نیز باید با مردی مشرک، یا زناکار ازدواج کند.
بنابراین این آیه، آیه‌ای است محکم و باقی بر احکام خود که نسخ نشده
و احتیاج به
تأویل هم ندارد و اگر در روایات حکم را مقید کرده‌اند، به‌صورت اقامه حد و ظهور توبه، ممکن است این قید را از سیاق آیه نیز استفاده کرد؛ برای این‌که حکم به تحریم
نکاح ، در آیه شریفه بعد از امر به اجرای حد است و همین بعد واقع شدن، ظهور در این دارد که مراد از زانی و زانیه، زانی و زانیۀ حد خورده است. همچنین
اطلاق زانی و زانیه، ظهور در کسانی دارد که هنوز به این عمل زشت خود ادامه می‌دهند و شمول این اطلاق به کسانی که توبه نصوح کرده‌اند، از دأب و ادب
قرآن کریم بعید است.
حکم
ازدواج مردان زناکار با زنان فاحشه یا مشرک و یا برعکس، ناظر به کسانی است که:
۱. به این کار زشت شهرت دارند؛ ۲. حکم الاهی حد بر آنها جاری شده باشد؛ ۳. از این کار خود توبه نکرده باشند.
البته شایان توجه است که این بدان معنا نیست که این حکم لزوماً شامل کسانی می‌شود که این سه ویژگی را داشته باشند و اگر یکی از اینها نباشد، همسر پاک نصیبشان می‌شود؛ بلکه ممکن است کسی حد بر او جاری نشده و یا اشتهار به
زنا نداشته باشد؛ اما به‌طور قطع نمی‌توان گفت
همسر پاک و عفیف قسمت وی می‌گردد.
اما کسانی که در گذشته به جهت غفلت و یا نادانی فریب
شیطان را خورده و دست به این کار زده‌اند و از کرده خود پشیمان‌اند، توبه کرده و هرگز به سراغ این کار نمی‌روند، به‌یقین حکم این آیه شامل حال آنان نخواهد شد؛ چراکه انسان گناهکار با توبه واقعی در زمرۀ
مؤمنان قرار می‌گیرد و این (ازدواج با زن زناکار) به
شهادت قرآن کریم از مؤمنان به دور است. امید است به فضل الاهی زنان مؤمنه پاک و عفیف نصیب آنان شود.
در ذیل این آیۀ شریفه، روایاتی در منابع حدیثی آمده است که
زناشویی با زن یا مرد زناکار حرام است و ازاینرو بر مؤمنان
واجب است که از مجموعه‌های زناکاران دوری گزینند؛ بلی، اگر مرد یا زن زناکار توبه کرده باشند، زناشویی با آنها جایز است.
مانند این‌که امام صادق ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: این آیه در مورد مردان و زنانی است که در عصر رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آلوده به زنا بودند، خداوند مسلمانان را از
ازدواج با آنها نهی‌کرد و اکنون نیز مردم مشمول این حکم‌اند، هرکس مشهور به این
عمل شود و حد الاهی به او جاری گردد، با او ازدواج نکنید تا توبه‌اش ثابت شود.
البته طبیعت زندگی اجتماعی این است که مردان و زنان شریف جز همانند خود را نمی‌جویند؛ در‌حالی‌که برعکس می‌بینیم مردمی که از لحاظ اخلاقی فروغلتیده‌اند، غیر هم‌گونان خود را می‌جویند؛ ازاینرو و برای خطرناک بودن درهم‌آمیختگی، خداوند می‌خواهد که مجموعه مردان و زنان زناکار را از جامعه جدا سازد تا
اجتماع را با دیواری بلند و مستحکم از پاکدامنی و شرف حفظ و
حراست کند.
پایگاه اسلام کوئیست.
