تعبیر خواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تعبیر
خواب ،
یادگیری علم تعبیر خواب، کتب تعبیر خواب.
پرسش: آیا لازم است
انسان تعبیر خواب خود را بداند و اصولاً یادگیری علم تعبیر خواب لازم است یا خیر؟ و کتبی معتبر در این زمینه معرفی کنید؟
پاسخ: همه انسان‌ها
رؤیا دارند. و برای تعبیر آن باید فرد معتبر دارای
هوش و
ذکاوت بالایی باشد و از رموز و کنایات خواب آگاهی داشته باشد و با
قرآن آشنا باشد. اگر چنین افراد باشند که انسان خواب را برای آنان بگوید و آنان تعبیر کنند بسیار خوب است امّا این‌که انسان بخواهد
عمر کوتاه و پرارزش خود را صرف یادگیری علم تعبیر خواب نماید به نظر ما کار لازم و مورد احتیاجی نیست.
رویا و
خواب شکلی از فعالیت تخیّلی محسوب می‌شود که ظاهراً عمومیت دارد و همه گروه‌های سنی را در بر می‌گیرد. طبق مطالعات انجام شده انسان در هر دوره ۸۰ تا ۹۰ دقیقه حدوداً ۱۴ دقیقه خواب می‌بیند و در مجموع خواب فرد در شبانه روز ۲۰ تا ۲۴% آن‌را رؤیاها تشکیل می‌دهد.
درباره‌ی حقیقت رؤیاها باید گفت: رؤیا را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
قسمتی از خواب‌ها عبارتند از
افکار و اسرار نهانی انسان که در خواب گاهی به صورت خودش ظاهر می‌شود و گاهی به عللی تغییر شکل داده به صورت دیگری خودنمائی می‌کند. این نوع رؤیاها را می‌توان در
روانشناسی تعبیر کرد و به
ضمیر مخفی شخص خواب بیننده پی برد.
قسمت دیگری از خواب‌ها، از افکار آشفته‌ای است که گاهی در
بیداری و به خصوص در مواقع
ناراحتی گریبان‌گیر اشخاص می‌شود و از این رؤیاها در
قرآن به «
اضغاث احلام » یا افکار
شیطان تعبیر شده است. « قالُوا أَضْغاثُ أَحْلامٍ وَ ما نَحْنُ بِتَأْوِیلِ الْأَحْلامِ بِعالِمِینَ»؛
گفتند ( اطرافیان پادشاه): خواب‌های پریشان و پراکنده‌ای است؛ و ما از تعبیر این‌گونه خواب‌ها آگاه نیستیم.
قسم سوّم خواب‌هایی است که جنبه
الهامی دارد و گاهی به وسیله آن‌هاحقایق از هر جهت مجهولی، واضح و آشکار می‌گردد.
از
پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله
حدیثی وارد شده است که فرمود:« الرؤیا ثلاثة بشری مِنَ الله و تحزینٌ مِن الشیطان و الذی یُحدِثُ به الاِنسانُ نفسَهُ فَیراه فی مَنامه» خواب بر سه قسم است: یا بشارتی از سوی
خداوند است، یا
غم و
اندوهی از طرف
شیطان ، و یا مشکلات روزمره انسان است که فرد آن‌را در خواب می‌بیند.
امّا در مورد تعبیر خواب باید بگوئیم از گذشته دور علم تعبیر خواب مورد توجه بوده است و کسانی بوده‌اند که دارای علم تعبیر خواب بوده‌اند. تعبیر خواب به چند امر بستگی دارد.
به عواطف مذهبی و
فرهنگی خواب بیننده آگاه باشد. از آن‌جا که عواطف مذهبی و فرهنگی اقوام و ملل جهان با یکدیگر فرق می‌کند قهراً صورت خواب یک فرد
مسلمان اغلب آمیخته با عواطف اسلامی خواهد بود. از این رو تعبیر کنندگان خواب مسلمان به وسیله آیات قرآن مجید و روایات مذهبی که تکیه گاه عواطف عمومی مسلمانان بوده تعبیر و تفسیر می‌کردند.
اغلب اوقات درک
وجدانی قبح و
نفرت اجتماعی یا
ادب و
اخلاق عمومی اجازه نمی‌دهد محتویات ذهن به صورت واقعی در خواب ظهور پیدا کند، لذا افکار پنهانی با لباس‌های مختلف و به صورت
کنایه و رمز در عالم رؤیا ظاهر می‌شوند. تعبیر کننده خواب باید به قدری باهوش و رموز و کنایات آگاه باشد که از صورت ظاهر خواب که سراسر رمز و کنایه است واقع را درک کند و خواب را تعبیر کند.
در روایتی از
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود:« للرویاء کُنیً و اَسماءً فَکنّوها بکناها و اعتبروها بِاسمائِها»؛ خواب‌ها کنیه‌های و اسم‌هائی دارند، برای تفسیر و تعبیر رؤیا باید از کنایه‌های آن‌ها به طور صحیح استفاده کرد.
امّا آیا لازم است تعبیر خواب خود را بداند؟ اگر کمی آگاه به تعبیر خواب باشد دانستن تعبیر خواب می‌تواند مفید باشد. چنان‌چه از
امیرالمؤمنین علیه‌السّلام نقل شده است که:« چون
مؤمنی خواب ببیند، دانستن تعبیر آن مفید است. تا از خواب بهره نیکو و
شادی برگیرد و اگر خواب بد دید، با
صدقه و
دعا و
ذکر خدای متعال از خود رفع
شر کند».
امّا اگر کسی که تعبیر خواب نمی‌داند. بیان خواب برای هر کس جایز نیست چنانکه پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:« رؤیای خود را برای کسی نگو، مگر
دوست صمیمی یا برای کسی که علم تعبیر خواب می‌داند. امّا دوست تو اگر علم تعبیر نداند و زبان خواب را نمی‌فهمد لااقل در تعبیر رؤیا خاطره بدی در تو ایجاد نمی‌کند و باعث تیرگی روانت نمی‌گردد. امّا کسی که علم تعبیر می‌داند از خواب تو به ضمیر پنهانت پی می‌برد و افکار درونیت را می‌فهمد، شاید از این راه بتو
نصیحت و
اندرزی گوید و از
گناهی که به آن آلوده هستی برکنارت نماید».
امّا این بخش سؤال شما که اصولاً یادگیری علم تعبیر خواب لازم است یا خیر؟
باید بگویم آن‌چه از حالات و زندگی بزرگان تعبیر خواب نقل شده مانند
امام صادق علیه‌السّلام،
ابن سیرین ،
ابو اسحاق ابراهیم بن عبدالله کرمانی و دیگران، آشنائی آنان با قرآن کریم و تفسیر خواب با توجه به آیات قرآن بوده. ثانیاً عنایت خاص خداوند به این انسان‌ها. با توجه به این مطالب و فرصت کم انسان و نیازهای مهم‌تر جامعه، صرف عمر برای یادگیری رموز و کنایات کار لازم و ضروری نخواهد بود.
(۱) تعبیر خواب، نوشته ابوالفضل کمال الدین جیش بن ابراهیم تفلیسی، قم، انتشارات دارالنشراسلام، ۱۳۷۱.
(۲) تعبیر خواب از دیدگاه امام جعفر صادق علیه‌السّلام نوشته محمد عبدالرحیم، ترجمه سید احمد سجادی دخت، نشر تبلور.
(۳) تعبیر خواب، نوشته محمد رضا اکبری بیرقی، انتشارات اردیبهشت.
سایت اندیشه قم.
