پرسش: توضیحی درباره تاسوعا و عاشورا و ریشه این دو کلمه می‌خواستم.
پاسخ: تاسوعا در تاریخشیعه ، نهم محرم است و ریشه آن کلمه «تسع» به معنی ۹ می‌باشد. ریشه «عاشورا» کلمه عشر به معنی «ده» است. عاشورا دهم محرم و روز شهادت حضرت ابی‌عبداللّه الحسین (علیه‌السلام) می‌باشد.
حضرت رضا (علیه‌السلام) فرمود: بر مثل حسین باید گریه‌کنندگان بگریند که گریه بر آن حضرت گناهان بزرگ را محو سازد. سپس فرمود: پدرم (امام کاظم) چون ماه محرم می‌رسید، کسی او را خندان نمی‌دید و غم و اندوه بر چهره آن حضرت نمایان بود تا ده روز، و چون روز دهم می‌شد، آن روز روز غم و اندوه و مصیبت و گریه او بود و می‌گفت امروز روزی است که حسین (علیه‌السلام) در آن کشته شده.
علقمه از امام باقر (علیه‌السلام)روایت کرده که فرمود: در روز عاشورا بر حسین نوحه‌سرایی و گریه کنید و به هر کس که در خانه است و از او نمی‌ترسید، دستور دهید بگریند و به عزاداری و افغان بپردازند و یک‌دیگر را تعزیت گویند که اگر چنین کنند، من پاداش آنها را ضامن خواهم بود که آن دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار غزوه باشد. علقمه گوید: عرض کردم: شما چنین پاداشی را ضمانت می‌کنید؟ فرمود: آری من ضامنم و تعهد می‌کنم. گفتم: چگونه یک‌دیگر را تعزیت گوییم؟ فرمود: بگو «عظّم اللّه اجورنا بمصابنا الحسین (علیه‌السلام) وجعلنا وایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه والامام المهدی من آل محمد».
شیخ طوسی در کتاب مصباح از عبدالله بن سنان روایت کرده که گفت: در روز عاشورا بر امام صادق (علیه‌السلام) وارد شدم، آن حضرت را دیدم که رنگ از چهره‌اش پریده و اثر اندوه در او آشکار و هویداست و پیوسته اشک از دیدگانش مانند دانه‌های مروارید می‌چکید، عرض کردم: ای پسر پیغمبر! از چه می‌گریی که دیده‌ات گریان مباد؟ فرمود: مگر غافلی که در این روز چه حادثه‌ای روی داده، مگر نمی‌دانی که حسین بن علی (علیه‌السلام) در مثل چنین روزی به شهادت رسیده است؟! عرض کردم درباره روزه امروز چه می‌فرمایید؟ فرمود: روزه بدار، اما نه آن‌که از شبنیت آن را به دل گذرانیده باشی، و آن را به پایان مرسان؛ بلکه ساعتی پس از نماز عصر آن را به نوشیدن آبی افطار کن.
از حضرت رضا (علیه‌السلام) روایت شده که هر که در روز عاشورا کارهایش را تعطیل کند، خداوند حوائج دنیا و آخرت او را برآورد و هر که روز عاشورا روز مصیبت و غم و‌اندوه و گریه او باشد، خداوند روزقیامت را روز شادی و فرح او قرار دهد. چشمش به دیدار ما در آن روز روشن گردد و هر که روز عاشورا روز سود دنیوی خود گیرد و چیزی را در آن روز بیندوزد، خداوند به اندوخته‌اش برکت ندهد و روز قیامت او را با یزید و ابن زیاد و عمر بن سعد محشور سازد.
ابوغندر گوید از امام صادق (علیه‌السلام) راجع به روزه روز عاشورا سؤال کردم فرمود: اگر بخواهی (مانند بنی‌امیه) امام حسین (علیه‌السلام) را شماتت کنی، روزه بگیر.
از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: تاسوعا روزی است که حسین (علیه‌السلام) و یارانش در آن روز در کربلا محاصره شدند و سپاه شام پیرامونش حلقه‌وار گرد آمده، او را از حرکت باز داشتند و پسر مرجانه و عمر بن سعد در آن روز شادمان که لشکری انبوه، به اختیار دارند و حسین (علیه‌السلام) و یارانش را ضعیف شمردند و یقین کردند که دیگر حسین، یار و یاوری ندارد و مردم عراق به مدد او نخواهند آمد. سپس فرمود: پدرم به فدای آن مستضعف غریب!
