بخشش گناهان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش: از کجا بدانیم
خداوند،
گناهان ما را بخشیده است؟
قرآن کریم و
پیشوایان دینی(علیهم السلام) در موارد فراوانى، ما را به
توبه و
ترک گناه دعوت نموده‌اند و
یأس و
ناامیدی از
رحمت خداوند را از
گناهان بزرگ شمرده و ما را از آن بر حذر مى‌دارند.
خداوند متعال مى‌فرماید: «قل یا عبادى الذین اسرفوا على انفسهم لاتقنطوا من رحمة اللّه ان اللّه یغفر الذنوب جمیعاً انه هو الغفور الرحیم ؛ بگو اى
پیامبر: اى
بندگانم که با
گناه و
نافرمانی بر
نفس خود
اسراف کرده‌اید، هرگز از رحمت خدا ناامید نشوید. البته خدا (به وسیله توبه و بازگشت) همه
گناهان شما را خواهد بخشید که او خدایى بسیار
آمرزنده و
مهربان است».
پس خداوند گنه‌کاران را به درگه خویش دعوت مى‌کند. البته بعد از توبه لازم است اگر از
حقوق خدا یا
حقوق مردم چیزى بر
ذمه انسان باقى مانده است ادا کند؛ یعنى،
نماز و
روزه‌هایی را که ترک کرده
قضا نماید و اگر چیزى به مردم
بدهکار است پرداخته و یا
رضایت آنان را تحصیل کند.
حقیقت توبه و
استغفار چیزى جز
پشیمانی از گناه گذشته و عزم و تصمیم بر ترک آن در آینده نیست و اگر این حالت براى کسى پیش آمد، این نشانه
توبه واقعی است و پذیرفته شدن توبه واقعى حتمى مى‌باشد. پس ما باید سعى کنیم توبه و
استغفارمان حقیقى باشد. یادآورى گناهان گذشته هم که
انسان از آنها استغفار کرده، کار بسیار خوبى است.
از چند طریق انسان مى‌تواند تا حدودى دریابد که توبه او مورد پذیرش واقع گردیده است یا نه:
الف) احساس بهجت و آرامش خاصى که پس از
دعا و توبه به انسان دست مى‌دهد یا به تعبیر دیگر احساس سبکى از گناهان و آلودگى‌ها.
ب ) هر قدر انسان از گناهان خود به طور جدى پشیمان شده و با
تضرع و التجاى بیشترى خدا را بخواند توبه او
مقبول‌تر است. بنابراین میزان انقلاب روحى انسان در حال استغفار نیز مى‌تواند به عنوان یک علامتى به کار آید.
ج ) میزان
اعتماد به
وعده‌های نیکوى الهى قابلیت و
عنایات الهی را افزون مى‌سازد. بنابر این هر اندازه
خدا باوری و
توکل و اعتماد به وعده‌هاى او را در خود افزون یافتیم مى‌توانیم بیشتر امید یابیم که ما را پذیرا گشته است.
د ) هر قدر
آثار واقعی توبه در اعمال و کنش‌هاى ما بیشتر هویدا گردد. یعنى رغبت کمترى به گناه و اراده و عزم راسخ ترى در
اطاعت پروردگار یابیم نشان مى‌دهد که توبه ما توبه واقعى‌ترى بوده و به همین نسبت مقبول‌تر واقع گردیده است.
امام امت مى‌فرمودند: اگر بعد از ماه مبارک
رمضان تغییرى در حالات خود یافتید به همان نسبت وارد ضیافت‌الله شده‌اید ولى اگر دگرگونى در شما پدید نیامد از آن بى‌بهره ماندید.
بنابراین شما نباید از
رحمت خداوند مأیوس شوید که این خود گناهى است بزرگتر از جرم اولیه و چاره یأس روى آوردن به ناامیدى از رحمت بیکرانه الهى نیست چاره کسب
طهارت بیشتر و اهتمام جدى‌تر در
اعمال عبادی و انجام
کارهای نیک و پسندیده است.
بنابراین به جاى یأس به انجام کارهاى نیک و پسندیده اهتمام ورزید و از طرفى به محض ورود
افکار یأس آلود به کارهاى مورد علاقه مشغول شوید و رشته افکار خود را به ناامیدى نسپارید و بدانید که خدا اگر
مجازات و
کیفر و یا
پاداش را مقرر نموده است جملگى براى
اصلاح ماست و اگر آن قدر سخت بگیرد که کسى جرأت روى آوردن به درگاه پر فیض و رحمتش را نداشته باشد نقض غرض پیش مى‌آید و مخالف
حکمت الهی است پس از رحمت بى منتهاى الهى ناامید نباید بود با رعایت شرایط حتى بعد از صد بار توبه شکستن باز هم توبه کنید و راه راستى را پیش گیرید ولى ناامیدى علاج مسئله نیست.
اما آیا ممکن است خداوند
بندگان گنهکار خود را به حال خود رها کند یا نه؟ در پاسخ از
قرآن بهره مى‌گیریم. خداوند در
سوره فرقان مى‌فرماید
عبدالرحمن (بندگان خداوند مهربان و رحمت‌آور) کسانى‌اند که
شرک نمى‌ورزند و مرتکب
قتل نفس و گناهان فاحشى چون
زنا نمى‌شوند (چون) هر کس چنین اعمالى را مرتکب شود کیفر اعمالش را خواهد دید و
عذابش در
قیامت مضاعف شود و با
ذلت به
دوزخ مخلد گردد. الا من تاب و ءامن و عمل صالحا فاولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات و کان الله غفورا رحیما:اما کسى که توبه نماید در حالى که
ایمان آورده و به پیروى از ایمان
عمل شایسته انجام دهد، خداوند گناهانش را به
حسنات و
خیرات تبدیل مى‌کند و خداوند
آمرزگار و رحیم و بخشنده ودرگذرنده از
خطاهای بندگان (
توبه کننده) است.
سخن از
آمرزش تنها نیست بلکه سخن از تبدیل گناهان به حسنات است و این مژده‌اى عظیم براى توبه‌کنندگان است. در جاى دیگر مى‌فرماید: و هو یتولّى الصالحین :خداوند صاحب‌اختیار، حامى و پشتیبان افراد
نیکوکار و درست رفتار است.
در مجموع سخن خداوند
سرپرست،
ولی و
یار و
یاور و کمک‌رسان همه مردم اعم از
نیک و
بد مى‌باشد و هر کدام را در مسیرى که طى مى‌کنند (
سعادت یا
شقاوت) یارى مى‌رساند اما کمک او نسبت به آنها که در
صراط مستقیم و
سبیل‌الله، قدم برمى‌دارند همان است که فرمود و هو یتولى الصالحین از مضارع آوردن فعل «یتولى» استفاده مى‌شود که پیوسته در تمام امور و در تمام لحظات
حیات و
ممات،
بندگان صالح را حامى و پشتیبان است.
شهر سؤال.
