امام رضا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام رضا علیه‌السلام.
پرسش: ولادت، کودکی، دوران نوجوانی و جوانی آقا امام رضا ـ علیه‌السلام ـ را بیان کنید.
پاسخ: هشتمین خورشید فروزان
آسمان امامت، حضرت «
علی بن موسی الرضا علیه‌السلام» طبق قول مشهور در یازدهم
ذی‌القعده سال ۱۴۸ هـ ق. در شهر
مدینه دیده به
جهان گشود.
مادر بزرگوار ایشان به اسامی متعددی خوانده می‌شدند؛ از جمله تکتم، خیزران
نجمه خاتون، طاهره و
ام‌البنین.
دوران پیش از
امامت ایشان نیز چون سایر
ائمه علیهم‌السلام به‌واسطه اختناق و فشار
حکومت خیلی روشن نیست؛ لکن دوره ولادت، کودکی، نوجوانی و جوانی امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در
مدینه سپری شد.
درخصوص
ولادت این
امام بزرگوار روایتی از
نجمه مادر آن حضرت در کتب تاریخی بیان شده است؛ ایشان می‌فرماید: «بعد از اینکه فرزندم علی متولد شد، دو دست خویش را به
زمین گذارده بود و در‌حالی‌که سرش را به‌سوی
آسمان بلند کرده بود، لب‌های مبارکش را تکان می‌داد؛ گویی با خدای خویش سخنی داشت. پدرش
امام موسی‌کاظم علیه‌السلام نوزاد را در آغوش گرفت و به من گفت: ای نجمه! این
کرامت الهی بر تو مبارک باشد؛ سپس حضرت در گوش راستش
اذان و در گوش چپش
اقامه گفتند. و با
آب فرات کام آن حضرت را برداشته و سپس فرزند را به من برگرداندند.
علی بن موسی الرضا ـ علیه‌السلام ـ همانند سایر
ائمه طاهرین از همان
دوران کودکی رشد و کمال عقلی و اخلاقی فوق‌العاده‌ای داشت. پدرش از خود
علاقه و اشتیاق فراوانی نسبت به او نشان می‌داد و
علوم و
معارف و
اسرار امامت را به وی
تعلیم می‌داد و در
تربیت فرزند خویش می‌کوشید.
امام کاظم علیه‌السلام برای آنکه
شیعیان پس از شهادتش سرگردان و حیران نگردند، مقام شامخ
امامت فرزندش علی را به اصحاب نزدیک و شیعیان خاص و مورد
اعتماد گوشزد می‌فرمود.
مفضل بن عمر می‌گوید: «خدمت
امام موسی بن جعفر علیه‌السلام مشرف شدم؛ در‌حالی‌که فرزندش علی بن موسی الرضا ـ علیه‌السلام ـ را در دامنش نشانده بود و می‌بوسید؛ عرض کردم: فدایت گردم، با مشاهده سیمای این کودک علاقه و ارادتی برایش در قلبم ریشه دوانید، که نظیر آن برای احدی جز شما در دلم قرار نگرفته است. حضرت فرمود: نسبت او به من همچون نسبت من به پدرم می‌باشد. عرض کردم: آیا پس از شما او صاحب امر و
حجت خدا بر روی
زمین است؟ فرمود: آری هر کسی از او
پیروی کند،
رستگار گردد و هر کسی از فرمانش سرپیچی نماید،
کافر می‌گردد».
آری حضرت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در پرتو تعالیم سازنده و رشددهنده پدر بزرگوارش نشو و نما نمود. و علوم و فضایل و مکارمی که آن حضرت از پدران ارجمندش به
ارث برده بود، از او دریافت نمود و به همین جهت شایستگی مقام امامت را به دست آورد. دوران کودکی و نوجوانی و جوانی
امام رضا علیه‌السلام مصادف بود با
خلافت تعدادی از خلفای عباسی.
خلفای دوران امام رضا ـ علیه‌السلام ـ عبارت‌اند از:
هنگام ولادت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ
منصور دوانیقی، خلیفه عباسی، در اوج قدرت و سلطه بود، منصور برای تثبیت پایه‌های حکومت خویش عده زیادی را به
قتل رساند. پس از حکومت ظالمانه منصور پسرش مهدی عباسی روی کار آمد هر‌چند او در ابتدا به
قتل و آزار و
شکنجه دست نزد، اما پس از مدتی برنامه‌های ضد اسلامی خویش را همانند پدرش آغاز کرد.
حضرت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در این زمان
دوران نوجوانی خویش را سپری می‌کرد. حاکم عباسی به فرماندار خویش در
مدینه دستور داد امام موسی‌کاظم ـ علیه‌السلام ـ را به
بغداد (مرکز حکومت) اعزام نماید.
این مسئله قطعاً باعث حزن و اندوه امام
رضا ـ علیه‌السلام ـ شد. امام موسی کاظم ـ علیه‌السلام ـ به فرزندش اطمینان داد که در این سفر هیچ‌گونه خطری ایشان را
تهدید نمی‌کند و به‌زودی به مدینه باز خواهند گشت.
مهدی عباسی پس از مدتی
امام را به مدینه بازگرداند. طولی نکشید که مهدی عباسی به هلاکت رسید.
سپس
هادی عباسی به
حکومت رسید (سال ۱۶۹ هـ) در همین زمان بود که حسین بن علی
صاحب فخ قیام کرد. در این
قیام که در حوالی مدینه اتفاق افتاد، رهبر
قیام به
شهادت رسید و عده کثیری از علویان به اسارت درآمدند و سپس به شهادت رسیدند.
با مرگ هادی عباسی برادرش
هارون به حکومت رسید. هارون پس از مدتی امام هفتم را به مرکز خلافت جلب نمود و آن حضرت را بعد از چندین سال که زندانی کرد به شهادت رساند.
حضرت رضا علیه‌السلام با اندوه و تالم این رویدادهای دردناک را که بسیاری از افراد
خانواده و بنی اعمام او را به کام خود کشیده بود، مشاهده کرد.
تا اینکه در ۲۵
رجب سال ۱۸۳ هـ پدرش در
سن ۵۵ سالگی به شهادت رسید.
هنگام شهادت پدر، امام رضا ـ علیه‌السلام ـ ۳۵ ساله بود. و امامت آن حضرت از همین زمان آغاز گشت.
مسعودی می‌نویسد: وقتی
امام کاظم علیه‌السلام را از مدینه به
عراق بردند آن حضرت به فرزند بزرگوارش فرمود: تا وقتی من زنده‌ام، باید در دهلیز خانه بخوابی خادم حضرت می‌گوید: هر شب بستر امام رضا ـ علیه‌السلام ـ را در دهلیز خانه می‌گستردم. در یکی از شب‌ها دیدم حضرت نیامدند تا صبح فردا فرا رسید. (گویی آن حضرت خبردار شدند که پدر بزرگوارشان در
عراق به شهادت رسیده‌اند) از این زمان
امامت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ آغاز گردید».
سایت اندیشه قم.
