• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معجزات پیامبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: معجزه‌های پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، قرآن مجید، شق‌القمر، معراج، مباهله، اهل باطل، سحر، بینات، خبر دادن از غیب.

پرسش: شبهه: آیا نسبت دادن معجزه دیگری غیر از قرآن کریم به حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله اشتباه نیست، چون غیر از آن معجزه‌ای نداشته است و در قرآن نیز به هیچ معجزه دیگری اشاره نشده است؟

پاسخ: برخی معجزه‌های پیامبر، عبارت‌اند از: قرآن مجید، شق‌القمر، معراج، مباهله با اهل باطل، سحر، بینات، خبر دادن از غیب.



صفحات تاریخ شاهد صحنه‌هایی از مدعیان دروغ‌گو و متنبیان غیر صادق است، گروهی که با هدف حکومت بر مردم از سادگی و کشش فطری بشر به‌سوی مبدأ و معاد و سوء استفاده نموده و با خدعه و تزویر خود را پیامبران الهی معرفی کرده‌اند. برای تشخیص پیامبران واقعی از مدعیان قلابی، راه‌ها و نشانه‌هایی وجود دارد، یکی از راه‌ها این است که مدعی نبوت دارای معجزه باشد؛ یعنی دست به کار خارق‌العاده‌ای بزند که نوع بشر حتی نوابغ جهان، قدرت مبارزه با آن را نداشته باشند.


آیا پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله غیر از قرآن معجزه دیگری داشته است؟

برای نخستین بار این موضوع از جانب مسیحیان عنوان شده است، آنان به منظور پایین آوردن مقام و عظمت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله مدعی شدند که پیامبر اسلام معجزه‌ای جز قرآن نداشت و تنها با قرآن تحدی می‌کرد، و هر موقع از او معجزه‌ای می‌خواستند به کتاب خود اشاره می‌نمود. با توجه به این‌که پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ خود را افضل پیامبران و خاتم آن‌ها معرفی کرده است، آیا لازمة افضل بودن او این نیست که باید همان معجزات یا کامل‌تر از آن‌ها را دارا باشد؟ زیرا صحیح نیست که یک فرد خود را برتر از دیگران بداند؛ ولی در برخی از صفات کمال از آن‌ها کم‌تر باشد.


معجزات پیامبر از دیدگاه قرآن، عبارت‌اند از:

۳.۱ - شق القمر

خداوند متعال در این باره می‌فرماید:

«اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَروَ إِنْ یَرَوْا آیَةً یُعْرِضُوا وَ یَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِر: قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت. و هرگاه نشانه و معجزه‌ای را ببینند، روی گردانده، و می‌گویند: این سحری مستمر است». مفسران اسلامی مانند: زمخشری در کتاب کشاف، طبرسی در مجمع البیان
[۴] ابن جریر طبری، محمد، جامع البیان، ج ۲۷، ص ۱۱۲، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ه‌ ق.

و فخر رازی در مفاتیح الغیب و در ذیل آیه ۱ و ۲ سوره قمر می‌نویسد: مشرکان قریش خدمت پیامبر رسیدند و از او درخواست کردند که برای اثبات نبوت و رسالت خود ماه را دو نیم کند، حضرتش فرمود: اگر چنین کنم ایمان می‌آورید؟ همگی گفتند: آری! پیامبر از خدا درخواست کرد که مورد درخواست آنان را عطا کند، آن‌گاه با انگشت خود اشاره کرد و ماه دو نیم شد و فرمود: شاهد باشید.

۳.۲ - معراج

سیر پیامبر گرامی در نیمه شب از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی بدون وسایل امروزی سیر اعجازی بود و از توانایی بشر بیرون بود. خود قرآن این اعجاز را برای پیامبر ثابت می‌نماید و از آن در سوره نجم سرسختانه دفاع می‌کند.

۳.۳ - مباهله با اهل باطل

موضوع مباهله پیامبر با مسیحیان نجران مطلبی است که قرآن در سوره آل‌عمران متذکر شده است. نصارای نجران که آماده مباهله شدند وضع پیامبر و نحوه حضور او در میدان مباهله، آنان را از ورود به مباهله منصرف ساخت نه‌تنها آنان حاضر نشدند، بلکه تا پیامبر زنده بود، کسی حاضر به مباهله نگردید.

۳.۴ - سحر خواندن معجزات پیامبر

مشرکان معجزات او را می‌دیدند، اما سحر می‌خواندند: برخی از آیات قرآن گواهی می‌دهد که مشرکان و بت‌پرستان هر موقع از پیامبر آیه و معجزه‌ای می‌دیدند، آن را جادو می‌خواندند، مفسران اسلامی آیه ۱۴ و ۱۵ سوره صافات را گواه بر آن می‌گیرند که پیامبر گرامی علاوه بر قرآن معجزه دیگری نیز داشته است.

۳.۵ - بینات

پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دارای بینات بود: آیه ۸۶ آل‌عمران حاکی از آن است که پیامبر دارای بینات بود. مقصود از آن معجزات است: «وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءهُمُ الْبَيِّنَاتُ». بینات معنای وسیعی دارد که یکی از مصادیق آن همان معجزه‌ است و از آن‌جا که از لفظ بینه در آیات زیادی خصوص معجزه ارائه شده است، بنابراین لفظ بینه شامل معجزات پیامبر اکرم نیز می‌شود. برای نمونه به یکی از مواردی که در آن از معجزه به «بینه» تعبیر شده است، بسنده می‌کنیم. آیة ۷۳ سوره اعراف که می‌فرماید: «قَدْ جَاءَتْکُمْ بَیِّنَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ هَذِهِ نَاقَةُ اللَّهِ...» حضرت صالح علیه‌السلام می‌فرماید: «برای شما از جانب خداوند معجزه‌ای آوردم که همین شتر ماده می‌باشد».

۳.۶ - خبر دادن از غیب

پیامبر اسلام از غیب خبر می‌داد: قرآن مجید یکی از معجزات حضرت مسیح را خبر دادن از غیب می‌داند، پیامبر گرامی به وسیله وحی الهی از برخی حوادث غیبی خبر داده است و تعداد خبرهای غیبی قرآن بیش از آن است که در این صفحات گرد آید،
[۱۳] سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، قم، مؤسسه سیدالشهدا العلمیه، ۱۴۰۷ ه ق، ج ۳، ص ۵۰۳ ـ ۵۰۸؛ پیرامون خبرهای غیبی قرآن.
از باب نمونه به چند مورد اشاره می‌شود:

پیامبر به‌وسیله وحی از پیروزی رومیان پس از شکست و از مرگ ابولهب و همسر او ام‌جمیل، بر حالت کفر، و هم‌چنین از مرگ ولید بن‌ مغیره بر حالت کفر و شرک، و از شکست قریش در جنگ بدر، … خبر داده است.


احادیث اسلامی حاکی از آن است که پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ علاوه بر قرآن دارای معجزاتی بوده است؛ دانشمندان اسلام کتاب‌های زیادی در این باره نوشته‌اند؛ به‌عنوان مثال، از کتاب «اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات» تألیف مرحوم حر عاملی، بیست‌ هزار حدیث پیرامون معجزات پیامبر اسلام و سایر پیشوایان با هفتاد هزار سند نقل شده است.
[۱۸] سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، ج ۳، ص ۲۰۱، قم، مؤسسه سیدالشهدا العلمیه، ۱۴۰۷ ه ق.


از دیگر کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته شده است کتاب «الثاقب فی المناقب» است که در آن به معجزاتی مانند: خبر دادن از غیب، زنده نمودن مردگان، اطاعت درخت و سنگ از پیامبر، بارش باران با دعای حضرت، سخن گفتن چهارپایان و جمادات، شفای بیماران و
[۱۹] طوسی، ابوجعفر محمد بن علی بن حمزه، الثاقب فی المناقب، ص ۵۳ ـ ۱۰۶، بیروت، دارالزهرا، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه ق.
… اشاره شده است.



۱. ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، بیروت، دارالنفائس، چ ۲، ۱۴۰۶ ه ق.
۲. قطب‌الدین راوندی، الخرائج، قم، موسسه امام مهدی، ۱۴۰۹ ه ق، ص ۲۱ ـ ۱۷۰.
۳. محمدباقر محمودی، کشف الرمس عن حدیث رد الشمس، قم، مؤسسه معارف اسلامی، اول، ۱۴۱۹ه‌ ق.
۴. علی عامل ینباطی، الصراط المستقیم الی مستحق التقدیم، بی‌جا، المکتبه المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه، ج ۱، باب ۳، فصل ۵، ص ۵۵.


۱. قمر (۵۴)، آیه ۱ و ۲.    
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۳۰۷ ۳۱۰، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۸ه ق.    
۳. ابن جریر طبری، محمد، جامع البیان، ج ۲۲، ص ۵۶۷، بیروت، ت شاکر، ۱۴۱۵ه‌ ق.    
۴. ابن جریر طبری، محمد، جامع البیان، ج ۲۷، ص ۱۱۲، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ه‌ ق.
۵. ابن جوزی، عبدالرحمن، زاد المسیر فی علم التفسیر، ج ۴، ص ۱۹۶ ۱۹۷، بیروت، دارالفکر، اول، ۱۴۰۷ه‌ ق.    
۶. طبرسی، فضل، مجمع البیان، ج ۹، ص ۳۱۰، بیروت، داراحیاء اتراث العربی، ۱۳۷۹ه‌ ق.    
۷. اسراء (۱۷)، آیه ۱.    
۸. نجم (۲)، آیه ۱۸ ۱۳.    
۹. آل‌عمران (۳)، آیه ۶۱.    
۱۰. صافات (۳۷)، آیه ۱۴ و ۱۵.    
۱۱. آل‌عمران (۳)، آیه ۸۶.    
۱۲. آل‌عمران (۳)، آیه ۴۹.    
۱۳. سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، قم، مؤسسه سیدالشهدا العلمیه، ۱۴۰۷ ه ق، ج ۳، ص ۵۰۳ ـ ۵۰۸؛ پیرامون خبرهای غیبی قرآن.
۱۴. روم (۳۰)، آیه ۶ ۲.    
۱۵. مسد (۱۱۱)، آیه ۵ ۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۵، ص ۲۲۸، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۳، ص ۶۷، ذیل آیه ۴۵ سوره قمر، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.    
۱۸. سبحانی، جعفر، مفاهیم القرآن، ج ۳، ص ۲۰۱، قم، مؤسسه سیدالشهدا العلمیه، ۱۴۰۷ ه ق.
۱۹. طوسی، ابوجعفر محمد بن علی بن حمزه، الثاقب فی المناقب، ص ۵۳ ـ ۱۰۶، بیروت، دارالزهرا، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه ق.



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «معجزات پیامبر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۱۷.    



جعبه ابزار