کنترل شهوت در اسلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کنترل شهوت،
شهوت طلبی .
پرسش: چگونگی کنترل خودم را در برابر شهوات کاملاً از دیدگاه
قرآن و
اسلام توضیح دهید؟
پاسخ: برای کنترل شهوت دو نوع راهکارهای اصولی- مبنایی و عملی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می شود.
منشأ تمام اعمال و حرکات و گفتار و خوبی‌ها و بدی‌های
انسان نفس است. اگر نَفْس اصلاح شد، در
دنیا و
آخرت سعادت انسان تأمین خواهد شد. و اگر به
فساد کشیده شد، منشأ بدی‌ها خواهد بود و هلاکت دنیوی و اخروی را در پی خواهد داشت. اگر در راه انسانیت قدم نهاد، می‌تواند از
فرشتگان مقرب الهی نیز بالاتر رود و اگر گوهر شریف انسانیت را نادیده گرفت و در طریق حیوانیت و اطاعت شهوات قرار گرفت از حیوانات پست‌تر می‌شود بلکه به مقام شیطنت سقوط می‌کند. اسباب و وسایل پیمودن هر یک از این دو راه در نهاد انسان نهفته است. هم
عقل دارد و می‌تواند از طریق متابعت آن به
کمال برسد و هم
غرایز و قوای شهوانی دارد که اگر از آن‌ها به طور غیر متعارف و افراط آمیز متابعت کند و از چهارچوب
شرع مقدس خارج شود به ضلالت و هلاکت خواهد رسید.
با توجه به این مقدمه برای حل مشکل می‌توان چند راهکار مبنایی و اصولی ارایه داد و چند راهبرد عملی بیان نمود.
یکی از موانع مهم
تهذیب نفس و یکی از علل انجام
گناه غفلت و بی‌خبری است. اگر ما در شبانه روز سرگرم
زندگی دنیا باشیم و
یاد خدا و
مرگ را فراموش کنیم و اگر ساعتی در کارهای خود و عواقب آن اندیشه نداشته باشیم، به احتمال قوی گرفتار گناه و
معصیت می‌شویم و اگر به دستورات الهی توجه داشته باشیم و حساب و کتاب
قیامت را همواره در نظر داشته باشیم، مسلماً خود را آلوده به گناه و معصیت نخواهیم کرد.
حضرت علی علیه‌السّلام فرمود:هر کس که قلبش را با تداوم
فکر و
اندیشه ، آباد سازد، افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد.
برای این که در تهذیب نفس و
ترک گناه پیروز شویم می‌توانیم از
تنبیه و
مجازات استفاده کنیم. در آغاز نفس خودمان را مورد خطاب و تهدید قرار دهیم که: من تصمیم گرفته‌ام که فلان گناه را ترک کنم، اگر در این کار با من همکاری نکنی و مرتکب گناه شوی فلان مجازات را درباره‌ات اجرا می‌کنم، مثلاً اگر به نامحرم نگاه کنی، ۳ روز
روزه می‌گیرم.
اگر مدتی انسان به این برنامه ادامه دهد و مقید به انجام آن باشد راه
شیطان را می‌تواند محدود کند و
نفس اماره را مهار کند، یعنی اینکه راه ورود شیطان بسته می‌شود. امام علی علیه‌السّلام فرمودند:«
گرسنگی برای به
اسارت در آوردن نفس و شکستن عادت‌های بد، کمک خوبی است».
اگر انسان توجه کند که موجود گرانبهایی است و از
علم و
کمال و
جمال الهی برخوردار است و مقامی بس بلند و رفیع دارد،
اخلاق رذیله و ارتکاب گناه را دون شأن خویش می‌داند و طبعاً از آن‌ها بیزار خواهد بود. وقتی فهمید
روح انسان، موجودیت حقیقی انسان الهی است و از عالم بالا آمده، شهوت‌ها و خواسته‌های حیوانی در نظرش بی‌ارزش و تمایل به فضایل اخلاقی در وجودش احیاء خواهد شد.
امام علی علیه‌السّلام فرمودند: هر کس که نفس خودش را گرامی بدارد، شهوت‌های برایش کوچک و بی‌ارزش خواهد بود.
انسان موجودی است اثر پذیر و
مقلّد ، بسیاری از صفات و آداب و رفتارش را از انسان‌های دیگر که با آن‌ها در ارتباط است فرا می‌گیرد، مخصوصاً دوستان نزدیک تأثیری شگرف بر رفتار انسان می‌گذارند و دوستی با افراد فاسد باعث
یادگیری رفتارهای زشت آنان و افتادن در دام گناه و معصیت خواهد شد.
حضرت علی علیه‌السّلام فرمودند: از همنشینی با
دوست بد جداً اجتناب کن که همنشین خود را به هلاکت می‌رساند و به
آبرویش لطمه می‌زند.
برای کسانی که در صدد ترک گناه و شهوات هستند ضرورت دارد که چشم و گوششان را از مناظر شهوت انگیز و فساد و انحراف ممنوع سازند، و در مجالسی که احتمال قوی می‌دهند گناه انجام می‌شود شرکت نکنند و لذا در
اسلام توصیه شده که انسان در مجالس
حرام از قبیل مجلس
قمار ،
شراب ، و غیره، شرکت نکند از
نگاه به نامحرم و خلوت با زن اجنبی نداشته باشد و با نامحرم
خنده و
شوخی نکند.
حضرت علی علیه‌السّلام فرمودند:«اذا ابصرت العین الشهوة عمی القلب عن العاقبة؛ وقتی چشم، شهوت را ببیند، قلب از
عاقبت اندیشی نابینا می‌گردد».
جلو مقدمه تحریک شهوت را بگیریم و یکی از مقدمات تحریک شهوت نگاه به نامحرم و جنس مخالف است و قرآن کریم می‌فرماید:«قُل للمؤمنین یغضّوا مِن ابصارِهم؛ به مؤمنان بگو چشم‌ها و دیدگان خود را از نگاه به نامحرم فرو بندند.
از این آیه استفاده می‌شود که نگاه به نامحرم باعث تحریک شهوت می‌شود و لذا باید چشم‌ها را محافظت نمود.
شاعر می‌گوید:
ز دست دیده و دل هر دو فریاد هر آنچه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز فولاد زنم بر دیده تا دل گردد آزاد
۱.
افکار جنسی را که به افکارتان خطور می‌کند بلافاصله با ذکر
خدا و یاد آسیب‌های معنوی گناه از ذهن خود دور سازید.
۲.
اوقات فراغت خود را با
مطالعه ،
ورزش ،
زیارت ،
عبادت و سایر فعالیت‌های مثبت پر کنید.
۳. از نگاه کردن به مواضع جنسی و برجستگی‌های بدن دیگران پرهیز نمایید.
۴.
ایمان مذهبی خود را تقویت کنید و
توسل و
دعا داشته باشید.
۵. از نگاه کردن به تصاویر و فیلم‌های تحریک کننده و لباس جنس مخالف، جدا پرهیز نمایید.
۶. از فکر کردن و تصور و
تخیل جنس مخالف و
مسائل جنسی خودداری کنید.
۷. از مشاهده اعمال، رفتار و گفتار زوج‌های جوان خودداری کنید.
۸. از
معاشرت و سخن گفتن و نگاه کردن به جنس مخالف، حتی کودکان جذاب و خوش سیما خودداری ورزید.
۹. خوردن غذاهای محرک و دارای کالری زیاد، مانند خرما، پیاز، فلفل و غیره را به حداقل برسانید.
۱۰. به بدی و عواقب گناه و
شهوترانی فکر و اندیشه کنید.
• حسین مظاهری، عوامل کنترل غرائز در زندگی انسان، انتشارات مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، چ اوّل، ۱۳۶۶.
• زین العابدین دست داده، دریچه ای به سوی آسمان، انتشارات مجتمع فرهنگی، هنری شهید عبدالرضا مصلی نژاد، چ اوّل، ۱۳۷۷.
• مرتضی مطهری،اخلاق جنسی در اسلام و غرب، تهران، انتشارات صدرا، چ چهارم، ۱۳۶۸.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کنترل شهوت در اسلام».
