• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شراب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شراب، امام علی علیه‌السلام، چاه، گوشت، حیوان.
پرسش: از حضرت امام علی ـ علیه‌السلام ـ نقل شده است؛ «اگر قطره‌ای شراب در چاهی بیفتد و از آب آن چاه سبزه‌زاری را آب دهند و از سبزه‌های آن حیوانی بخورد، من از گوشت آن حیوان نخواهم خورد»، آیا این روایت معتبر است یا اصلاً سند‌ی دارد؟
پاسخ:



عبارت کامل و صحیح این روایت چنین است: «لَوْ وَقَعَتْ‌ قَطْرَةٌ فِی بِئْر فَبُنِیتْ مَکانَهَا مَنَارَةٌ لَمْ أُؤَذِّنْ عَلَیهَا و لَوْ وَقَعَتْ فی نَهر ثمّ جَفَت و نَبت فیه الکَلأ لم أرعه»؛
[۲] زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ۱، ص ۲۶۰، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۷ ق.
[۳] سیوری حلّی، مقداد بن عبداللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق، قاضی، سید محمد، ج ۲، ص ۳۰۵، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ ق.
‌ اگر قطره‌ای از شراب در چاهی بیفتد و بر آن مکان مناره‌ای بلند بنا شود، بر آن مناره اذان نمی‌گویم و اگر قطره‌ای از شراب در رودخانه‌ای بیفتد، سپس آب آن خشک شود و از زمین او سبزه‌زاری بروید، هیچ حیوانی را از آن سبزه‌ها نمی‌چرانم».


نکاتی درباره روایت بیان می‌شود:

۲.۱ - ۱. سند روایت

این روایت در برخی کتاب‌های حدیثی و تفسیری شیعه و اهل سنت بدون ذکر سند نقل شده است؛ همین نقل‌ بیانگر این است که چون این روایت مخالفتی با احادیث دیگری که درباره شراب نقل شده، ندارد؛ دانشمندان اسلامی به محتوای آن اعتنا کرده‌ و به‌عنوان شاهدی در کنار روایات دیگر ذکر کرده‌اند.

۲.۲ - ۲. اهمیت حرمت شراب

این سخن امام علی علیه‌السلام، حرمت شراب را مورد تأکید قرار داده و شدت خباثت و اجتناب از آن‌ را بیان می‌کند. تعابیر در این روایت، سفارش به این است که انسان تا می‌تواند به شراب نزدیک نشود و از آن فاصله بگیرد.

۲.۳ - ۳. توجه به منزلت امام علی

باید به متن روایت با توجه به مقام و شأن عالی امام علی ـ علیه‌السلام ـ بنگریم؛ یعنی این‌که شأن حضرت اقتضا می‌کند که بر آن مناره اذان نگوید یا از گوشت آن حیوان استفاده ننماید و این مرتبه والایی از احتیاط و کناره‌گیری از شراب است.

۲.۴ - ۴. مبارزات منفی اسلام در برابر گناهان

دین اسلام برای ایجاد نفرت ذهنی و اجتماعی نسبت به گناهانی (مانند شراب‌خواری) به یک رشته مبارزات منفی روی می‌آورد تا زشتی آن‌ در جامعه دانسته شود و مردم از آن پرهیز کنند؛ همان‌طور که در قرآن کریم درباره غیبت کردن تعابیری (همچون خوردن گوشت برادر مرده) می‌آورد یا شراب‌خواری را در ردیف بت‌پرستی و از اعمال شیطانی و پلید قرار داده است.

۲.۵ - ۵. اهمیت نجاست شراب

در راستای نجاست شراب و اهمیت دوری از آن، در احکام شرعی نیز آمده است که اگر یک قطره از شراب در میان چاه آب بریزد، باید همه آب را کشید و بیرون ریخت تا آب آن چاه پاک شود.
[۸] علامه حلّی، حسن بن یوسف، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، محقق و مصحح، یوسفی غروی، محمدهادی، ص ۲۴، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۱ ق.




۱. سید بن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص ۱۲۸، دارالذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۲. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ۱، ص ۲۶۰، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۷ ق.
۳. سیوری حلّی، مقداد بن عبداللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق، قاضی، سید محمد، ج ۲، ص ۳۰۵، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ ق.
۴. سید بن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص ۱۲۸، دارالذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۵. سید بن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص ۱۲۹، دارالذخائر، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۶. حجرات (۴۹)، آیه ۱۲.    
۷. مائده (۵)، آیه ۹۰.    
۸. علامه حلّی، حسن بن یوسف، تبصرة المتعلمین فی أحکام الدین، محقق و مصحح، یوسفی غروی، محمدهادی، ص ۲۴، مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۱ ق.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : احکام خوردنی و آشامیدنی ها | فقه




جعبه ابزار