ولادت، کودکی و نوجوانی امام حسن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: ولادت، کودکی، نوجوانی، امام حسن ـ علیه‌السلام.
پرسش: ولادت، کودکی و نوجوانی امام حسن ـ علیه‌السلام ـ چگونه بوده است؟
پاسخ: امام حسن مجتبی ـ علیه‌السلام ـ در خاندان وحی چشم به جهان گشود، زیر نظر بزرگ‌ترین معلم عالم بشریت تربیت شد، در دامان عصمت و طهارت پرورش پیدا کرد و در سایه امامت و ولایت به کمال رسید. خلاصه‌ای از زندگی پربرکت آن حضرت را در چند بخش بیان می‌کنیم:

---

۱.۱ - ۱. ولادت

روزی که پیوند آسمانی علی ـ علیه‌السلام ـ و حضرت فاطمه ـ علیه‌السلام ـ صورت گرفت، حضرت جبرئیل ـ علیه‌السلام ـ سیبی از بهشت برای رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ آورد و آن حضرت سیب را نصف کرد و به آنان داد. و به این ترتیب نطفه سبط اکبر از میوه بهشتی منعقد شد. پس از مدتی روزی پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به دختر گرامی‌شان فرمود: به‌زودی پسری به دنیا می‌آوری که جبرئیل به‌واسطه او به من تبریک و تهنیت می‌گوید. قبل از اینکه امام حسن ـ علیه‌السلام ـ متولد شود، ام‌الفضل دخترعموی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نزد ایشان آمد و گفت: دیشب در خواب دیدم پاره‌ای از بدن مبارک شما در خانه من است و من از آن نگهداری می‌کنم. پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرمود: به‌زودی خداوند به دخترم پسری عنایت خواهد کرد و تو دایگی او را بر عهده خواهی گرفت. وقتی روز موعود فرارسید، پیامبرـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ اسماء بنت عمیس را که قابله بود، با ام‌سلمه احضار فرمود؛ نیمه شب، سه‌شنبه پانزدهم ماه مبارک رمضان شهر مدینه نورافشان شد.مولودی پاک، ناف بریده، ختنه شده، زیبا و نورانی چشم به جهان گشود.
صبح زود نوزاد را در پارچه زردی پیچیدند، خدمت رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ آوردند، آن حضرت پارچه زرد را برداشته، بچه را در پارچه سفیدی پیچیدند، سپس او را در آغوش گرفتند. زبان مبارک در دهان او گذاشت، صورت لطیف و شفاف او را بوسید، در گوش راستش اذان و در گوش چپش، اقامه خواند و فرمود: «اللهّم إنیّ اُعیذه بک و ولده من الشیطان الرجیم» بارالها! من او و فرزندانش را از شر شیطان به تو می‌سپارم. روز هفتم حضرت جبرئیل ـ علیه‌السلام ـ از طرف خداوند متعال به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و خاندانش، تولد مولود مبارک را تبریک و تهنیت گفتند و پارچه‌ای ابریشمی از بهشت را به او هدیه نمود و فرمود: به امر الهی نام او را شبر بگذارید که در لسان عرب حسن است و رسول‌الله ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ او را در پارچه بهشتی پیچیده، موهای سرش را تراشید و هم‌وزن آن نقره، صدقه داد و سرش را با عطری به نام خلوق معطر نمود و گوسفندی به عنوان عقیقه قربانی کرد و ران آن را به قابله و مقداری از بقیه گوشت را به همسایه‌ها داد.

۱.۲ - ۲. کودکی

امام حسن ـ علیه‌السلام ـ بهترین دوره زندگی خود را در زیر سایه پرعطوفت جد بزرگوارش آغاز کرد. مادرش سیده نساء العالمین و پدرش امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ بود که مقام و منزلت آنها بر کسی پوشیده نیست. پیامبر اعظم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ توجه و محبت خاصی به نوه‌اش داشت. او را بر دوش خود سوار می‌کرد و با خود به مسجد می‌برد و در بالای منبر در کنار خود می‌نشاند، آن حضرت مدام به امام حسن ـ علیه‌السلام ـ اظهار محبت می‌کرد و می‌فرمود: « اللهم إنی اُحبهُ فأحبَّ من یحبّهُ» خدایا من او را دوست دارم؛ پس تو هم دوست‌داران او را دوست بدار.

۱.۲.۱ - طولانی شدن سجده نماز

روزی پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای اقامه نماز جماعت به مسجد آمد و امام حسن ـ علیه‌السلام ـ را که کودکی خردسال بود همراه خود آورد. نماز شروع شد در اثنای نماز یکی از سجده‌ها خیلی طول کشید، مردم نگران شدند و فکر کردند حتماً اتفاقی افتاده است، وقتی نماز به آخر رسید، علت را از نبی اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ سؤال کردند، آن حضرت در جواب فرمود: هنگام سجده فرزندم حسن بر پشتم سوار شده بود، به همین خاطر سجده را طولانی کردم تا از پشتم پایین بیاید.

۱.۲.۲ - شرکت امام حسن در جلسات پیامبر

امام مجتبی ـ علیه‌السلام ـ در جلساتی که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای مردم صحبت می‌کرد، شرکت می‌نمود و هنگامی که به خانه بر‌می‌گشت کلام آن حضرت را بی‌کم‌و‌کاست برای مادرش بازگو می‌کرد.

۱.۲.۳ - شرکت امام حسن در ماجرای مباهله

یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای دوران کودکی امام حسن ـ علیه‌السلام ـ ماجرای مباهله بود، آن حضرت با اینکه کودکی خردسال بود در این مبارزه تاریخی به دستور خداوند شرکت کرد، و این نشانگر عظمت روحی و مقام و منزلت والای آن حضرت در پیشگاه خداوند بود.

۱.۲.۴ - فرمایش پیامبر درباره امام حسن

پایان دوران کودکی پایان خاطرات خوش آن حضرت بود؛ نزدیک سن هشت سالگی، جد بزرگوارش به‌شدت مریض شد، حضرت فاطمه زهرا ـ علیها‌السلام ـ او و برادرش امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را پیش پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برد، رسول اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به آنها ابراز محبت کرد و فرمود: فرزندم حسن، هیبت و سیادت مرا به ارث خواهد برد.

۱.۲.۵ - وقایع سوزناک پس از رحلت پیامبر

پس از رحلت جانگداز خاتم الانبیا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ ضربه روحی شدیدی به امام حسن ـ علیه‌السلام ـ که در سن کودکی بود، وارد شد و پس از این ضایعه بزرگ مصائب آن حضرت شروع شد. و سیل مشکلات به‌سوی خاندان وحی جاری شد. ماجرای سقیفه، آتش زدن درگاه منزل، شهید شدن برادرش محسن، بیعت گرفتن اجباری از پدرش و شهادت مظلومانه مادر مکرمه‌اش، حضرت صدیقه طاهره و دیدن صحنه‌های ناگوار از ظلمی که بر او و خاندانش روا داشتند، روح لطیف او را به‌شدت آزرده کرد.

۱.۳ - ۳. نوجوانی

دوران نوجوانی امام حسن مجتبی در حالی آغاز شد که نه از حمایت بی‌دریغ پیامبر گرامی اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برخوردار بودند و نه از وجود پرمهر مادر.

۱.۳.۱ - دفاع امام حسن از مقام ولایت

امام مجتبی ـ علیه‌السلام ـ در این مرحله از زندگی خود شاهد مظلومیت پدر گرامی‌اش بود؛ ایشان در مناسبت‌های مختلف برای مهاجرین و انصار سخنرانی می‌نمود و با بیان شیوا و کم‌نظیر از مقام ولایت و امامت دفاع می‌کرد، و حقانیت امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ را به آنها تذکر می‌داد.

۱.۳.۲ - سجایای اخلاقی امام حسن

دوره نوجوانی آن حضرت دوره ظهور سجایای اخلاقی و کمالات انسانی ایشان بود. آن حضرت علاوه بر اینکه در خلق‌و‌خو شبیه پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ بود، از لحاظ قیافه ظاهری نیز شباهت زیادی به رسول‌الله ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ داشت،صورتش سفيد و کمی گلگون، چشمهايش، درشت و سیاه، گونه‌هايش لطيف بود؛ به مستمندان کمک زيادی می‌کرد و بر سر سفره آنها می‌نشست. در پيشگاه خداوند، بسيار خاشع بود؛ به‌طوری که در وقت عبادت رنگش زرد می‌شد و بدنش می‌لرزيد، با ياد مرگ، قبر و قیامت اشک از چشمانش جاری می‌شد؛ در کلامش، راست‌گو بود؛ به حيوانات ترحم می‌کرد، بسيار حلیم و بردبار بود. شجاعت بی‌نظيری داشت؛ به سؤلات مردم جواب می‌گفت. هرگز سخن ناصواب بر زبان جاری نمی‌کرد. به‌طور خلاصه حيات پربرکت امام حسن ـ عليه‌السلام ـ نمونه زندگی يک انسان کامل است که هر دوره آن سرشار از درس‌های انسان‌ساز می‌باشد.

---