شاهد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن، حدیث، شهید، شاهد.
پرسش: شهید و شاهد به عنوان صفات خداوند، در لغت و
قرآن و
حدیث چگونه آمده‌اند؟
صفت «شهید (بسیار گواه)»، مبالغه در صفت «شاهد (گواه)» و بر گرفته از «شهد» است که بر
علم و حضور و اعلام کردن، دلالت دارد. به گفته
ابن اثیر، در نام‌های خدای متعال، «شهید» به معنای کسی است که چیزی از او پنهان نمی‌ماند و شاهد یعنی حاضر. وزن فعیل، از ساخت‌های مبالغه در فاعل است. پس هر گاه علم به‌گونه مطلق در نظر گرفته شود، او علیم (بسیار دانا) است و هر گاه به امور نهانی (باطنی) نسبت داده شود، او خبیر (بسیار آگاه/ مطّلع) است و هر گاه به امور پیدا (ظاهری) نسبت داده شود، او شهید (شهادت دهنده) است. (دلیلی بر افزودن قید «امور پیدا» به متعلّق «شهید» ارائه نشده است. برخی از آیات و احادیث این باب، مانند «اِنَّ اللَّهَ عَلَی کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهید» و «یا شاهدَ کلِّ غائب»، می‌توانند دلیل بر خلاف این گفته ابن اثیر باشند) با این حال، گاه بدان اعتبار گفته شده است که خدا در
روز رستاخیز، بر آنچه از مردمان می‌داند،
شهادت می‌دهد.
نام «شهید» به‌عنوان یکی از
اسماء خداوند، در قرآن کریم، نوزده بار آمده و مضمون آیه «همانا خدا بر همه چیز، گواه است»، هشت بار و آیه «خدا، گواهی را بسنده است» نیز هشت بار وارد شده است.
در آیات و احادیث، نام «شهید» به معنای حضور علمی خدا در جهان و در میان موجودات آن آمده است و بدین‌سان، روشن می‌گردد که خداوند در تمامی موجودات، حضور دارد؛ امّا این به معنای
حلول و اتحاد وجودی نیست؛ بلکه به معنای حضور و احاطه علمی است.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «شاهد» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۳/۱۱.
