عشق مجازی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: عشق، عشق مجازی، عشق حقیقی.

پرسش: آیا عشق مجازی گناه بوده و عذاب دارد؟

پاسخ:

---

تعریف‌های زیادی برای عشق قابل ارائه است.

۱.۱ - دیدگاه ابن‌سینا

از جمله تعریف‌ها، تعریفی است که ابن‌سینا ارائه داده است. او می‌گوید: «المحبة المفرطة هی العشق»؛ عشق، همان محبت مفرط و از حد گذشته است.

۱.۲ - دیدگاه شهید مطهری

شهید مطهری هم، همین تعریف را برگزیده است. او می‌گوید: «هرگاه علاقه به شخص یا شیئی به اوج شدت برسد، به‌طوری‌که وجود انسان را مسخر کند و حاکم مطلق وجود او گردد، (عشق) نامیده می‌شود. عشق، اوج علاقه و احساسات است».

۱.۳ - دیدگاه دیگر

«... کلمه عشق، در اصل از ماده‌ عشقه است و عشقه، نام گیاهی است که در فارسی که به آن پیچک می‌گویند. این گیاه به هر چیز برسد، دور آن می‌پیچد؛ مثلاً به یک گیاه دیگر برسد، دور آن چنان می‌پیچد که او را تقریباً محدود و محصور می‌کند و در اختیار خودش قرار می‌دهد. اثرش این است که برخلاف محبت عادی، انسان را از حال عادی خارج می‌کند، ‌ خواب و خوراک را از او می‌گیرد، توجه را منحصر به همان معشوق می‌کند».
عشق چیزی است بالاتر از محبت، به حدی که توجه انسان را فقط به معشوقش جلب می‌کند و از هر چیزی می‌بُرد و فقط به او می‌نگرد. قابل توجه است، تعریف‌هایی که برای عشق ارائه شدند، تعریف حقیقی نیستند؛ بلکه تعریف لفظی می‌باشند؛ چون عشق همانند نور است؛ همان‌طوری‌که نور نیاز به تعریف ندارد، عشق نیز، نیاز به تعریف نخواهد داشت.

---

عشق بر دو نوع می‌باشد: عشق حقیقی و عشق مجازی.

۲.۱ - عشق حقیقی

عشق حقیقی آن است که انسان، عاشق خدا شود و آن‌چنان به ذات خدا توجه داشته باشد که گویا در او فانی شده است. در حقیقت، عشق حقیقی، چیزی جز عشق به ذات خدا و پیامبران و اولیای خدا نیست. این نوع عشق، عشقی است که در آیات قرآن به محبت تعبیر می‌شود؛ مانند: «وَ الَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»؛ آنان‌ که ایمان آورده‌اند، در دوستی خدا سخت‌ترند.

۲.۲ - عشق مجازی

عشق مجازی آن است که به غیر خدا و اولیای او تعلق داشته باشد و خود به دو نحوه اعتبار می‌شود: ۱. عشق مجازی همراه با عقل؛ ۲. عشق مجازی بدون همراهی عقل.

۲.۲.۱ - عشق مجازی همراه با عقل

عشق مجازی همراه با عقل، معقول و مفید است. اگر چنین عشقی، حقیقتاً همراه با عقل صورت گیرد، می‌تواند سبب نزدیک شدن قلب‌ها، تشکیل خانواده، ازدیاد نسل و ... شود. در این صورت ممدوح خواهد بود؛ مانند: عشق انسان به پدر و مادر، عشق زن و شوهر نسبت به هم‌دیگر و ... چه‌بسا چنین عشقی می‌تواند راهنمایی باشد جهت رسیدن به عشق حقیقی.

۲.۲.۲ - عشق مجازی بدون همراهی عقل

اما عشق مجازی بدون همراهی عقل، عبارت است از: عشق جسمانی و شهوانی که هدف از آن، جهت رسیدن به لذت‌های شهوانی و پایه‌ آن جز با شهوت و هوای نفس نیست و چیزی نامطلوب و دارای آثار شوم و ناپسند خواهد بود. به این نوع عشق، ‌عشق بازاری، یا عشق صورت هم اطلاق می‌شود. چنین عشقی پایدار نخواهد بود؛ چون در این صورت وقتی عاشق به معشوق رسید، دیگر عشق درونی او زائل می‌شود و به پایان می‌رسد.
به تعبیر برخی علما، این اصلاً عشق نیست؛ بلکه این شهوت است. درهرحال این مورد (عشق مجازی دوم)، اگر انسان بتواند، آن را کتمان کند و با عفت و تقوا همراه شود و کاری برخلاف دستورات دینی انجام ندهد و بتواند آن را بروز ندهد و تحمل کند، می‌تواند سودمند هم واقع گردد. هم‌چنان‌که مصیبتی بر انسان وارد می‌شود و او صبر پیشه می‌کند و‌ مستحق پاداش خواهد شد.

۲.۲.۲.۱ - حدیثی از معصوم

در این زمینه امام معصوم (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «مَن عَشِقَ و كَتَمَ و عَفَّ وَ مَاتَ، مَاتَ شَهِیداً؛ آن‌که عاشق گردد و کتمان کند و عفاف بورزد و در همان حال بمیرد، شهید مرده است».
بنابراین عشق مجازی زمانی مذموم و ناپسند است که همراه با عقل نباشد، یعنی همان عشق حیوانی و شهوانی که موجب تباهی و دوری از عفاف و تقوا می‌گردد؛ بنابراین اگر عشق مجازی همراه با عقل و عفاف و پاکی نباشد، نه‌تنها در آخرت موجب عقاب خواهد شد؛ بلکه در دنیا هم موجب سرگردانی و گمراهی و ... خواهد بود.

---