احساسات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش:
عقل برتر است یا
احساس؟
پاسخ:
باید توجه داشته باشید که «
عواطف» عبارت است از میل‌هایی که در رابطه با
انسان دیگر به وجود می‌آید مانند
عاطفه والدین به
فرزند و یا برعکس، یا کشش‌های گوناگون ما نسبت به انسان‌های دیگر. اما احساسات، حالت‌های غریزی و انفعالات و عواطف شدت یافته است که تنها به انسان اختصاص دارد؛ مانند احساس تجلیل، احساس
عشق، احساس
تعجب، احساس
پرستش و جز اینها.
عقل، عبارت است از
قوه درک کننده که توسط آن،
آدمی به
شناخت حقایق نایل گشته،
خیر و
شر و
حق و
باطل را از یکدیگر تشخیص می‌دهد.
با توجه به تعریف عواطف، احساسات و عقل مشخص می‌گردد این سه با یکدیگر ارتباط دارند. بخشی از احساسات، عواطف شدت یافته می‌باشند؛ یعنی، هنگامی که یک امر عاطفی - همچون عاطفه
پدر نسبت به فرزند - تشدید می‌گردد، به آن «احساس» می‌گویند. اما عقل، تنها ارتباطی که با احساسات و عواطف دارد، این است که این نیرو براساس وظیفه‌ای که بر عهده دارد، احساسات و عواطف انسان را کنترل کرده، در هنگام
تزاحم چند احساس و عاطفه با یکدیگر، احساس و عاطفه‌ای را که رجحان دارد، برمی‌گزیند و از همه مهم‌تر، عقل مسیر حرکت درست عواطف و احساسات را مشخص می‌سازد.
حد و مرز احساسات درست و صحیح، آن است که توسط عقل انسان و با
علم و
آگاهی او
هدایت شده، در مسیر صحیح
هدف زندگی آدمی - که همان
کمال است - قرار گیرد. اگر احساسی تابع عقل نبوده، آدمی را از کمال حقیقی و اصلی او دور سازد، احساسی ناصحیح و غیرکنترل شده می‌باشد. لازم به ذکر است
شخصیت انسان مؤلفه‌های گوناگونی دارد به عبارت دیگر انسان موجودی است که هم دارای عواطف و هیجانات است و هم از گوهر عقل و
تفکر بهره مند است و هم دارای قوه
خشم و
غضب است و اگر همه این ویژگی ها در انسان به اندازه کافی
رشد کند و در جای خودش مورداستفاده قرار گیرد بسیار مناسب است و انسانی که بیشتر اهل منطق و
استدلال است و محور زندگی او صرفا بر
عقلانیت استوار است و از عواطف و هیجانات بی بهره است یا این که توجهی به مسائل عاطفی ندارد در واقع شخصیت از سلامت کافی برخوردار نیست کما این که اگر فقط احساسات و عواطف حاکم بر فرد باشد و صرفا بر اساس هیجانات عاطفی انسان تصمیم بگیرد و رفتار کند و از گوهر عقل در زندگی خود بهره نگیرد و منطق و استدلال را به کناری نهد، چنین فردی نیز متعادل و سالم نیست بنابراین انسان سالم کسی است که در همه این ابعاد به اندازه کافی رشد کند و آنگاه در جای جای زندگی و به تناسب از این ویژگی های شخصیتی خود بهره بگیرد افراط و
تفریط چه در بعد عقلانیت و چه در بعد احساسات و عواطف خطرناک است و انسان را از جاده
اعتدال دور می کند
شهرسوال.
