• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شاگردان امام باقر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: امام باقر علیه‌السلام، شاگردان، اصحاب.
پرسش: اینکه برخی مدعی هستند امام باقر ـ علیه‌السلام ـ چهار هزار شاگرد داشت آیا صحت دارد؟ آیا از شاگردان وی ایرانی هم بوده‌اند؟
پاسخ: امام باقر ـ علیه‌السلام ـ از اخبار گذشتگان و پیامبران روایت فرموده و شیعه و سنی از آن حضرت اخبار فراوان روایت کرده‌اند، و با اهل مذاهب و آرا که بر حضرت وارد می‌شدند، مناظره می‌کرد و عده زیادی از مردم، علم کلام را از حضرت آموخته‌اند.
[۱] مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۶۱.    



عبدالله ابن عطاء مکی گفت: در نزد هیچ‌کس دانشمندان را حقیرتر و کوچکتر ندیدیم؛ همچنان‌که در نزد امام محمدباقر ـ علیه‌السلام ـ هستند (و در برابر احدی این اندازه فروتنی نمی‌کنند، و جابر بن یزید جعفی با آن علم و دانشی که داشت، هرگاه چیزی از آن حضرت روایت می‌کرد، می‌گفت: «برای من حدیث کرد، وصی اوصیا، و وارث علوم انبیا محمد بن علی بن الحسین علیهم‌السلام» و بازماندگان از صحابه رسول خدا و بزرگان از تابعین و فقهای مسلمین همگی معالم و احکام دین را از آن بزرگوار روایت کرده‌اند، و در فضل و دانش سرآمد دانشمندان و ضرب‌المثل همگان بود.
[۲] مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۵۵.    
[۳] مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۵۸.    


جلسات درس امام همواره صدها تن از نقاط مختلف را برای فراگیری فقه و حدیث و تفسیر و لغت و دیگر علوم در‌بر‌می‌گرفت، کوفه، بصره، واسط و حجاز افرادی را به دانشگاه اهل‌بیت گسیل می‌داشتند، و علما و راویان بزرگی از دانشگاه اهل‌بیت فارغ‌التحصیل شدند، حسن بن علی الوشا خود نهصد شیخ را درک کرد که در مسجد کوفه به درس و بحث اشتغال داشتند و همگی از جعفر بن محمد ـ علیهما‌السلام ـ و پدرش امام محمدباقر ـ علیه‌السلام ـ نقل حدیث می‌کردند، حسن بن علی الوشا با امام رضا ـ علیه‌السلام ـ معاصر بود و با زمان مدرسه امام محمدباقر ـ علیه‌السلام ـ و امام صادق سی سال فاصله بود که تألیفات فارغ‌التحصیلان این جامعه را شمارش کرده، به شش هزار کتاب بالغ شده است و چه‌بسا بیشتر کتاب‌های کافی، من لایحضره الفقیه، الوافی، الاستبصار از آنها برگرفته شده است؛ دانشگاه اهل‌بیت چهارهزار دانشجو را دربر‌می‌گرفت.
[۴] معروف الحسینی، هاشم، سیرة الأئمة اثنی‌عشر، ترجمه محمد درخشنده، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، ۱۳۷۳، ج ۲، ص ۲۰۷.


۲.۱ - روایتی از شیخ مفید

و شیخ مفید در ارشاد می‌نویسند: «اصحاب حدیث که نام راویان ثقات آن بزرگوار را (امام صادق) جمع کرده‌اند، با اختلاف در عقیده و گفتار شماره آنان به چهارهزار نفر می‌رسد.»
[۵] مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۷۳.    


از میان اصحاب و شاگردان امام محمدباقر و امام جعفرصادق ـ علیهما‌السلام ـ برخی ایرانی بوده‌اند؛ از جمله آنها عبدالله بن سعد اشعری و برادرش عیسی بن عبدالله هستند که هر دو از اجلای اهل قم و از محبوبین آن حضرت (امام صادق) بوده‌اند.
[۶] قمی، عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ یازدهم، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۱۸.
در کتاب امام باقر ـ علیه‌السلام ـ جلوه امامت در افق دانش نام ۴۶۱ نفر از اصحاب و شاگردان امام باقر ـ علیه‌السلام ـ را ذکر کرده است؛ از جمله اسحاق القمی که ایرانی بوده است.
[۷] ترابی، احمد، امام باقر علیه‌السلام، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۳، ص ۶۴.


امام محمدباقر ـ علیه‌السلام ـ در روز شنبه هفدهم ذی‌حجه سال ۱۱۴ هـ ق در سن ۵۷ سالگی توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک بن مروان مسموم و به شهادت رسید.

بدن پاک و مطهر آن حضرت در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.



۲.۱ - روایتی از شیخ مفید

در رابطه با دفن اجساد شهدای کربلا شیخ مفید می‌نویسد: «و چون ابن سعد از آنجا کوچ کرد، گروهی از بنی‌اسد که در غاضریه بودند، به نزد اجساد مطهره امام حسین ـ علیه‌السلام ـ و یارانش آمده و بر آنان نماز گذارده و آنان را دفن کردند...»
[۸] مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۱۸.    


۶.۲ - روایتی از شیخ عباس قمی

و شیخ عباس قمی نیز این مطلب را ذکر فرموده‌اند و در ادامه آن می‌نویسد: «... مستور نماند... موافق اصول مذهب امام را جز امام نتواند متصدی غسل و دفن و کفن شود؛ پس اگرچه به‌حسب ظاهر طایفه بنی‌اسد حضرت سیدالشهدا را دفن کردند، اما در واقع امام زین‌العابدین آمد و آن حضرت را دفن کرد... معروف است اجساد مطهره سه روز غیرمدفون در زمین باقی ماندند.
[۹] قمی، عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ یازدهم، بی‌تا، ج ۱، ص ۷۶۴، ۷۴۷، ۷۴۸ و ۷۴۹.
تا اينكه لشكر يزيد كربلا را ترك كردند و اهالی غاضريه (بنی‌اسد) كه قبل از ترک كربلا به‌توسط سپاه شام جرأت نداشتند به كربلا بيايند، به نزد اجساد شهدا آمدند و بدن امام و اصحاب آن حضرت را دفن كردند.

فلذا اين‌چنين می‌توان نتيجه‌گيری كرد كه در مدینه عده زيادی از محضر امام محمدباقر ـ عليه‌السلام ـ كسب علم می‌كردند و در کربلا بدن سیدالشهدا و اصحابش سه روز غيرمدفون بر روی زمين ماند و پس از خروج لشكر یزید اهالی غاضريه بدن امام و يارانش را دفن كردند.

۱. ↑ مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۶۱.    
۲. ↑ مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۵۵.    
۳. ↑ مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۵۸.    
۴. ↑ معروف الحسینی، هاشم، سیرة الأئمة اثنی‌عشر، ترجمه محمد درخشنده، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، ۱۳۷۳، ج ۲، ص ۲۰۷.
۵. ↑ مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۷۳.    
۶. ↑ قمی، عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ یازدهم، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۱۸.
۷. ↑ ترابی، احمد، امام باقر علیه‌السلام، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۳، ص ۶۴.
۸. ↑ مفید، الارشاد، ترجمه سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۶، ج ۲، ص ۱۱۸.    
۹. ↑ قمی، عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ یازدهم، بی‌تا، ج ۱، ص ۷۶۴، ۷۴۷، ۷۴۸ و ۷۴۹.


سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : اصحاب امام باقر | تاریخ زندگانی امام باقر | رجال
جعبه ابزار