حسد و راه مبارزه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حسد،
حسادت،
حسود،
نعمت،
غبطه،
غیرت.
پرسش: چگونه می‌توان با حسد مقابله کرد؟
پاسخ: حسد روحیه خواری و خودکم‌بینی است که به دنبال آن فرد آرزو می‌کند که نعمتی را که فرد دیگر دارد، نداشته باشد.
برای درمان این روحیه راهکارها زیر پیشنهاد می‌شود: ۱.
تفکر در مورد ضررهایی که حسد بر
روح و روان،
دین و آخرت دارد؛ ۲. تقویت
ایمان نسبت به ذات
حق تعالی؛ ۳. انجام دادن رفتارهای خلاف مقتضای حسادت؛ ۴.
دعا و راز و نیاز با ذات حق تعالی که بهترین و موثرترین شیوه برای از بین بردن بیماری‌های روحی و روانی است.
حسد روحیه خواری و خودکم‌بینی است که فرد حسود در خود می‌بینید که به دنبال آن آرزو می‌کند که نعمت واقعی یا خیالی را که فرد دیگر دارد، نداشته باشد، حال چه آن نعمت واقعی یا خیالی را خود داشته باشد یا نداشته باشد یا به او برسد و یا نرسد.
حسد آثار بسیار بدی در زندگی
انسان دارد؛
[[امام علی (علیه‌السلام) درباره آثار حسد می‌فرماید:
حسد سرچشمه عیب‌هاست. انسان حسود همیشه
مریض است. حسد زندگی را بر انسان سخت می‌کند. و...
[[امام جعفر صادق (علیه‌السلام) فرمود:«عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ وَ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ جَرَّاحٍ الْمَدَائِنِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ الْحَسَدَ یَأْکُلُ الْإِیمَانَ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَطَبَ؛
همان‌طور که
آتش هیزم را می‌خورد (از بین می‌برد) حسد هم
ایمان را می‌خورد.»
برای مبارزه با حسد باید ابتدا آن را
شناخت و آن را از امور دیگر تمیز داده و با آن به ستیز برخاست.
غبطه روحیه‌ای است که در پی آن فرد می‌خواهد نعمت و کمالی را که دیگری دارد، مثل آن را داشته باشد، بدون آنکه آرزوی نابودی آن را در دیگری بنماید.
غیرت روحیه‌ای است که به دنبال آن، فرد خواهان نداشتن زشتی و بدی از فرد دیگری است.
پیدایش حسد، عوامل گوناگونی دارد که هر یک به‌تنهایی هم می‌توانند باعث پیدایش
حسد شوند؛ لذا بسته به کمی یا زیادی این عوامل، حسدزدایی از سختی و آسانی برخوردار است (کیمیای سعادت و معراج سعادت، بحث حسادت) اینک برخی از آن عوامل را تذکر می‌دهیم:
روحیه عده‌ای این‌گونه شکل گرفته است که نمی‌توانند دارایی مادی و معنوی را در دیگری ببینند.
یعنی چون در خود احساس خواری و کوچکی می‌کند، نمی‌تواند کمال یا خوبی‌ای را در دیگری ببیند.
(امام خمینی حسد را همین روحیه و ذل نفس می‌دانند.)
چون می‌خواهد فقط خودش مورد ستایش باشد و مشهور گردد، نابودی عوامل آنها را در دیگری خواهان است.
چون نسبت به فرد مورد حسادت،
دشمنی دارد، نمی‌خواهد دارایی‌ها و زیبایی‌های او را ببیند.
شیوه‌های مختلفی برای درمان حسادت بیان شده است: (همه این شیوه‌ها و با شیوه‌های دیگری تحت همین عناوین و یا عناوین دیگر در همین کتاب‌های اخلاقی ذکر شده و ذکر نشده، بیان شده‌اند.)
فکر کردن در ضررهایی که حسد بر روح و روان دارد: چون حسود همواره در
غم و غصه خواهد بود؛ زیرا نعمت‌های الاهی نسبت به دیگران هم همیشگی است و هم بی‌شمار و او در این آتش نگرانی و
افسردگی می‌سوزد.
فکر کردن در مورد ضررهایی که معصومان (علیهم‌السلام) برای
دین و آخرت حسود بیان کردند که برخی از آنها را بیان می‌کنیم: حسد
آفت دین، از بین برنده ایمان، باعث خروج از
ولایت و دوستی
ذات حق تعالی، دشمنی با کارهای
خداوند، موجب عدم قبولی طاعت و
توبه و
شفاعت و از بین برنده خوبی‌ها و منشأ بسیاری از
گناهان است.(کیمیای سعادت و معراج سعادت، بحث حسادت.)
تقویت ایمان نسبت به ذات حق تعالی و صفات و افعال او،
حسن ظن به خداوند و اینکه او هر دارایی، خوبی و زیبایی روحی و دنیوی و اخروی که به هر فردی داده است، به‌خاطر رحمت، عدالت، حکمت و امتحان می‌باشد و بداند که اگر فردی از آنها بی‌بهره است، براساس حکمت‌های الهی (مانند امتحان و یا بالابردن درجات روحی و اخروی و...) است.
به دست آوردن روحیاتی که در ضدیت با منشأ حسد هستند؛ یعنی به‌جای زشتی باطنی، پاکی و گستردگی درونی داشته باشد. به‌جای احساس تهی و کوچکی از دارایی دیگران،
عزت و
کرامت نفس داشته باشد؛ به‌جای خودخواهی و خودستایی، خدا‌خواهی، خداشناسی و فروتنی و به‌جای دشمنی، دوستی با دیگران را پیشه خود سازد.
رفتاری خلاف مقتضای
حسادت انجام دهد: به‌جای نگرانی خوشحالی؛ به‌جای ترش‌رویی، خوش‌رویی و به‌جای بدگویی، تعریف نماید به‌گونه‌ای این نوع رفتار‌ها ادامه یابد که مایه
دوستی و مهربانی شود.
راز و نیاز داشتن با ذات حق تعالی، که هم بی نیاز است و هم بی‌نیاز‌کننده؛
راز و نیاز، بهترین و موثرترین شیوه برای از بین بردن بیماری‌ها روحی و روانی مثل حسادت می‌باشد.
امام سجاد زین‌العابدین و سید‌الساجدین ـ علیه‌السلام ـ در راز و نیازش با ذات
حق تعالی،عرضه می‌دارند: «اللهم انی اعوذ بک من هیجان الحرص و سورة الغضب و غلبة الحسد»؛
خداوند ا به تو پناه می‌برم از طوفانی شدن حرص و شعله‌ور گردیدن
خشم و غالب شدن حسادت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حسد و راه مبارزه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۹/۲۰.
