حجاب برتر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حجاب، چادر مشکی، حجاب برتر، پیامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم)، امام علی (علیه‌السّلام).
پرسش: الف. آیا مذهب شیعه فقط چادر مشکی را به عنوان حجاب مشخص ساخته است یا این‌که خانم‌ها می‌توانند با رعایت احکام مربوط، انواع دیگر پوشش کامل اسلامی را با رنگ‌های شادتر انتخاب کنند؟ ب. آیا در جامعه زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) و امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) زنان مجبور بودند که یک نوع حجاب خاص و با رنگ خاص بر سر کنند؟
پاسخ: بهترین نوع
حجاب،
چادر مشکی می‌باشد؛ زیرا تمام بدن را می‌پوشاند و برجستگی‌ها و تمام حرکات جذاب زنانه را زیر خود پنهان دارد و در نتیجه از هرگونه جلب توجه نامحرمان جلوگیری می‌کند. هم‌چنین در جامعه زمان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و صدر اسلام، چادر مشکی به عنوان حجاب به کار می‌رفته است. سیره
فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و
اهل بیت (علیهم‌السّلام) نیز مؤید این مطلب است.
در
قرآن مجید آیه‌ای هست که چادر را مطرح می‌کند و آن آیه شریفه
جلباب است: «
یَا اَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِاَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ اَدْنَی اَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا»؛
«ای
پیامبر! به
زنان و
دختران خود و زنان
مؤمنان بگو که خویش را به جلبات (
چادر) فرو پوشند؛ که این کار برای این‌که آنها به
عفت شناخته شوند، تا از تعرض و جسارت هوس‌رانان آزار نکشند، بر آنان بسیار بهتر است و
خدا در
حق خلق آمرزنده و مهربان است».
در زمینه اندازه جلباب سه دیدگاه مطرح شده است: بعضی مثل
راغب گفته‌اند که جلباب همان خماره یعنی
مقنعه است.
بعضی گفته‌اند که جلباب پوششی است که تا سر زانو می‌آید.
برخی دیگر گفته‌اند جلباب یک پوشش سرتاسری بوده است که بانوان از بالای سر می‌انداختند و این
پوشش تا پایین پا را فرا می‌گرفته است.
ابن‌عباس،
مفسر بزرگ
قرآن و شاگرد
امیرالمومنین (علیه‌السّلام)، در تأیید دیدگاه سوم می‌گوید: جلباب ردایی است که از بالای سر پوشیده می‌شود و تا پایین پا می‌آید.
شواهد لغوی و تاریخی متعددی وجود دارد که دیدگاه سوم درست است.
این‌که فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) وقتی خواستند برای
دفاع از امیرمؤمنان (علیه‌السلام) به
مسجد تشریف ببرند، «
لاثت خمارها علی راسها و اشتملت بجلبابها».
هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بسته و جلبات و
چادر را به گونه‌ای که تمام بدن آن حضرت را می‌پوشاند و گوشه‌های آن به
زمین می‌رسید، به تن کردند».
در این نقل تاریخی تغایر این دو یعنی خمار و جلباب خیلی روشن است. مقنعه یک پوشش است که مخصوص سر است و واژه «لاثت» به معنای محکم کردن است؛ یعنی
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) مقنعه خود را محکم بر سر می‌بستند و «
اشتملت بجلبابها»؛ پس اولاً جلباب چیزی غیر از مقنعه است؛ ثانیاً با توجه به قرینه «اشتملت»، جلباب پوشش سرتاسری بوده است که تمام وجود
مقدس حضرت زهرا را فرا می‌گرفته است.
درباره مسئله رنگ لباس، به شواهد زیر اشاره می‌کنیم:
یکی از ریشه‌های لغوی جلباب، جُلب است و جُلب به معنای سیاهی آمده است.
لسان العرب ذیل این جمله «و جُلب اللیل یطرده النهار» می‌گوید: «جلب اللیل ای سواده»؛ یعنی روز که می‌آید باعث می‌شود که سیاهی‌های شب از بین برود.
با توجه به همین نکته لغوی، برخی کتاب‌هایی که درباره معرفی لباس نوشته شده است، گفته‌اند: الجلباب کساء اسود تلبسه المراه فوق ثیابها؛
یعنی جلباب پوشش مشکی گسترده‌ای است که زن روی لباس‌هایش می‌پوشد و این چیزی جز همان چادر مشکی نیست.
علاوه بر دلیل لغوی، شاهد تاریخی نیز بر مشکی بودن جلباب دلالت دارد. از ام‌سلمه همسر گرامی
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده است که وقتی آیه جلباب نازل شد، زن‌های
انصار از خانه‌هایشان خارج شدند؛ درحالی‌که پوشش‌های مشکی داشتند، گویی کلاغ بالای سر آنها نشسته است.
این شاهد تاریخی نشان می‌دهد که
زنان عرب هنگام نزول آیه همین معنا به ذهنشان تبادر کرد و این مؤید همان نکته لغوی است که اساساً مشکی بودن در جلباب اخذ شده است.
در
روایت آمده است که پیامبر اکرم زنان را از پوشیدن لباس‌های نازک باز می‌داشت.
عایشه می‌گوید: روزی خواهرم
اسماء درحالی‌که لباس نازک و بدن‌نما پوشیده بود به خانه پیامبر (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) آمد، چون
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) خواهرم را دید، صورتش را برگرداند و فرمود: ای اسماء! چون دختر به حد
بلوغ رسید، نباید چیزی از بدنش دیده شود؛ مگر این و آن (اشاره کرد به
چهره و دست‌ها از مچ به پایین).
هم‌چنین امیرمؤمنان،
علی (علیه‌السّلام) از پوشیدن لباس نازک نهی فرمودند: «
علیکم بالصفیق من الثیاب فان من رق ثوبه رق دینه»؛ بر شما لازم است لباس ضخیم که بدن‌نما نباشد بپوشید؛ زیرا هر کس که لباسش نازک است، دینش همچون لباسش نازک و ضعیف است.
از مجموع مطالب مطرح‌شده و براساس فتاوای
مراجع عظام تقلید، چادر مشکی نوع برتر حجاب می‌باشد؛ چون در صورت رنگی بودن پوشش زن، جلب توجه به آنها بیش‌تر می‌شود و
فلسفه حجاب هم همین است که برجستگی‌های
زن کاملاً پوشیده شود و توجه نامحرمان را جلب ننماید تا این‌که مورد سوء استفاده و
چشم‌چرانی مردان بی‌بندوبار قرار نگیرد.
همان‌گونه که در بالا نیز اشاره شد، در جامعه زمان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و صدر
اسلام،
چادر مشکی به عنوان
حجاب به کار می‌رفته است.
سیره فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و
اهل بیت (علیهم‌السّلام) نیز مؤید این مطلب است.
درمورد حجاب، آن‌چه که
واجب است، پوشاندن کل بدن غیر از
چهره و دست‌ها تا مچ می‌باشد.
اما بهترین نوع حجاب، چادر مشکی می‌باشد؛ زیرا تمام بدن را می‌پوشاند و برجستگی‌ها و تمام حرکات جذاب زنانه را زیر خود پنهان دارد و در نتیجه از هرگونه جلب توجه نامحرمان جلوگیری می‌کند.
۱. مهدی‌زاده، حسین، حجاب‌شناسی، نشر قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه.
۲. حجاب، مهدی مهریزی، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حجاب برتر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۶.
