اهل کتاب در حکومت حضرت مهدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حقانیت شیعه،
اهل کتاب،
ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف).
پرسش: با توجه به اینکه در حکومت حضرت ولیعصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)
اسلام و
مذهب شیعه به اوج خود خواهد رسید و حقانیت آن ثابت خواهد شد، چگونه در بعضی کتب به برخورد حضرت با اهل کتاب به وسیله
کتاب مقدس آنها اشاره شده است؟ آیا این برخورد مربوط به زمان ظهور و اقدامات اولیه حضرت است یا اینکه بعد از به حکومت رسیدن نیز به همین نحو
عمل خواهند فرمود؟ اگر قسمت دوم را اعمال بفرمایند، با مطالب اولیه چگونه سازگار خواهد بود؟
پاسخ: مراد از یک‌پارچگی و تحقق حقانیت شیعه در
آخرالزمان، می‌تواند یک‌پارچگی قدرت و حاکمیت اسلام و سیطره تام آن بر عالم باشد، ولو اینکه برخی
ادیان و اقشار پیرو آن به عنوان محکوم و رعیت و تابع وجود داشته باشند، اما هیچ‌گونه دخالت و سهمی در قدرت و حاکمیت ندارند؛ البته حقیقت امر در نزد خداست.
براساس روایات، در زمان ظهور و قبل از استقرار، حکومت مهدوی امام (علیه‌السلام) فرصتی برای تسویه حساب با اهل ادیان ندارد و آنچه در روایات آمده که حضرت با اهل کتاب به
شریعت خودشان رفتار می‌کند، به نظر می‌رسد که مربوط به دوران استقرار
حکومت جهانی حضرت مهدی باشد؛ به این معنا که حضرت به تدریج از آغاز حرکت خودش اقدام به ریشه‌کنی
کفر و
ارتداد می‌کند و این امر سال‌ها طول می‌کشد.
در اینکه آیا اهل کتاب بعد از ظهور امام زمان (علیه‌السلام) و پس از تشکیل و استقرار حکومت جهانی مهدوی باقی می‌ماند، ولی از عقاید انحرافی دست برداشته و موحد و
خداپرست می‌شوند و براساس کتب آسمانی‌شان که عاری از
تحریف است و توسط
امام زمان (علیه‌السلام)، بر اساس برخی
روایات از غاری در
انطاکیه بیرون آورده می‌شود، عمل نموده و در حمایت
حکومت اسلامی، به
زندگی خویش ادامه می‌دهند؟ یا اینکه پس از تشکیل و تحکیم حکومت اسلامی توسط ولیعصر (علیه‌السلام) کسی جز
مسلمان روی
زمین باقی نمی‌ماند و آن حضرت
دین اسلام را بر
یهود و
نصارا عرضه می‌دارد، هر کس پذیرفت، نجات می‌یابد و هرکس امتناع ورزید، کشته خواهند شد؟ اختلاف‌نظر وجود دارد.
روایاتی که بیانگر وضعیت آنان است، به دو دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
یک دسته از روایات بیانگر این است که اهل کتاب در زمان حکومت اسلامی در آخرالزمان باقی می‌مانند؛ ولی
استقلال و حاکمیتی ندارند؛ بلکه تحت الحمایة حکومت اسلامی به زندگی‌شان ادامه می‌دهند.
ابوبصیر می‌گوید: به
امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم:
صاحب الامر با
اهل ذمه (یهود و نصارا) چه می‌کند؟ فرمود: مانند پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) با آنان
مصالحه می‌کند، آنها نیز با
کمال ذلت،
جزیه می‌دهند.
و نیز از
امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده که فرمود: صاحب الامر،
مهدی نامیده شده برای اینکه
تورات و سایر کتاب‌های آسمانی را از غاری که در انطاکیه واقع شده، استخراج می‌کند، بین اهل تورات با تورات و بین اهل انجیل با
انجیل و بین اهل زبور با
زبور و بین اهل قرآن با
قرآن، داوری خواهد کرد.
دسته دیگر از روایات بیانگر این است که در عصر دولت مهدی (علیه‌السلام) کسی جز مسلمان روی زمین باقی نمی‌مانند. حضرت دین اسلام را بر یهود و نصارا عرضه می‌دارد، هر کس
مسلمان شد، زنده می‌ماند و هر کس امتناع ورزید، کشته خواهد شد؛ برای نمونه:
ابن‌بکیر می‌گوید:
تفسیر آیه «
وَلَهُ اَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْاَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَاِلَیْهِ یُرْجَعُونَ»
را از حضرت
ابوالحسن (علیه‌السلام) پرسیدم. فرمود: این
آیه در شأن قائم نازل شده است. وقتی آن جناب ظاهر شد، دین اسلام را بر یهود و نصارا و
صابئین و
کفار شرق و غرب، عرضه می‌دارد پس هر کس با میل و
اختیار، اسلام بیاورد، به
نماز و
زکات و سایر
واجبات امرش می‌کند و هر کس از قبول
اسلام خودداری ورزد، گردنش را می‌زند، تا اینکه در شرق و غرب زمین کسی جز خداپرست باقی نماند.
ابن بکیر می‌گوید: به آن حضرت عرض کردم: فدایت شوم، مردم
جهان زیادتر از آن‌اند که کشته شوند؟ فرمود: هرگاه
خدا کاری را
اراده کند، زیاد را کم و کم را زیاد می‌گرداند.
و نیز از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده که فرمود: خدا شرق و غرب جهان را برای صاحب الامر مفتوح می‌سازد، آن‌قدر می‌جنگد تا غیر از دین
محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) دینی باقی نماند.
به نظر می‌رسد نکته تعیین‌کننده در انتخاب و گزینش این دو دسته از روایات، دقت و تأمل در ظواهر برخی آیات قرآن کریم است که دلالت می‌کنند کیش یهود و نصارا تا قیامت باقی خواهد ماند.
خداوند متعال در قرآن می‌فرماید:
«ما از کسانی که ادعای
نصرانیت داشتند، پیمان گرفتیم؛ پس قسمتی از پندهای ما را فراموش کردند، ما هم دشمنی و
کینه را تا
قیامت در بینشان انداختیم».
هم‌چنین می‌فرماید:
و «
یهودیان گفتند: دست خدا بسته است، دست خودشان بسته باد و به سزای این ناروا که به خدا نسبت دادند، ملعون شوند؛ بلکه دست
رحمت او گشوده است و هر چه بخواهد
انفاق می‌کند. قرآنی که بر تو نازل شده، سرکشی و
کفر بسیاری از آنها را افزون می‌کند و تا قیامت در میانشان دشمنی و کینه انداختیم».
همان‌گونه که ملاحظه شد، دسته اول روایات، موافق قرآن و دسته دوم مخالف آن است و بر اهل فن و تحقیق پوشیده نیست که روایات موافق قرآن، بر روایات مخالف آن مقدم‌اند و آنها را از
اعتبار ساقط می‌کنند. بنابراین یهود و نصارا در عصر دولت مهدوی باقی خواهند ماند؛ ولی از عقیده
تثلیث و
شرک دست برداشته، خداپرست می‌شوند و در حمایت دولت اسلامی به
زندگی خویش ادامه می‌دهند. در عین حال دولت‌های باطل سقوط می‌کنند و قدرت جهان در دست
مسلمانان و
مؤمنین شایسته قرار می‌گیرد
و بقای اهل کتاب در سایه
حکومت جهانی مهدوی، هیچ‌گونه منافات و تضادی با سیطره و حاکمیت و جهانی بودن
حکومت اسلامی به
رهبری ولیعصر (علیه‌السلام) ندارد.
زیرا مراد از یک‌پارچگی و تحقق
حقانیت شیعه در
آخرالزمان، می‌تواند یک‌پارچگی قدرت و حاکمیت اسلام و سیطره تام آن بر
عالم باشد، ولو اینکه برخی
ادیان و اقشار پیرو آن به عنوان محکوم و رعیت و تابع وجود داشته باشند، اما هیچ‌گونه دخالت و سهمی در
قدرت و
حاکمیت ندارند، البته حقیقت امر در نزد خداست.
ظاهر روایات نشان می‌دهند که در زمان ظهور و قبل از استقرار حکومت مهدوی امام (علیه‌السلام) فرصتی برای تسویه حساب با اهل ادیان ندارد و آنچه در روایات آمده که حضرت با اهل کتاب به
شریعت خودشان رفتار می‌کند، به نظر می‌رسد که مربوط به دوران استقرار حکومت جهانی حضرت مهدی باشد؛ به این معنا که حضرت به تدریج از آغاز حرکت خودش اقدام به ریشه‌کنی
کفر و
ارتداد می‌کند و این امر سال‌ها طول می‌کشد.
۱. دادگستر جهان، آیت‌الله امینی.
۲. در محضر علامه طباطبایی، محمدحسین رخشاد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اهل کتاب در حکومت حضرت مهدی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۸/۲۲.
