مجالس مناظره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام رضا علیه‌السلام، مناظره، مأمون.
پرسش: امام رضا ـ علیه‌السلام ـ که در
خراسان به سؤالات مختلف پاسخ می‌دادند، این سؤال و جواب‌ها چه بوده است؟
پاسخ: مسافرت امام
رضا ـ علیه‌السلام ـ به خراسان فرصت مناسبی بود تا آن حضرت علوم و معارف اسلام را منتشر و در دسترس علما و دانشمندان قرار دهد.
همین امر موجب شد، بحث و مناظره بین
مسلمانان و علمای
ادیان توسعه یافته و مباحثه مذهبی رایج شود
معمولاً سؤال و جواب‌ها در رابطه با ادیان و
کلام و غیره از قبیل
صفات الهی،
تفسیر قرآن،
اثبات
معاد،
قضا و قدر و... بود که از باب نمونه به یک مورد اشاره می‌کنیم:
به دستور
مأمون، مجلسی از
فقها و
فیلسوفان فرقه‌های مختلف، در حضور امام رضا ـ علیه‌السلام ـ تشکیل شد و خود مأمون نیز در مجلس شرکت نمود، در این مجلس، یکی از
علما از امام رضا ـ علیه‌السلام ـ پرسید: مقام
امامت برای مدعی آن، از چه راه ثابت می‌شود؟ امام رضا ـ علیه‌السلام ـ فرمود: با تصریح
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ و دلایل ثابت می‌گردد؛ عالم گفت: دلالت بر صدق امام چیست؟ امام رضا ـ علیه‌السلام ـ فرمود: در
علم و استجابت دعای او. عالم گفت: شما چگونه از حوادث خبر می‌دهید؟ حضرت فرمود: براساس عهدی که بین ما و
رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ وجود دارد. عالم گفت: شما از دل‌های مردم چگونه خبر می‌دهید؟ امام فرمود: آیا سخن پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ به شما نرسیده که فرمود: ( اِتَّقوُ فَراسَهِ المؤمنِ فِانَّهُ یَنْظُرُ بنُورالله) مراقب فراست و تیزهوشی مؤمن باشید؛ چراکه او به کمک نور خدا می‌نگرد. عالم گفت: آری؛ این سخن به مارسیده است. امام رضا ـ علیه‌السلام ـ فرمود: هیچ مؤمنی نیست مگر اینکه دارای
هوش تیز و سرعت انتقال است، و با
نور خدا به‌اندازه
ایمان و
بصیرت و شناختش، به اشیا می‌نگرد و خداوند در وجود امامان ـ علیهم‌السلام ـ آنچه را که در میان همه
مؤمنان پخش نموده، جمع کرده است؛ (یعنی همه
فضایل و فراست مؤمنان در وجود ما موجود است.
قرآن در آیه ۷۵ سوره حجر می‌فرماید:( اِنَّ فیِ ذلک لآیاتٍ لِلْمُتَوَسّمین)
در این سرگذشت عبرت‌انگیز (
عذاب قوم لوط) برای هوشیاران نشانه‌هایی است. نخستین کس از بین هوشیاران، پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ بود. سپس
امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب ـ علیه‌السلام ـ و پس از آن
حسن علیه‌السلام.
حسین ـ علیه‌السلام ـ و
امامان و
فرزندان حسین ـ علیه‌السلام ـ تا روز قیامت.
در این هنگام مأمون به امام رضا ـ علیه‌السلام ـ نگاه کرد و گفت: ای ابوالحسن بر بیان خود بیفزا، و بیشتر ما را بهره‌مند کن، و خصایص امامان ـ علیهم‌السلام ـ را که خداوند عطا نموده، برای ما بزیان کن. حضرت فرمود: خداوند ما را با روحی که از جانب اوست، تأیید می‌کند، آن
روح، پاک و
مقدس است و از
فرشتگان نیست، همراه هیچ‌کس از پیشینیان نبود، فقط با پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ و با امامان است؛ آن روح امامان را تأیید و موفق می‌سازد، آن ستونی از
نور بین ما و خدای بزرگ است.
مأمون گفت: نظر شما درباره (رجْعَتْ )
بازگشت مردگان در
دنیا چیست؟ امام فرمود: رجعت
حق است، در میان امت‌های پیشین بوده، و قرآن از رجعت سخن گفته است و رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ فرمود: در این امت همه آنچه در امت‌های قبل بود، بدون کم‌و‌کاست نیز هست و وقتی که
حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ) از فرزندانم
خروج و قیام کرد،
عیسی ـ علیه‌السلام ـ از
آسمان فرود می‌آید و در
نماز به او
اقتدا می‌کند،
اسلام در آغاز غریب بود، و در آینده نیز غریب خواهد شد، خوشا به حال غریب‌ها؛ شخصی از
رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ پرسید: پس از آن چه خواهد شد؟ پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم ـ در پاسخ فرمود: آنگاه حق به صاحبش برمی‌گردد.
مأمون گفت: شما درباره
تناسخ (انتقال روح مرده به زنده دیگر) چه می‌گویید؟ امام فرمود: کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خدا
کافر شده و
بهشت و
جهنم را
انکار کرده است.
مأمون گفت: شما درباره مسخ شدگان چه می‌گویید؟ امام فرمود: آنها قومی بودند که خداوند بر آنها
غضب کرد و به‌صورت (میمون وخوک ) مسخ نمود و پس از سه روز مردند و نسلی از آنها بجای نماند، آنچه در دنیا از میمون و خوک و... وجود دارد که نام مسخ شده بر آنها نهاده‌اند؛ مانند سایر
حیوانات حرام گوشت هستند (نه اینکه قبلاً انسان بوده‌اند و بعداً این‌طور شده‌اند)؛ مأمون گفت: ای ابوالحسن (علیه‌السلام) خداوند مرا بعد از تو زنده نگذارد، سوگند به خدا علم صحیح تنها نزد شما و نزد خاندان شما است: و علوم پدرانت نزد تو می‌باشد.
سایت اندیشه قم
