تنبلی در نماز
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اهمیت نماز، تنبلی در نماز، سعادت انسان.
پرسش: بعضی افراد وقت زیادی را در مهمانی‌ها و مراسم و جلسات صرف می‌کنند؛ اما موقع نماز که می‌رسد
تنبلی می‌کنند، چه سخنی با ایشان دارید تا نمازشان را به موقع و سر وقت بخوانند؟
پاسخ: نماز یکی از فریضه‌های مهم و اصلی
اسلام به شمار می‌رود که به عنوان دومین رکن اسلام قرار گرفته (رکن اول،
ولایت است) و عامل ارتباط بین
خدا و بندگان است. اهمیت این
فریضه در
دین اسلام به گونه‌ای است که به عنوان ستون دین شناخته شده. هم‌چنین سفارش شده که انسان نمازهایش را در اول وقت بخواند؛ چراکه
شیطان از انسانی که نمازهایش را در اول وقت بخواند، می‌ترسد؛ اما نسبت به هر کس که نمازهای خود را به تأخیر اندازد، جرئت پیدا می‌کند و او را به
ارتکاب گناهان بزرگ وادار می‌کند. از دیگر موارد این است که نماز عامل خوش‌بختی، شرط قبولی اعمال دیگر، عامل بازدارنده از
گناهان و مایه
آرامش دل‌هاست.
انسان برای هر عملی که از او سر می‌زند، باید شوق و
علاقه شدید داشته باشد و شوق از راه
علم به اهمیت و فواید
عمل برای انسان حاصل می‌شود. عدم التفات و
غفلت، باعث می‌شود که انسان به کارهای بسیار حساس که نقش کلیدی در
سعادت او دارد بی‌توجه بوده و به کارهای عبث مشغول گردد. اینک مقداری
اهمیت نماز و نقش اساسی آن را در
سعادت بشر متذکر می‌شویم. والله هو الهادی.
درباره اهمیت دادن به نماز مواردی را بیان می‌کنیم:
در این باره به چند
حدیث اشاره می‌کنیم:
حضرت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمودند: نماز ستون خیمه دین است، هنگامی که ستون ثابت و پایدار باشد، طناب‌ها و دیواره خیمه ثابت می‌ماند و اگر ستون‌ها شکسته شد، هیچ‌کدام از آن‌ها نفعی نخواهد داشت.
در
روایت دیگر از
امام باقر (علیه‌السلام) آمده است که اولین چیزی که به حساب آن رسیدگی می‌شود، نماز است که اگر قبول شد، بقیه اعمال خوب هم قبول می‌شود.
و (اگر رد شد، بقیه اعمال خوب انسان هم رد می‌شود).
و حضرت پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «اولین چیزی که از اعمال بندگان نگاه می‌شود،
نماز است، اگر نماز قبول شد، در بقی
اعمال او هم نظر می‌شود و اگر قبول نشد (اصلاً) به بقیه
اعمال او نگاه نمی‌شود.
آخرین وصایای
انبیای الهی، نماز بوده است.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در آخرین
وصیت خود که ساعتی پس از آن به دیدار معبود شتافت فرمود:
«
وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاةِ فَاِنَّهَا عَمُودُ دِینِکُمْ؛
خدا را،
خدا را نسبت به نماز، که
ستون دین شما است».
در این باره به چند
روایت توجه کنید:
«
لِکُلِّ شَیءٍ وَجهٌ ووَجهُ دینِکُمُ الصَّلاةُ؛ هر چیزی چهره‌ای دارد و چهره دین مبین اسلام نماز است».
«
بین الایمان و الکفر ترک الصلاة؛ و کسی که عمداً نماز را ترک کند،
کافر است».
«
لاحَظَّ فِی الاِسْلامِ لِمَنْ تَرَکَ الصَّلاةَ؛ و هیچ بهره‌ای از اسلام ندارد».
ترک نماز یا بی‌اعتنایی و سبک شمردن آن بسیار مذموم است.
در بعضی
روایات آمده است که اگر ترک نماز، بدون عذر باشد، باعث
حبط و از بین رفتن سایر اعمال خوب انسان می‌شود.
یکی از یاران
امام صادق (علیه‌السلام) از آن حضرت سؤال کرد: چگونه است که
زناکار را کافر نمی‌گویند؛ ولی کسی که نماز را ترک کند،
کافر نام نهاده شده است، دلیل این چیست؟ آن حضرت فرمودند: «چراکه زانی و شبیه او به خاطر این‌که
شهوت بر او غلبه می‌کنند، آن
عمل را انجام می‌دهند؛ ولی کسی که نماز را ترک کند، در واقع تنها از روی سبک شمردن نماز آن را ترک می‌کند.
رسول گرامی
اسلام فرمود: نماز
ستون دین است؛ پس کسی که نماز را عمداً ترک کند، دینش را ویران ساخته است و کسی که
نماز را در وقتش نمی‌خواند، داخل در «ویل» می‌افتد؛ و «ویل» وادیی در
جهنم است که
خداوند متعال فرمود: «
فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ • الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ».
وقتی از اهل جهنم سؤال می‌شود که چه چیز شما را به جهنم کشاند:
اولین دلیل را بی‌نمازی می‌دانند، می‌گویند: «
لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ »؛ «ما از نمازگزاران نبودیم».
دوم آن‌که: «
وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ؛ به
فقرا کمک نمی‌کردیم».
و سومین دلیل وارد شدن در
آتش و
عذاب را چنین عنوان می‌کنند: «
وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ • وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ»؛
در هر چرندی هم وارد می‌شدیم، هر جا که حرف ضد
دین می‌گفتند، می‌رفتیم، گوش می‌کردیم یا خودمان هم می‌گفتیم و به
روز قیامت ایمان نداشتیم و آن را
تکذیب می‌کردیم؛ نتیجه‌اش این شد که اکنون در جهنم به سر می‌بریم.
در این باره به
روایت زیر توجه کنید:
ابوبصیر که یکی از شاگردان امام صادق (علیه‌السّلام) است نقل می‌کند که نزد حمیده (همسرامام صادق (علیه‌السّلام)) رفتم که او را در مصیبت رحلت امام صادق (علیه‌السّلام) تسلیت بگویم، وقتی به نزد او رسیدم، او
گریه کرد و گفت: ای کاش شاهد بودی وقتی که
مرگ حضرت فرا رسید و یکی از چشم‌های حضرت بی‌حس شد (حکایت از آخرین رمق‌های حضرت است)، حضرت دستور دادند که تمام نزدیکان و آشنایان مرا جمع کنید، وقتی که همه اطراف بستر حضرت جمع شدند. حضرت فرمود: «
اِنَّ شَفَاعَتَنَا لَا تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلَاةِ؛
شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد، نمی‌رسد».
و حضرت
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) فرمودند: هرگاه وقت نماز فرا رسید و شما بین نماز خواندن که الآن وقت فضیلتش می‌باشد و بین کار دیگر، کار دیگر را انتخاب کرده و ترجیح دادید، این سبک شمردن نماز است.
درباره آثار ترک نماز به روایت زیر اشاره می‌کنیم:
حضرت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «کسی که نماز خود را سبک گیرد و در به جا آوردنش سستی کند، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا می‌فرماید: شش
بلا در
دنیا و سه تا در موقع مرگ و سه تا در
قبر و سه تا در
قیامت و هنگامی که او را از قبرش بیرون می‌آورند.
۱ و ۲. خداوند
برکت را از
عمر و روزی‌اش برمی‌دارد.
۳. از صورتش نشانه نیکوکاران را برمی‌دارد.
۴. هر کار خیری بکند، پذیرفته نمی‌شود و برای آن اجری نیست.
۵. دعایش مستجاب نمی‌شود.
۶. از دعای نیکوکاران بهره‌ای ندارد.
و سه بلایی که هنگام مردن برای اوست:
۱. آن‌که با ذلت و خواری می‌میرد.
۲. با
گرسنگی.
۳. با تشنگی؛ درحالی‌که حالت عطش او طوری است که اگر از نهرهای دنیا بیاشامد، سیرآب نمی‌شود.
سه بلایی که در قبر به او می‌رسد:
۱. آن‌که ملکی در قبر بر او گماشته می‌شود که او را فشار دهد و زجر نماید؛
۲. دیگر این‌که قبرش برایش تنگ می‌شود؛
۳. سوم آن‌که قبرش تاریک و ظلمانی است.
و سه بلای قیامتش، عبارت‌اند از:
۱. آن‌که ملکی، او را بر صورتش می‌کشاند، برای حساب در موقف حساب، مردمان به او می‌نگرند؛
۲. دیگر آن‌که در حسابش سخت‌گیری می‌شود؛
۳. سوم آن‌که خداوند نظر
رحمت به او نمی‌فرماید و او را پاکیزه نمی‌کند و برایش
عذاب دردناکی است».
بنابراین اگر این افراد اندکی به اهمیت نماز، نقش آن در
سعادت و شقاوت آدمی، آثار دنیوی و اخروی نماز بنا بر آن‌چه از ائمه
معصومان (علیهم‌السّلام) به ما رسیده است، توجه کنند، کم‌کم با تمرین و ممارست، به نماز
علاقه شدید پیدا کرده، به نحوی که چیزی برای آنان مانع از خواندن نماز در اول وقت نمی‌شود.
انسان
مؤمن علاوه بر دعوت زبانی به
اعمال صالح، رفتار او نیز تشویقگر و احیاگر ارزش‌ها در جامعه است؛ پس بکوشید که با اهمیتی که خود به برپایی نماز و دیگر ارزش‌های الهی می‌دهید، دیگران را به سوی خداوند
هدایت کنید.
۱. دستغیب، گناهان کبیره، ج۲، ص۱۶۳ تا ۱۷۸.
۲. شهید مطهری، مرتضی، گفتارهای معنوی، ص۹۵ به بعد.
۳. جوادی آملی، اسرار عبادات، ص۲۵ تا ۳۸.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تنبلی در نماز»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۸/۲۴.
