تنبلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تنبلی، امام محمدباقر (علیه‌السلام).
پرسش: حدیثی در مورد تنبلی از
امام محمدباقر (علیه‌السلام) بفرمایید؟
پاسخ:
تنبلی یکی از آثار
غفلت است که به‌شدت در
شرع مقدس اسلام از آن
نهی شده است و عامل بسیاری از عقب‌افتادگی‌ها و محرومیت‌هاست.
در این رابطه
امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند:
الفشل منقصةٌ؛
کاهلی عامل نقص است؛ یعنی سُستی سبب
نقص مرتبه و پستی
شخصیت انسان می‌گردد.
آفةُ النُّجْحِ الکَسَلُ؛
آفت
پیروزی و کام‌یابی، کاهلی است؛
یعنی رسیدن به مطالب و
حاجات و مقامات بلند علمی و معنوی و هم‌چنین دست‌یابی به اهداف عالیه، با دوری از تنبلی امکان‌پذیر است.
بالعمل یحصل الثواب لا بالکسل؛
به وسیله
عمل،
ثواب و پاداش‌های نیکو به دست می‌آید، نه با
کسالت و
کاهلی.
در همین راستا بسیار مناسب و روشنگر است، روایتی از
امام باقر (علیه‌السلام) که در منابع روایی ما موجود است، بیان شود. امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«
ایّاک و الکسل و الضَجر فانَّهُما مفتاحُ کلِّ شرٍ، من کسل لمْ یؤَدِّ حقاً و من ضجرَ لم یصبر علی حقٍّ؛ از تنبلی و کم‌حوصلگی بپرهیز، که این دو کلید هر شری است. کسی که تنبلی کند، هیچ حقی را نمی‌پردازد و ادا نمی‌کند و آدم کم‌حوصله، در راه
حق ثابت و استوار نمی‌ماند».
در پایان به یکی از روش‌های مهار تنبلی و دوری از تضییع وقت و
عمر گران‌مایه که تقسیم اوقات شبانه‌روز و
استقامت داشتن در اجرای این برنامه است، اشاره می‌شود.
عالم زاهد و
مربی نمونه و پارسا جناب
شهید ثانی در کتاب
منیة المرید فی آداب المفید و المستفید که ترجمه آن هم در دسترس می‌باشد، می‌فرماید:
ـ شاگرد (طالب
علم، دانش‌جو، کسی که دنبال یادگیری حرفه و فن است) باید اوقات و فرصت‌های شبانه‌روز خود را طبق برنامه خود تقسیم‌بندی و طرح‌ریزی کند؛ زیرا این کار یعنی داشتن برنامه روزانه و تقسیم اوقات، موجب
برکت و
ازدیاد عمر علمی و فرصت‌های تحصیلی دانش‌جو می‌شود. شاگرد باید باقی‌مانده عمر خویش را
غنیمت بشمارد؛ زیرا بازمانده
عمر انسان آن‌چنان گران‌بهاست که نمی‌توان آن را ارزیابی کرد و قیمت و بهایی برای آن تعیین کرد. بهترین اوقات و فرصت‌ها برای حفظ کردن، سحرها و ساعات پس از
نیمه‌شب و عالی‌ترین فرصت بحث و گفت‌وگوهای علمی، ساعات بامدادان و مطلوب‌ترین موقع برای
کتابت و نگارش، اوقات نیمروز و سودمندترین لحظه‌ها برای بررسی و
مطالعه و مذاکره شبانگاهان و بازمانده ساعات
روز است.
۱. شیوه‌های بالندگی و شکوفایی اراده، محمدحسین حق‌جو، ناشر: انتشارات جواهریان، تهران.
۲. تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانی و امام خمینی (رحمهما الله)، سید احمد فهری، مرکز نشر فرهنگی رجاء.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تنبلی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۴/۳۱.
