تعداد طبقات بهشت و جهنم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: طبقات بهشت، طبقات جهنم.
پرسش: چرا خداوند متعال بهشت را هشت طبقه و جهنم را هفت طبقه قرار داده است؟
پاسخ: براساس برخی
آیات و
روایات، «
بهشت هشت در دارد»؛ درحالی‌که آیه‌ای دیگر می‌گوید: «
جهنم هفت در دارد»، این تفاوت اشاره به این است که هر چند درهای ورود به بدبختی و
عذاب فراوان باشد، ولی بااین‌حال درهای رسیدن به
سعادت و
خوش‌بختی از آن افزون‌تر است.
براساس دیدگاه
علامه طباطبایی، این‌که جهنم هفت باب دارد به خاطر این است که
عذاب جهنم هفت نوع است و هر نوعی هم متناسب با اشخاص مربوط به آن است. لازمه این مطلب این است که گناهانی که باعث ورود به جهنم می‌شوند، هفت نوع هستند.
باید گفت که علت خیلی از
احکام و افعال خدا بر ما پوشیده است و
عقل درمی‌یابد که نمی‌تواند به آن‌ها دست یابد و نیازمند به راهنما دارد. عقل ما تنها کلیات را می‌فهمد؛ مثلاً می‌فهمد که خدایی هست و
شکر او
واجب است و لازم است که او
حکیم باشد و همین که عقل پی می‌برد که
خداوند حکیم است، می‌فهمد که تمام سخنان و افعال او از روی
حکمت و دلیل هستند و کار بیهوده انجام نمی‌دهد؛ فلذا عقل در مقابل افعال الهی سر تعظیم فرود می‌آورد. عقل انسان خود می‌فهمد که در جزئیات دین مثل این‌که چرا
نماز صبح دو رکعت است و ... درکی ندارد و نمی‌تواند مستقلاً و بدون
وحی به این‌گونه امور پی ببرد: «چنان‌که
خواجه نصیر طوسی و دیگران تصریح کرده‌اند که در جزئیات نمی‌توان
برهان عقلی اقامه کرد».
نکته قابل ذکر این است که گاهی وحی همان مسائل جزئی را برای ما تشریح و توضیح می‌دهد و گاهی به جزئی از علت
حکم نیز اشاره کرده است؛ مثلاً در
قرآن آمده است که: «
خوردن شراب باعث دشمنی می‌شود».
در این‌جا به یکی از علل حرمت شراب و خواص آن اشاره شده است.
حال در مورد سؤال فوق باید عرض کنیم که با عقل نمی‌توان فهمید که چرا جهنم هفت در و بهشت هشت در دارد؛ چون از جزئیات دین است و عقل نیز این را درک نمی‌کند.
در
احادیث و بعضی آیات قرآن توضیحی درباره این سؤال داده شده است؛ مثلاً:
ــ در قرآن آمده است: «برای جهنم هفت در وجود دارد».
ــ از
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) روایت شده که «جهنم هفت در یعنی هفت طبقه دارد که روی یک‌دیگر قرار دارند».
ــ باز در
کتاب درالمنثور از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) روایت شده که فرمودند: «برای بهشت هشت در و برای جهنم هفت در است».
ــ «در
آیه ۴۴ از
سوره حجر آمده که جهنم هفت در دارد و این تعدد درها (مانند
درهای بهشت) به عوامل گوناگونی اشاره دارد که
انسان را به جهنم می‌کشاند. هر نوع از
گناهان دری محسوب می‌شود.
قابل توجه این‌که در
حدیث امام باقر (علیه‌السلام) می‌خوانیم: «بهشت هشت در دارد»؛
به نقل از:
درحالی‌که آیه فوق می‌گوید: «جهنم هفت در دارد، این تفاوت اشاره به این است که هر چند درهای ورود به بدبختی و
عذاب فراوان باشد، ولی بااین‌حال درهای رسیدن به
سعادت و خوش‌بختی از آن افزون‌تر است».
«و
رحمت خدا بر
غضب او پیشی می‌گیرد: «
یَا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبهُ» (جوشن کبیر).
علامه طباطبایی می‌فرماید: در این‌که
جهنم هفت باب دارد به خاطر این است که
عذاب جهنم هفت نوع است و هر نوعی هم متناسب با اشخاص مربوط به آن است. لازمه این مطلب این است که گناهانی که باعث ورود به جهنم می‌شوند، هفت نوع هستند.
۱. معاد در قرآن، حسین مظاهری، ص۲۰۹، چ هفتم، شفق.
۲. فروغ تجلی (حدیث معراج)، ص۱۰۹، ترجمه: سیدامیر معصومی، چ۱، ۱۳۷۶ش، حدیث.
۳. در دیگر تفاسیر ذیل آیه ۴۴ سوره حجر و ۲۳ از سوره رعد (تفسیر نمونه، کشاف، جامع الجوامع و ...).
۴. هشتاد درس از بحث معاد، علی عراقچی همدانی، چ۱، اوج.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تعداد طبقات بهشت و جهنم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۰۸. سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تعداد طبقات بهشت و جهنم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۰.
