آیت بودن کشتی نوح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیت بودن داستان کشتی نوح،
کوه جودی،
کوه آرارات، تاریخ طوفان،
عمر حضرت نوح (علیه‌السلام)، تاریخ
خلقت انسان، تاریخ آغاز
طوفان.
کلیدواژه: در رابطه با آیه بودن
کشتی نوح برای آیندگان که در
قرآن آمده و همچنین در خصوص انطباق کوه جودی به آرارات توضیح داده و بفرمایید
اختلاف موجود بین یافته‌های
باستان‌شناسان که قدمت
انسان را به حدود ۱۰۰۰۰ سال رسانده با ۶۵۰۰ سال که از حساب
طوفان نوح به دست می‌آید، چیست؟
پاسخ: آنچه به‌طور خلاصه قابل بیان است، این است که
کشتی حضرت نوح علیه‌السلام به‌عنوان آیت و معجزه‌ای الهی محسوب می‌شود. این معجزه فعلی فقط به حضرت نوح و عصر وی مربوط می‌شود. معنای آیت و معجزه بودن کشتی هم این نیست که چوب‌های کشتی هنور در دسترس باشد و تا
قیامت سالم و دست نخورده بماند؛ بلکه کشتی و نجات از
غرقاب آیت و معجزه است نه چوب و میخ‌های آن. این آیت و معجزه برای نسل‌های آینده، بلکه برای هر عصری عبرت‌آمیز و درس‌آموز است.
کوه «جودی» می‌تواند همان کوه آرارات باشد و بین روایات و تورات که به کوه آرارات اشاره کرده‌اند با معنای مطلق جودی که به‌معنای مطلق کوه سخت را گویند، قابل جمع باشد و هیچ تنافی با این دو معنا وجود نداشته باشد. پس جودی یعنی کوه و آن کوه آرارات است.
کشتی نوحیم در دره که تا ××× رو نگردانی ز کشتی ای فتی.
امام علی علیه‌السلام در مورد سمبل بودن کشتی و
طوفان می‌فرماید: «... مردم خود را چنان می‌جنباند که باد سخت کشتی را در دل دریاها بلرزاند. دسته‌ای از آنان در دل
آب مرده، و دسته‌ای بر روی موج‌ها جان به در برده».
آیه در قرآن شریف دارای معانی متعدد است. به معنای علامت، نشانه، عبرت، دلیل،
رمز و معجزه نیز آمده است. در متن
قرآن همه این معانی را می‌توان یافت. موجودات
عالم را از آن جهت که نشانه‌های
وجود خدا و
صفات او هستند، آیات الله می‌گویند.
پس یکی از معانی آیه و آیت،
عبرت و معجزه روشنگر است.
قرآن شریف می‌فرماید: آن‌گاه او (نوح) و کشتی‌نشینان را نجات دادیم و آن را آیت و مایه عبرت جهانیان گرداندیم».
در جای دیگر می‌فرماید: و
قوم نوح چون
پیامبران را
دروغ‌گو انگاشته‌اند، غرقشان کردیم و آنان را برای مردم مایه عبرت ساختیم و برای ستم‌کاران عذابی دردناک آماده ساختیم».
و در جای دیگر قرآن شریف داستان کشتی و طوفان را از
اخبار غیب معرفی می‌کند، می‌فرماید: «تلک من انباء الغیب...».
این از اخبار غیب است که بر تو
وحی می‌کنیم، نه تو و نه قومت پیش از این آنها را نمی‌دانستید، پس شکیبایی پیشه کن که نیک سرانجام از آن
پرهیزکاران است».
به هر
تقدیر سرگذشت نوح، تاریخی هزار ساله دارد که داستان یک سیل عالمگیر، ماجرای
انقراض یک نسل و آغاز جامعه‌ای نوین، تابلویی از
پیروزی حق بر
باطل، جلوه‌ای از مستجاب شدن
نفرین پیامبر، نمونه‌ای از قطع رابطه‌ی پدر و پسر به‌خاطر مکتب، آیتی از
تسلیم هستی در برابر فرمان خداوند، حفظ نسل
حیوانات و کشتی‌سازی دور از
دریا، را در خود جای داده است
و به‌عنوان معجزه روشنگر و آیتی از
آیات الهی معرفی گشته است.
استاد
جوادی آملی می‌فرماید: صاحب معجزه از راه علل خفیه‌ای که در کار است، از آن علل
خبر دارد که افراد عادی بشر از
علل خفیه آن خبر ندارند. ماجرای
ناقه صالح و طوفان نوح ـ علیه‌السلام ـ و دیگر
معجزات انبیا ی الهی و اولیای خداوند، همگی چنین است که شیء ممکن الوجودی که
محال عقلی نیست، ولی به‌طور عادی زمان زیادی را می‌طلبد تا به وجود آید، در مدت کوتاهی محقق می‌گردد.
جریان
اعجاز در هر امر ممکنی می‌تواند جاری گردد. در ماجرای طوفان و کشتی نوح نیز مسئله چنین است.
گفته شد ای
زمین، آب را فرو بر، ای
آسمان از بارش باز ایست.
و این همان معجزه الهی است.
معجزه، یعنی امور خارق‌العاده‌ای که از شخص
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای اثبات
نبوت صادر می‌شود.
و
کشتی نوح علیه‌السلام آیت و معجزه الهی است.
در قرآن شریف از کلمه «معجزه» استفاده نشده است و به جای آن کلمه آیه به کار رفته است و آیات اعجازی پیام‌آوران الهی، برخی ابتدائاً و همراه
وحی و
رسالت به آنان داده شده، گاهی به درخواست مردم و گاهی نیز، برای خاتمه بخشیدن به درگیری مردم با
پیامبران و به نام
عذاب ظاهر شده است که داستان کشتی و طوفان نیز چنین است.
معجزه و آیت دو نوع است:
۱. معجزه و آیت فعلی و غیر کلامی؛ مانند
شق‌القمر کردن، کشتی و طوفان؛
۲. معجزه و آیت کلامی معجزه کلامی؛ مانند سخن گفتن
عیسی مسیح در گهواره.
آنچه به‌طور خلاصه قابل بیان است، این است که کشتی حضرت نوح ـ علیه‌السلام ـ به‌عنوان آیت و معجزه‌ای الهی محسوب می‌شود. این معجزه فعلی فقط به حضرت نوح و عصر وی مربوط می‌شود. معنای آیت و معجزه بودن کشتی هم این نیست که چوب‌های کشتی هنور در دسترس باشد و تا
قیامت سالم و دست نخورده بماند؛ بلکه کشتی و نجات از
غرقاب آیت و معجزه است نه چوب و میخ‌های آن. این آیت و معجزه برای نسل‌های آینده، بلکه برای هر عصری عبرت‌آمیز و درس‌آموز است.
قرآن شریف در مورد عبرت از داستان حضرت نوح ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: آیا جز پیشینیان از قوم نوح و
عاد و
ثمود و قوم
ابراهیم و
اهل مدین و شهرهای زیر و زبر شده(ی
قوم لوط) به آنان نرسیده است که پیامبرانشان
معجزات بر ایشان آوردند و خداوند نمی‌خواست بر آنان ستم کند؛ بلکه (آنان) بر خود ستم می‌کردند.
در جای دیگر می‌فرماید: «آن‌گاه درهای آسمان را به آبی سیل‌آسا گشودیم. و از زمین چشمه‌هایی برشکافتیم، سپس آب (بسیاری) برای کاری که مقدر بود به هم برآمد. و او (نوح) را بر (کشتی) ساخته و پرداخته از تخته‌ها و میخ‌ها سوار کردیم. که زیر نظر ما روان بود، این
پاداش کسی بود که به او ناسپاسی کرده بودند. و به‌راستی آن را به‌عنوان مایه عبرت باقی گذاردیم، پس آیا پندپذیری هست؟ پس (بنگر تا)
عذاب و هشدار من چگونه است».
مجموعه‌ی این‌ها آیت و معجزه الهی است و عبرت برای هر عصر و مصری، نه آن‌که چوب آن باید در دسترس ما باشد و یا نپوسیده باشد.
قرآن شریف می‌فرماید: گفته شد که ای
زمین آبت را فرو بر، و ای
آسمان (بارانت را) فرو بند، و
آب فروکش کرد و کار به سرانجام رسید و (کشتی) بر (کوه) جودی قرار گرفت، و گفته شد که لعنت بر ستم‌پیشگان (مشرک).
کوه جودی معانی گوناگون دارد:
مراد از «جودی» در این آیه یا
مطلق کوه سخت است که در این صورت با
روایات و
تورات که به
کوه آرارات اشاره دارند، هم‌خوانی دارد و هماهنگ است.
و یا اسم کوهی خاص است که در مورد محل آن در مناطق زیر
اختلاف است:
۱. کوه جودی در موصل
عراق است؛
۲. کوه جودی در
حدودث است؛
۳. کوه جودی در میان
موصل و
الجزیره است؛
۴. کوه جودی در
عربستان است؛
۵. کوه جودی در سلسله جبال آرارات در
ترکیه است که در صورت قائل شدن به قول دوم باز با معنای پنجم هماهنگ است و بین روایات و تورات که به کوه آرارات اشاره دارند با معنای پنجم که محل کوه جودی را سلسله جبال آرارات در ترکیه می‌دانند، قابل جمع است.
علامه طباطبایی در
تفسیر «جودی» می‌فرمایند: «جودی مطلق الجبل و الارض الصلبه»
یعنی جودی همان مطلق کوه سخت است.
علامه برای تأیید
قول و
نظر خود می‌فرمایند: «چند تن از
دانشمندان آمریکا، به راهنمایی عده‌ای از ارتشیان ترکیه، در قسمتی از قله‌های کوه آرارات، واقع در قسمت شرق ترکیه ارتفاع ۱۴۰۰ پایی به چوب‌هایی دست یافتند که طبق
محاسبات و قراین قطعات متلاشی شده‌ی یک کشتی قدیمی است که در این محل وجود داشته است. قدمت پاره‌ای از این قطعه‌ها به ۵۰۰ سال قبل از
میلاد می‌رسد.
قراین حاکی است که این قطعه‌ها از یک کشتی است که حجم آن معادل دو
ثلث کشتی(کوئن مارس) انگلیسی است که طول آن ۱۰۱۹ پا و عرض آن ۱۱۸ پا بود. چوب‌های پیدا شده را به
سانفرانسیسکو حمل کردند تا درباره‌ی آنها تحقیق کنند که آیا با اعتقادات در باب نحل راجع به کشتی نوح ـ علیه‌السلام ـ قابل انطباق هست؟
بنابراین نظر کوه «جودی» می‌تواند همان کوه آرارات باشد و بین روایات و تورات که به کوه آرارات اشاره کرده‌اند با معنای مطلق جودی که به‌معنای مطلق کوه سخت را گویند، قابل جمع باشد و هیچ تنافی با این دو معنا وجود نداشته باشد. پس جودی یعنی کوه و آن کوه آرارات است.
آنچه در این راستا قابل بیان است، این است که حضرت نوح نخستین پیامبر
اولوالعزم است که خداوند او را با
کتاب و
شریعت جداگانه‌ای به‌سوی مردم آن روزگار
مبعوث نمود.
تاریخ ولادت حضرت نوح را ۱۴۴۲ سال بعد از
هبوط آدم ـ علیه‌السلام ـ نوشته‌اند. ۹۵۰ سال به پیامبری مبعوث بوده است.
مدت عمر ایشان را بیش از هزار سال نوشته‌اند؛ خود حضرت آدم نیز عمر طولانی داشته و ۹۳۰ سال عمر کرده است و... تا به
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله که ولادت وی را ۶۱ ـ ۶۳ سال بعد از هبوط آدم ـ علیه‌السلام ـ نوشته‌اند و تا به امروز که ۱۴۲۵ ه.ق و ۲۰۰۴ میلادی است حدود ۷۶۰۰ سال ه.ق از
خلقت حضرت آدم علیه‌السلام تا به امروز می‌گذرد.
در مورد
خلقت بشر قبل از آدم ـ علیه‌السلام ـ نیز
اختلاف است؛ به هر تقدیر تاریخ دقیقی از تاریخ خلقت بشر و جانوران و
نظام هستی در دست نیست. و باستان‌شناسان تاریخ بسیار طولانی‌تر از این‌ها را نیز گفته‌اند.
در مورد آغاز
طوفان نوح نیز اختلاف نظر وجود دارد. ابن اثیر معتقد است زمان طوفان، در سال ششصدم از عمر نوح بوده است. نویری در این زمینه می‌گوید: «روز اول
ماه رجب به هنگام
ظهر، از تنور بانگ برآمد که ای نوح! برخیز و از هر حیوانی، یک جفت نر و ماده بر کشتی سوار کن». در جای دیگر می‌نویسد: گفته شده سوار شدن نوح و همراهانش به کشتی، دهم
ماه رجب و ۲۲۵۰ سال پس از هبوط آدم بود.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آیت بودن کشتی نوح»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۲۲.
