آب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش: جهت تحقیق در مورد اررزش آب از دیدگاه
قرآن و
احادیث در صورت امکان منابعی را معرفی نمایید؟
پاسخ:
آب در قرآن و
روایات، از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ تا جایی که قرآن کریم می فرماید: «... و جعلنا من الماء کل شیءٍ‌حیٍّ»؛
یعنی ما هر چیز زنده ای را از آب قرار دادیم.
همین اهمیت، باعث شده تا
خداوند منان ۶۳ مرتبه کلمه ماء (آب) را در قرآن کریم تکرار کند. آیاتی در قرآن کریم وجود دارد که هر چند کلمه ماء در آنها نیامده، اما در مورد آب است، مثل: فرقان/۵۳
، نمل/۶۱
، الرحمن/۲۰ و ۱۹
که بیشتر آنها در مورد آب شرب است. با دقت در این
آیات، متوجه خواهیم شد که موضوعات مختلفی در مورد آب مطرح است، از قبیل: اخراج ثمرات،
احیای أرض،
تطهیر،
تعذیب (آب مایه
عذاب)،
تمثیل
(
مثال زدن بعضی چیزها به آب)، تأثیر متفاوت آب
و... که با مراجعه به کتاب المعجم المفهرس، این مطلب، بیشتر روشن خواهد شد.
همچنین در روایات
معصومین ـ علیهم السّلام ـ که خود قرآن های ناطق اند، جایگاه آب به خوبی تبیین شده است؛ مثلاً حضرت
امیرالمؤمنین علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «... و کل نباتٍ لا غنی به عن الماء»؛
هیچ نبات و رویشی بی نیاز از آب نیست. آب،
حیات آفرین و حیاتی است؛ تا جایی که در آینده در
جهان سخن از جنگ آب ها است.
با این مقدمه، به معرفی چند کتاب و مقاله که به این موضوع پرداخته اند، می پردازیم:
۱. المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم بحاشیة المصحف الشریف.
محمد فؤاد عبدالباقی، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم: ۱۳۷۴،ذیل ماده «ماء»، ص۷۹۷.
۲. دائرة المعارف قرآن کریم
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۲، ج۱، ص۳۵ تا ۵۸.
۳. فروغ بی پایان، فهرست تفصیلی مفاهم قرآن شریف.
۴.
فرهنگ آفتاب، فرهنگ تفصیلی مفاهیم نهج البلاغه.
۵. همچنین جهت دست یافتن به روایات بیشتر، می توانید به بانک اطلاعات رایانه ای مراجعه نماید و احادیث بسیاری را به دست آورید.
توضیح: این کتاب به موضوع بندی، آوردن آیات مربوطه، ترجمه و مختصری از شرح آنها با استفاده از تفاسیر پرداخته است.
۶. فرهنگ موضوعی تفاسیر
جمعی از محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۲، ج۱، ص۱۷ تا ۱۹.
توضیح: این کتاب به موضوع بندی، آوردن شماره آیات مربوطه همراه با ذکر نشانی تفاسیری که به آن موضوعات پرداخته، اختصاص یافته است.
۷. فرهنگ قرآن، کلید راهیابی به موضوعات و مفاهیم قرآنی
اکبر هاشمی رفسنجانی و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن قم: بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۳، ج۱، ذیل آب از صفحه ۶۱ تا ۹۶. توضیح: این کتاب به موضوع بندی مباحث، آوردن آیات به همراه ترجمه آنها پرداخته است.
۸. قرآن بر فراز أعصار
عبدالرزاق نوفل، ترجمه: محمود شکیب و ابوالفضل بهرام پور، باختران ۱۳۴۹ ش از صفحه ۱۱۹ تا ۱۳۳.
۹. شگفتیهایی از اعجاز در قرآن کریم
محمد جمال الفندی، مترجم: سید حسین میردامادی، مشهد: آستان قدس رضوی، ۱۳۷۱ ج۱، از صفحه ۴۹ تا ۵۸.
۱۰.
بهشت جاویدان
شهید سید عبدالحسین دستغیب، ویراستار: سید محمد هاشم دستغیب، شیراز، کانون تربیت شیراز، ج۳، ۱۳۶۵ از صفحه ۱۳۹ تا ۱۴۵.
۱۱. فهرست موضوعی
تفسیر نمونه
تهیه و تنظیم: احمد علی بابایی و رضا محمدی، قم: مطبوعاتی هدف، چاپ هفتم، ۱۳۷۲، ص۵۷۶.
توضیح: در این کتاب نشانی مواردی که در مورد آب در تفسیر نمونه بحث شده، آمده است.
۱. ماهنامه پاسدار اسلام، محمد حسن رحیمیان دیماه ۱۳۷۰ دوره ۱۱، مقاله جایگاه و أثر آب در طهارت نفسانی از نظر آیات و روایات، از صفحه ۳۶ به بعد.
۲. مجله مکتب اسلام، اردیبهشت ۱۳۵۰ نقوی میرخلیلی، اهمیت و نقش آب در پیدایش موجودات از نظر قرآن، ص ۲۴ به بعد.
برای به دست آوردن منابع بیشتر، استفاده از نرم افزار هادی و نرم افزار کتابخانه ملی، و نیز برای جستجوی مطالب در منابع اسلامی می توان از نرم افزار جامع الأحادیث ۲/۵، جامع تفاسیر نور ۲/۱ و المعجم الفقهی نیز استفاده کرد.
برای داشتن یک تحقیق خوب، توجه به نکات زیر لازم است:
۱. مشورت با استاد.
۲. آشنایی با روش تحقیق:برای این آشنایی می توان از کتابهایی چون: روش تحقیق آقای حسینی دهنوی
و کتاب روشها اثر جواد محدثی
استفاده کرد.
اندیشه قم.
