• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کارکردهای خواب دیدن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: خواب دیدن.

پرسش: دلیل خواب دیدن انسان چیست؟

پاسخ: براساس آیات قرآن کریم و روایات، خواب و رؤیا پدیده‌ای روحانی و نفسانی است که طی آن، ارتباط روح انسان با بدن وی کم‌تر می‌شود و روح به فرمان خداوند از عالم طبیعت به عالم ملکوت و عالم ربوبی منتقل شده و این توان و استعداد را پیدا می‌کند که به برخی اسرار عالم و حوادث آینده آگاهی یابد، که هرچه قابلیت و سعه وجودی روح بیش‌تر باشد، بهتر می‌تواند به حقایق عالم و خبرهای غیبی دست یافته، از آن‌ها الهام گیرد و در غیر این صورت، در تعلقات و خاطرات مادی خود سیر می‌کند و جز رؤیاهای آشفته و بدون تعبیر نخواهد داشت.
اینک به برخی کارکردهای خواب دیدن در زندگی انسان اشاره می‌کنیم: ارشاد و هدایت الهی، دریافت وحی الهی، کسب مقامات معنوی، آموزش برخی حقایق، ترک گناهان، جلوگیری از فساد، بخشش گناهان مؤمن، اثبات وجود روح.




از منظر قرآن کریم و روایات معصومان (علیهم‌السّلام) خواب دیدن (رؤیا) اهمیت و جایگاه والایی در زندگی انسان دارد تا آن‌جا که قرآن کریم به نُه خواب از خواب‌های انبیای الهی (علیهم‌السّلام) و افراد عادی اشاره نموده و در مواردی تعبیر آن را نیز بیان فرموده است و روایات بسیاری نیز بر اهمیت و نقش ویژه برخی از آن‌ها در زندگی انسان تأکید نموده و آن را دربردارنده الهام‌ها و بشارت‌های هدایت‌بخش الهی به انسان‌های صالح و شایسته معرفی کرده‌اند.
[۱] منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۵۰، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.
در این نوشتار سعی خواهیم کرد به طور خلاصه علت خواب دیدن را بیان کرده و در آخر فواید آن را برایتان بشماریم.


انسان وقتی به خواب می‌رود، «روح حیوانی» در بدنش باقی می‌ماند و «روح عقل» از بدنش خارج می‌شود. در واقع این روح عقل به وسیله خداوند گرفته می‌شود و دیگر ارتباطی با حواس ظاهری بدن ندارد. خداوند این ارواح را در پیش خود نگه می‌دارد و اگر صلاح بداند روحی برای همیشه قبض شود، آن را نگه می‌دارد و بقیه ارواح برمی‌گردند. در این زمان که ارواح عقول آزاد هستند می‌توانند بسیاری از وقایع آینده و الهامات الهی را ببینند.

۲.۱ - حدیثی از پیامبر

در این باره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: یا علی! هر بنده‌ای که می‌خوابد، روحش به سوی پروردگار برده می‌شود؛ پس آن‌چه را در عالم ربوبی و در محضر پروردگار می‌بیند، حق است؛ سپس زمانی که خدای عزیز جبّار فرمان بازگشت روح به بدن را صادر می‌کند، روح بین آسمان و زمین قرار می‌گیرد و آن‌چه را بین آسمان و زمین می‌بیند، رؤیاهای آشفته و غیر قابل تعبیر می‌باشد.
[۲] عبد علی بن جمعه الحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۴۲۹، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۳۷۳ ش.


۲.۲ - دیدگاه اسلام

بنابراین آیات قرآن کریم و روایات، صریحاً دلالت می‌کنند بر این‌که خواب و رؤیا پدیده‌ای روحانی و نفسانی است که طی آن، ارتباط روح انسان با بدن وی کم‌تر می‌شود و روح به فرمان خداوند از عالم طبیعت به عالم ملکوت و عالم ربوبی منتقل شده و این توان و استعداد را پیدا می‌کند که به برخی اسرار عالم و حوادث آینده آگاهی یابد، که هرچه قابلیت و سعه وجودی روح بیش‌تر باشد، بهتر می‌تواند به حقایق عالم و خبرهای غیبی دست یافته، از آن‌ها الهام گیرد و در غیر این صورت، در تعلقات و خاطرات مادی خود سیر می‌کند و جز رؤیاهای آشفته و بدون تعبیر نخواهد داشت.
[۳] منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۶۷، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.


۲.۳ - دیدگاه دانشمندان غربی

این مطلب خلاصه نظر اسلام بود درباره چگونگی تحقق رؤیاها؛ اما دانشمندان و روان‌کاوان غربی هم مطالب بسیاری در این باره گفته‌اند که اکثراً نتوانسته‌اند تحلیل و استدلال درستی برای این مسئله بیاورند و این هم به خاطر این است که روان‌کاوان غربی مسائل غیبی و ماورای طبیعی (مثل روح، / و ملائک) را باور ندارند و سعی می‌کنند برای همه وقایع دلیل خارجی و تجربی بیاورند و این هم باعث دادن فرضیه‌های پوچ و بی‌اساس می‌شود.
[۴] جعفری، محمدتقی تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج۴، ص۶۳۵، انتشارات اسلامی.



حال با این توضیح باید دید این خواب دیدن چه کارکردهایی در زندگی انسان می‌تواند داشته باشد؟

۳.۱ - ارشاد و هدایت الهی

خداوند گاهی در عالم رؤیا، صحنه‌هایی را به بنده‌ای از بندگانش نشان می‌دهد تا بدین وسیله، زمینه ارشاد و راهنمایی وی را پیش آورده و اسباب هدایت و نجات وی از گمراهی را فراهم نماید، نمونه بارز آن رؤیاهای راستین و هدایت‌بخش حضرت نرجس (علیهاالسّلام) است.
[۵] منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۲۳۵، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.


۳.۲ - دریافت وحی الهی

رؤیا همواره به عنوان یکی از راه‌های دریافت وحی برای پیامبران الهی بوده و آن بزرگواران از آن به عنوان وسیله و ابزاری برای ارتباط با عالم غیب و ملکوت، و دریافت برخی حقایق و علوم الهیّه استفاده می‌کرده‌اند؛ همان‌گونه که حضرت علی (علیه‌السّلام) در این باره می‌فرماید: رؤیای پیامبران وحی است.
[۶] منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۲۴۷، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.


۳.۳ - کسب مقامات معنوی

بسیاری از افراد در خواب بسیاری از معارف و مقامات معنوی را کسب کرده‌اند.

۳.۴ - آموزش برخی حقایق

تعلیم و آموزش حقایقی که شخص در بیداری دنبال آن‌ها بوده است.

۳.۵ - ارائه پیام برای مشکلات

ارائه پیام و راهنمایی در مشکلاتی که در آینده پیش خواهد آمد.

۳.۶ - بشارت از سوی خداوند

بشارتی از جانب خداوند به شخصی که طالب یک چیزی است.

۳.۷ - ترک گناهان

خداوند گاهی افراد را به وسیله خواب‌های هولناک از خواب غفلت بیدار می‌کند تا به گناهان خود ادامه ندهند.

۳.۸ - جلوگیری از فساد

جلوگیری از فساد به طور صریح یا غیر صریح و به کمک تعبیر، تا انسان مرتکب آن فساد نشود.

۳.۹ - بخشش گناهان مؤمن

بخشش گناهان مؤمن، به وسیله دیدن خواب‌های هولناک و وحشت‌آفرین.

۳.۱۰ - اثبات وجود روح

اثبات وجود روح و اصالت، استقلال، تجرد و بقای آن پس از مرگ.
و کارکردهای دیگری که در این نوشتار مختصر مجال طرح آن‌ها وجود ندارد.
به‌هر‌حال می‌توان فهمید که خواب دیدن فواید و کارکردهای بسیاری دارد که بسیاری از انسان‌ها آگاهی کافی از این کارکردها ندارند و در نتیجه نمی‌توانند آن طوری که باید و شاید از آن‌ها استفاده کنند.


۱. منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۵۰، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.
۲. عبد علی بن جمعه الحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج۲، ص۴۲۹، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۳۷۳ ش.
۳. منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۶۷، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.
۴. جعفری، محمدتقی تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج۴، ص۶۳۵، انتشارات اسلامی.
۵. منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۲۳۵، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.
۶. منتظری، علی، خواب و رؤیا، ص۲۴۷، نشر هستی‌نما، چاپ اول، ۱۳۸۳ ش.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کارکردهای خواب دیدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۸.    



رده‌های این صفحه : خواب و رویا




جعبه ابزار