کارکردهای خواب دیدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خواب دیدن.
پرسش: دلیل خواب دیدن انسان چیست؟
پاسخ: براساس
آیات قرآن کریم و روایات، خواب و رؤیا پدیده‌ای روحانی و نفسانی است که طی آن، ارتباط
روح انسان با بدن وی کم‌تر می‌شود و روح به فرمان
خداوند از عالم طبیعت به عالم ملکوت و عالم ربوبی منتقل شده و این توان و استعداد را پیدا می‌کند که به برخی اسرار عالم و حوادث آینده آگاهی یابد، که هرچه قابلیت و سعه وجودی روح بیش‌تر باشد، بهتر می‌تواند به حقایق
عالم و خبرهای غیبی دست یافته، از آن‌ها الهام گیرد و در غیر این صورت، در تعلقات و خاطرات مادی خود سیر می‌کند و جز رؤیاهای آشفته و بدون تعبیر نخواهد داشت.
اینک به برخی کارکردهای خواب دیدن در زندگی انسان اشاره می‌کنیم: ارشاد و
هدایت الهی، دریافت وحی الهی، کسب مقامات معنوی، آموزش برخی حقایق،
ترک گناهان، جلوگیری از
فساد، بخشش گناهان مؤمن، اثبات وجود روح.
از منظر قرآن کریم و
روایات معصومان (علیهم‌السّلام) خواب دیدن (رؤیا) اهمیت و جایگاه والایی در زندگی انسان دارد تا آن‌جا که قرآن کریم به نُه خواب از خواب‌های
انبیای الهی (علیهم‌السّلام) و افراد عادی اشاره نموده و در مواردی تعبیر آن را نیز بیان فرموده است و روایات بسیاری نیز بر اهمیت و نقش ویژه برخی از آن‌ها در زندگی انسان تأکید نموده و آن را دربردارنده الهام‌ها و بشارت‌های هدایت‌بخش الهی به انسان‌های صالح و شایسته معرفی کرده‌اند.
در این نوشتار سعی خواهیم کرد به طور خلاصه علت خواب دیدن را بیان کرده و در آخر فواید آن را برایتان بشماریم.
انسان وقتی به
خواب می‌رود، «روح حیوانی» در بدنش باقی می‌ماند و «روح عقل» از بدنش خارج می‌شود. در واقع این روح عقل به وسیله
خداوند گرفته می‌شود و دیگر ارتباطی با حواس ظاهری بدن ندارد. خداوند این
ارواح را در پیش خود نگه می‌دارد و اگر صلاح بداند روحی برای همیشه قبض شود، آن را نگه می‌دارد و بقیه ارواح برمی‌گردند. در این زمان که ارواح عقول آزاد هستند می‌توانند بسیاری از وقایع آینده و الهامات الهی را ببینند.
در این باره
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: یا
علی! هر بنده‌ای که می‌خوابد، روحش به سوی
پروردگار برده می‌شود؛ پس آن‌چه را در
عالم ربوبی و در محضر پروردگار می‌بیند،
حق است؛ سپس زمانی که خدای عزیز جبّار فرمان بازگشت روح به بدن را صادر می‌کند،
روح بین
آسمان و زمین قرار می‌گیرد و آن‌چه را بین آسمان و زمین می‌بیند، رؤیاهای آشفته و غیر قابل تعبیر می‌باشد.
بنابراین آیات قرآن کریم و روایات، صریحاً دلالت می‌کنند بر این‌که خواب و
رؤیا پدیده‌ای روحانی و نفسانی است که طی آن، ارتباط
روح انسان با بدن وی کم‌تر می‌شود و روح به فرمان خداوند از
عالم طبیعت به
عالم ملکوت و
عالم ربوبی منتقل شده و این توان و
استعداد را پیدا می‌کند که به برخی اسرار عالم و
حوادث آینده آگاهی یابد، که هرچه قابلیت و سعه وجودی روح بیش‌تر باشد، بهتر می‌تواند به حقایق عالم و خبرهای غیبی دست یافته، از آن‌ها الهام گیرد و در غیر این صورت، در تعلقات و خاطرات مادی خود سیر می‌کند و جز رؤیاهای آشفته و بدون تعبیر نخواهد داشت.
این مطلب خلاصه نظر اسلام بود درباره چگونگی تحقق رؤیاها؛ اما
دانشمندان و روان‌کاوان غربی هم مطالب بسیاری در این باره گفته‌اند که اکثراً نتوانسته‌اند تحلیل و استدلال درستی برای این مسئله بیاورند و این هم به خاطر این است که روان‌کاوان غربی مسائل غیبی و ماورای طبیعی (مثل روح، / و
ملائک) را باور ندارند و سعی می‌کنند برای همه وقایع دلیل خارجی و تجربی بیاورند و این هم باعث دادن فرضیه‌های پوچ و بی‌اساس می‌شود.
حال با این توضیح باید دید این خواب دیدن چه کارکردهایی در زندگی انسان می‌تواند داشته باشد؟
خداوند گاهی در عالم رؤیا، صحنه‌هایی را به بنده‌ای از بندگانش نشان می‌دهد تا بدین وسیله، زمینه ارشاد و راهنمایی وی را پیش آورده و اسباب
هدایت و نجات وی از
گمراهی را فراهم نماید، نمونه بارز آن رؤیاهای راستین و هدایت‌بخش حضرت نرجس (علیهاالسّلام) است.
رؤیا همواره به عنوان یکی از راه‌های دریافت
وحی برای
پیامبران الهی بوده و آن بزرگواران از آن به عنوان وسیله و ابزاری برای ارتباط با
عالم غیب و
ملکوت، و دریافت برخی حقایق و علوم الهیّه استفاده می‌کرده‌اند؛ همان‌گونه که حضرت علی (علیه‌السّلام) در این باره می‌فرماید: رؤیای پیامبران وحی است.
بسیاری از افراد در
خواب بسیاری از معارف و مقامات معنوی را کسب کرده‌اند.
تعلیم و آموزش حقایقی که شخص در
بیداری دنبال آن‌ها بوده است.
ارائه پیام و راهنمایی در مشکلاتی که در آینده پیش خواهد آمد.
بشارتی از جانب خداوند به شخصی که طالب یک چیزی است.
خداوند گاهی افراد را به وسیله خواب‌های هولناک از خواب
غفلت بیدار می‌کند تا به
گناهان خود ادامه ندهند.
جلوگیری از
فساد به طور صریح یا غیر صریح و به کمک تعبیر، تا انسان مرتکب آن فساد نشود.
بخشش گناهان مؤمن، به وسیله دیدن خواب‌های هولناک و وحشت‌آفرین.
اثبات وجود روح و اصالت، استقلال، تجرد و بقای آن پس از مرگ.
و کارکردهای دیگری که در این نوشتار مختصر مجال طرح آن‌ها وجود ندارد.
به‌هر‌حال می‌توان فهمید که خواب دیدن فواید و کارکردهای بسیاری دارد که بسیاری از انسان‌ها آگاهی کافی از این کارکردها ندارند و در نتیجه نمی‌توانند آن طوری که باید و شاید از آن‌ها استفاده کنند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کارکردهای خواب دیدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۸.
