• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فلسفه وجودی امام زمان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فایده، امام زمان، غیبت، حجت الهی.

پرسش: ‌فلسفه وجودی امام زمان (عجل‌الله‌تعالي‌فرجه‌الشريف) در عصر غیبت چیست؟

پاسخ: اگرچه حضور امام معصوم (ع) دارای برکات بسیار زیادی است؛ اما وجود امام معصوم در حال غیبت نیز دارای برکات زیادی است که به طور اجمال بیان می‌شود:۱. واسطۀ فیض الهی بودن ۲. استفاده مردم از وجود ایشان، ۳. افاضات علمی و عنایات ربانی ایشان که به مؤمنان اختصاص دارد، ۴. حجت الهی بودن که برای خدا با برهان روشن قیام می‌کند. از این‌رو و به جهت صدها آثار وجودی دیگر است که در روایات آمده است: زمین هیچ‌گاه از حجت خداوند، خالی نمی‌ماند.



وجود امامان معصوم (علیه‌السلام) دارای برکات بسیار زیادی است. تعدادی از این فواید مربوط به حضور و ظهور آنها در میان مردم است؛ اما چنین نیست که اگر یکی از آنها از نظرها غایب شود، دیگر وجود مبارکش برای مردم و کل عالم هستی فایده‌ای نداشته باشد. در ذیل با الهام از احادیث و کلام بزرگان دین بعضی از برکات وجود امام زمان (در حال غیبت) شمرده می‌شود:


امامان چه ظاهر باشند چه غایب، خود حجت‌های خداوند بر روی زمین و براهین آشکار الهی‌اند و هم‌چنین برای خدا با برهان روشن قیام می‌کنند.

۲.۱ - حدیثی از امام علی

امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: ای کمیل! زمین هیچ‌گاه از حجت الهی خالی نیست که برای خدا با برهان روشن قیام کند چه آشکار و یا بیمناک و پنهان. به این مضمون از دیگر معصومان نیز روایاتی رسیده است که تاکید دارد زمین هیچ‌گاه از حجت خدا خالی نیست.


امام سجاد (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «ما (امامان) امان اهل زمین هستیم، به‌ واسطه ماست که آسمان بر زمین فرود نمی‌آید، به‌ واسطه ما باران رحمت حق نازل و برکات زمین خارج می‌شود، ما اگر روی زمین نبودیم، زمین اهلش را فرو می‌برد... تا به حال هیچ وقت زمین از حجت خالی نبوده؛ ولی آن حجت گاهی ظاهر و گاهی غایب است.»

۳.۱ - فرازهایی از زیارت جامعه کبیره

در زیارت جامعه کبیره نیز به بعضی از این آثار اشاره شده است:
- خداوند به خاطر و به‌ واسطه شما باران می‌فرستد و به خاطر شماست که آسمان بر زمین نمی‌افتد و به خاطر شما غم‌ها و ضررها برداشته می‌شود.
- به‌ وسیله ایشان نعمت‌های خاص و عام خداوند بر مردم و شیعیان نازل می‌شود.



از امام سجاد (علیه‌السّلام) سؤال شد مردم چگونه از امام غایب استفاده می‌کنند؟ فرمود: همان‌گونه که از خورشید پشت ابر استفاده می‌کنند.
همان‌طور که خورشید پشت ابر نورافشانی می‌کند، نور ولایت آن حضرت نیز پرتوافشانی کرده و مردم (آگاه یا ناخودآگاه) از برکات این روشنایی استفاده می‌کنند.
[۷] مجله تخصصی انتظار، ش ۵، ص ۱۳۰، مقاله علی ربانی گلپایگانی.


۴.۱ - سخنی از محقق طوسی

مرحوم محقق طوسی می‌فرماید: وجود امام (علیه‌السّلام) لطف است و تصرفش لطف دیگری است و این‌که ایشان حضور ندارد، به خاطر اعمال ماست. یعنی برای همگان این وجود لطف است و وجودش دارای برکات و آثار است؛ اگر‌چه حضور امام در اجتماع لطف دیگری است و برکات بسیاری را در پی دارد که ما از آن محرومیم و عامل این محرومیت هم اعمال ناشایست ماست.
علاوه، اعتقاد به این‌که امام اگرچه غایب است، ولی از گفتار و رفتار مردم آگاه است و اصولاً غیبت او به این صورت، که در میان مردم زندگی می‌کند ولی کسی او را نمی‌شناسد، می‌تواند نقش مؤثری در گرایش انسان‌ها به‌سوی فضیلت و معنویت و دوری از معصیت داشته باشد.


افاضات علمی و عنایات ربانی امام اختصاص به مؤمنان دارد.
حضرت به مؤمنان و شیعیان خود توجه کامل دارند و به‌ واسطه ایشان بلاها از شیعیان برداشته می‌شود و به کمالات معنوی می‌رسند. آن حضرت می‌فرمایند: «ما ذکر شما را فراموش نمی‌کنیم و به‌ وسیله ماست که خداوند بلا را از اهل و شیعیانم برطرف می‌کند.»


۱. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۱۳۶، تهران، مکتبة الصدوق، ۱۳۹۷ق.    
۲. ر. ک:کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۱۷۹، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.    
۳. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ص۳۱۷، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.    
۴. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره، ص۵۴۸، اسوه.    
۵. ر. ک:«مبانی فلسفی مهدویت»، ۲۲۱.    
۶. صدوق، محمد بن علی، امالی، ص۲۵۳، مؤسسة البعثة.    
۷. مجله تخصصی انتظار، ش ۵، ص ۱۳۰، مقاله علی ربانی گلپایگانی.
۸. علامه حلی، حسن بن یوسف، تقریر الشیخ جعفر السبحانی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد قسم الالهیات، ص ۱۸۲، تصحیح، مقدمه، تحقیق و تعلیقات، حسن زاده آملی، حسن، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ چهارم، ۱۴۱۳ق.    
۹. ر.ک:ویکی پرسش، مقاله «مبانی کلامی مهدویت».    
۱۰. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج ۶۷، ص ۳۶۸، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۱۱. قطب الدین راوندی، سعید بن عبداللّٰه، الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۰۳، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.    
۱۲. ر. ک:«فلسفه‌ی عمر طولانی امام زمان(عج)»، ۲۰۹.    
۱۳. ر.ک:«حضور امام زمان (عج) میان غیر مسلمانان»، ۱۴۰۵.    
۱۴. ر.ک:ویکی پرسش، مقاله « دلایل زنده بودن امام زمان».    



سایت اسلام کوئست، برگفته از مقاله "فلسفۀ وجودی امام مهدی(عج) در عصر غیبت چیست؟"، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۰۱/۰۲.    






جعبه ابزار