دوستی اهل بیت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دوستی اهل بیت عليهم‌السلام، شیعه، محبت اهل بیت عليهم‌السلام، فقر، بلاها.
پرسش: آیا براساس سخنی از امام علی ـ عليه‌السلام ـ (امیرمؤمنان ـ عليه‌السلام ـ در سخنی فرمود: «
مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبَابا»؛ هرکس ما اهل بیت را دوست بدارد، پس باید فقر و محرومیت‌ها را چونان لباس رویین بپذیرد.) دوستی اهل بیت ـ عليهم‌السلام ـ انسان را به فقر و تنگ‌دستی و مشکلات دچار می‌کند؟!
پاسخ: امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «هرکس ما اهل بیت را دوست بدارد، باید برای پوشیدن لباس فقر آماده شود!». این
روایت لزوماً به معنای آن نیست که تمام شیعیان در اثر محبت اهل بیت ـ عليهم‌السلام ـ
فقیر خواهند بود؛ بلکه اعلام می‌کند که شیعه باید آمادگی تحمل هر شرایطی، مانند فقر را داشته باشد.
ولایت اهل بیت و دل‌باختگی به این خاندان بدون آمادگی برای رنج و محنت‌ها و با گریختن از انواع محرومیت‌ها دشوار خواهد بود؛ زیراکه حقیقی بودن علاقه درونی شخص، هنگامی نمایان می‌شود که فرد مورد
امتحان قرار گیرد و حوادثی تلخ و ناراحت‌کننده در
زندگی انسان رخ نماید، آن‌گاه است که دوستان حقیقی از دوستان مجازی جدا می‌گردند؛ وگرنه در هنگام راحتی و آسایش هر کسی می‌تواند ادعای دوستی اهل بیت ـ عليهم‌السلام ـ را داشته باشد. لذا باید در راه ولایت و محبت اهل بیت سختی‌ها و رنج‌ها را تحمل کرد و دم بر نیاورد، و این یکی از بارزترین نشانه‌های مهم شیفتگان اهل بیت است.
در راستای آن‌چه در پرسش مطرح شده، باید گفت که
حضرت علی علیه‌السلام در سخنی فرمود:
«
مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبَابا»؛
هرکس ما اهل بیت را دوست بدارد، باید برای پوشیدن لباس فقر آماده شود!
مشابه این
سخن نیز از حضرتشان نقل است:
«
مَنْ تَوَلَّانَا فَلْیَلْبَسْ لِلْمِحَنِ إِهَاباً»؛
هرکس ما
اهل بیت پیامبر خدا ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ را دوست دارد، باید برای محنت‌ها پوستی دیگر بپوشد.
این سخنان کنایه از این است که
شیعه و دوست‌دار حقیقی
ائمه علیهم‌السلام باید آمادگی مقابله با فقر و تنگ‌دستی و انواع بلاها و مشکلات را داشته باشد.
معنای جمله «
مَنْ تَوَلَّانَا فَلْیَلْبَسْ لِلْمِحَنِ إِهَاباً»، این است که این آزمون سختی است، پس
غم‌ها به او رو می‌آورند و این کار نشدنی است، مگر با
پرهیزکاران، نیکوکاران و برگزیدگان نیک کردار.
این سخن
امام علیه‌السلام مانند آن عبارت است که فرمود: «
مَنْ أَحَبَّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبَابا»؛ یعنی این‌که شیعه باید این آمادگی را برای خود مهیا سازد.
دلیل استعاره آوردن به «جلباب» و «إهاب» این است که همان‌گونه که این لباس‌ها
انسان را از سرما و گرما و برخی آسیب‌ها محافظت می‌کند،
مؤمن واقعی باید لباس
صبر و تحملی بپوشد که او را از عوارض فقر و اندوه محافظت کند. لباسی که نداشتن آن، چه بسا به کفر می‌انجامد.
چون دوستی مخلصانه این خاندان ـ عليه‌السلام، مستلزم پی‌روی از راه و روش ایشان است، و از جمله روش‌های اهل بیت، صبر در برابر فقر و اندوه است، بنابراین لازم است دوستان ایشان نیز بر همین منوال بوده و پیراهنی از
صبر و
استقامت برای پوشش خویش مهیا سازند.
از میان شارحان سخن امام علی ـ عليه‌السلام ـ ابن قتیبه این سخن را به فقر در دنیا تفسیر کرده و گفته است: هرکس ما را دوست دارد، باید با کمبود و
گرفتاری دنیا بسازد و
قناعت پیشه کند. هم او گفته امام عليه‌السلام؛ از‌آن‌رو صبر بر فقر و تهی‌دستی را به
پیراهن تشبیه فرموده است که فقر و تهی‌دستی، همچون پیراهنی بدن را می‌پوشاند. وی می‌گوید: شاهد بر درستی این
تأویل روایتی است که از آن حضرت نقل کرده‌اند.
امام علی ـ عليه‌السلام ـ دید گروهی بر در خانه‌اش ایستاده‌اند، فرمود: قنبر اینان کیستند؟!
قنبر، گفت:
پیروان تو یا
امیر المؤمنین!
فرمود: من در اینان سیمای شیعه بودن و پی‌روی را نمی‌بینم.
قنبر پرسید: سیمای شیعه چطور است؟!
فرمود: چسبیدن شکم‌ها به پشت از گرسنگی، خشکیدن لب‌ها از تشنگی، کم
نور شدن چشم‌ها از گریه.
در مقابل، یکی دیگر از شارحان به نام ابوعبیده در تفسیری دیگر از سخن امام علی ـ عليه‌السلام ـ می‌گوید:
مقصود امام علی ـ عليه‌السلام ـ فقر در دنیا نیست، مگر نمی‌بینید که میان دوستان ایشان کسانی مانند دیگر مردم ثروتمندند؛ بلکه مقصود امام ـ عليه‌السلام ـ فقر در
روز قیامت است، و سخن را در زمینه پند و
نصیحت و تشویق بر
اطاعت ایراد کرده است. گویا امام ـ عليه‌السلام ـ چنین فرموده است: هرکس ما را دوست دارد، باید برای فقر روز قیامتش چیزی آماده کند تا آن را به‌وسیله اجر و تقرب و نزدیکی به خدا جبران نماید.
بنابراین این‌که فقر بهتر است یا
ثروت و این‌که آیا بریز و بپاش‌ها و... درست است یا خیر در جای خودش پرداخته شده است، اما این
روایت لزوماً به معنای آن نیست که تمام شیعیان علی ـ عليه‌السلام ـ فقیر خواهند بود؛ بلکه اعلام می‌کند که شیعه باید آمادگی تحمل هر شرایطی مانند فقر را داشته باشد: «
فَلْیَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ».
ولایت اهل‌بیت و دل‌باختگی به این خاندان بدون آمادگی برای رنج و محنت‌ها و با گریختن از انواع محرومیت‌ها دشوار خواهد بود؛ زیرا که حقیقی بودن علاقه درونی شخص، هنگامی نمایان می‌شود که فرد مورد
امتحان قرار گیرد و حوادثی تلخ و ناراحت‌کننده در زندگی انسان رخ نماید، آن‌گاه است که دوستان حقیقی از دوستان مجازی جدا می‌گردند، و گرنه در هنگام راحتی و آسایش، هر کسی می‌تواند ادعای
دوستی اهل بیت علیهم‌السلام را داشته باشد.
لذا باید در راه
ولایت و
محبت اهل بیت سختی‌ها و رنج‌ها را تحمل کرد و دم بر نیاورد، و این یکی از بارزترین نشانه‌های مهم شیفتگان اهل بیت است.
حتی در کلمات علی ـ عليه‌السلام ـ نکاتی دیده می‌شود که آن حضرت، لوازم
محبت به اهل بیت به‌ویژه لوازم دوستی واقعی خودش را برای اکثر مردم غیر قابل تحمل می‌داند و می‌فرماید: «
لَوْ أَحَبَّنِی جَبَلٌ لَتَهَافَت »؛
اگر کوهی مرا دوست بدارد درهم فرو می‌ریزد؛ یعنی محرومیت‌ها، مشکلات و بلاها به‌سرعت به سراغ او می‌آید و این سرنوشت در انتظار تمام پرهیزکاران و یاران حقیقی
اهل بیت علیهم‌السلام است.
پایگاه اسلام کوئست.
