درس خواندن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کسب علم، درس خواندن، انگیزه.
پرسش: چرا باید من درس بخوانم؟
پاسخ:
به‌طور‌کلی می‌توان انگیزه‌های درس خواندن و کسب
علم را به دو قسم مادی و معنوی تقسیم کرد:
انگیزه‌های مادی درس خواندن، بدین شرح است:
۱. درس خواندن راهی برای به دست آوردن
شغل و درآمد مناسب:
این نکته روشن است که امروزه اگر کسی سواد نداشته باشد، نمی‌تواند کار مناسب به دست آورد و درآمد کافی داشته باشد. افراد بی‌سواد مجبورند به کارهای طاقت‌فرسا و کم‌درآمد اکتفا کنند. پیشرفت جامعه اقتضا می‌کند که شغل‌های خوب و پُردرآمد نیاز به تخصص و سواد داشته باشد.
۲. کسب علم برای کسب
مقام و جایگاه اجتماعی مناسب: معمولاً در هر جامعه به افراد باسواد با دیده احترام نگاه می‌شود. جایگاه اجتماعی مناسب به عواملی بستگی دارد که یکی از عوامل مهم آن سطح
تحصیلات است.
انگیزه‌های معنوی درس خواندن، عبارت‌اند از:
۱. نیاز فطری انسان به دانستن؛
۲. درس خواندن و رسیدن به
کمال و
تقرب الهی؛
۳. کسب علم وظیفه‌ای برای خدمت به جامعه و همنوعان؛
۴. ارضای حس
کنجکاوی؛
۵.
دانش، غذای
روح انسان: همه انسان‌ها به این مسئله آگاهی دارند که بدن ما به غذاهای متنوع نیازمند است، ولی به غذای روح توجه کم‌تری دارند. روح ما انسان‌ها به ویتامین‌های گوناگون نیاز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. علم و دانش به نیازهای روحی پاسخ می‌دهند و باعث تغییر و ارتقای رفتار می‌شوند.
اهمیت تحصیل دانش در
دین مبین اسلام، بسیار مورد توجه قرار گرفته است که به مواردی اشاره می‌شود:
اولین آیاتی از
قرآن کریم که به صورت
وحی بر
پیامبر نازل شد، بر اهمیت خواندن و نوشتن اشاره می‌کند.
درس خواندن و کسب
علم و دانش،
شناخت انسان را نسبت به خود و اطرافش رشد می‌دهد و موجب نزدیک شدن به خدا و
پیامبران و
ائمه می‌شود.
حضرت علی (علیه‌السّلام) در یکی از حکمت‌های
نهج‌البلاغه دانش را
میراث گران‌بها می‌داند.
کسی که اهل مطالعه باشد، در سایه مطالعه کتاب‌ها به آرامش بسیار بالایی دست می‌یابد که این
آرامش هرگز از او گرفته نمی‌شود.
در
قرآن مجید، آیات فراوانی وجود دارد که به این نکته اشاره دارند که
مقام صاحبان علم و دانش با کسانی که از آن بی بهره‌اند، مساوی نیست.
کسانی که
علم را به خاطر
خدا در جهت نزدیک شدن به او و
خدمت به خلق می‌آموزند، شامل
آیات قرآنی هستند.
برخی
دانشمندان درباره کسب علم و دانش چنین می‌گویند:
سقراط حکیم در رابطه با
مطالعه می‌گوید: «جامعه وقتی به
سعادت و فرزانگی می‌رسد که مطالعه کار روزانه‌اش باشد».
دکارت، فلسفه‌دان معروف هم می‌گوید: «مطالعه، یگانه راه برای آشنایی و گفت‌وگو با بزرگان روزگار است که قرن‌ها پیش از این در
دنیا به سر برده‌اند و اکنون در زیر
خاک منزل دارند».
ویکتور هوگو هم به این نکته اشاره کرده: «خوش‌بخت کسی است که یکی از این دو چیز را دارد: یا کتاب‌های خوب و یا دوستانی که اهل مطالعه
کتاب باشند.
بنابراین باید توجه داشت که «درس خواندن همراه با هدف» باعث خوش‌بختی شده و درک ما را از زندگی به بهترین
مقام سوق می‌دهد.
وقتی به زندگی
علما و دانشمندان توجه شود، پشتکار آن‌ها در راه
علم‌آموزی، نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. آن‌ها خود را شناختند و به بهترین درک از نظام
آفرینش و زندگی رسیدند.
آیت الله مرعشی نجفی، با
نماز خواندن و
روزه گرفتن برای دیگران و تحمل سختی‌های فراوان، پولی تهیه می‌کرد و با آن کتاب می‌خرید.
محدث قمی، یکی از علمای
شیعه است که اندک‌اندک پولی تهیه و جمع می‌کرد و برای خرید با پای پیاده به تهران می‌رفت تا به تحصیلات خود ادامه دهد؛ درحالی‌که از بیماری تنفسی رنج می‌برد. ایشان در شبانه‌روز حدود ۱۸ ساعت به مطالعه و نوشتن مشغول بودند.
داشتن هدف یا به عبارتی «هدفمندی» در کارها و زندگی باعث می‌شود کارها برای انسان آسان شود. سعی کنید برای تحصیل و درس خواندن خود هدفی انتخاب کنید. این کار باعث
علاقه به درس هم خواهد شد. در کنار آن هم در این
اندیشه باشید که بهترین اهداف را برگزینید تا شأن و منزلت این کار هم بیش‌تر شود.
امام محمد غزالی، یکی از دانشمندان اسلامی در این باره به نکاتی اشاره می‌کنند که ذکر آن خالی از لطف نیست:
«ای
فرزند! چه بسیار شب‌ها که در راه فراگیری
دانش و خواندن کتاب‌ها از خواب خوش، چشم‌پوشی کردی و تا هنگام بامداد بیدار ماندی و من نمی‌دانم که چه انگیزه‌ای تو را به این کار فرا خوانده است؛ اگر هدف تو رسیدن به بهره‌های ناچیز مادی، گردآوری
ثروت، به دست آوردن مقام‌های اعتباری،
فخرفروشی و اموری از این قبیل بوده است، چه زیان‌کار و بی‌چاره‌ای. وای بر تو و باز هم، وای بر تو، اما اگر هدف تو زنده کردن آیین
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، پاک ساختن بدی‌ها، تربیت روحی و ... بوده است، چه بهره‌مند و خوش‌بختی. گوارا باد بر تو، و باز هم گوارا باد».
بنابراین سعی کنیم تا هدف ارزشمندی برای تحصیل انتخاب کنیم و از کسانی باشیم که خود را شناختند، به توانایی‌ها و علایق خود پی بردند و با برداشتن گام‌های موفقیت به
سعادت دنیا و آخرت رسیدند.
در انتخاب کتاب، سعی کنیم «کتاب‌های ویتامین‌دار» را انتخاب نماییم که مشکلات و موانع زندگی ما را برطرف کند و
شناخت و آگاهی ما را به [[|جهان هستی]] افزایش دهد و باعث
پیشرفت گردد.
چه احساسی دارید؟
اگر احساس می‌کنید مشکلاتی در راه تحصیل و درس خواندن دارید، با دقت کافی و «اندیشمندانه» آن‌ها را برطرف کنید و مسیر
علم‌آموزی را هموار کرده، تا باعث افزایش «
انگیزه» به درس خواندن شود.
امیدواریم بهترین راه، یعنی «درس خواندن» را با دل و جان انتخاب کرده و با تلاش و کوشش به آینده زیبای خود دست یابید، همراه
توکل و کمک خواستن از خدای مهربان.
ـ بیا کتاب بخوانیم، جواد محدثی، تهران، مدرسه، ۱۳۷۷ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «درس خواندن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۲۲.
