انبیای گذشته
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انبیای گذشته، رسالت، هدف، بشارت، پیامبران الهی.
پرسش: از آیات قرآن کریم استفاده می‌شود که انبیای گذشته در میان قوم خود رسالت داشته‌اند، چرا ما باید برای آنان احترام قائل باشیم؟
پاسخ: همان‌طور که در
قرآن مجید آمده است، در میان
پیامبران خدا هیچ تفاوتی نیست و نباید میان آنها جدایی افکند و هم‌چنین بشارت انبیا به آمدن پیامبران بعدی و تصدیق پیامبران قبلی، همه آنها نسبت به هم‌دیگر احترام و منزلت والایی را حفظ می‌کردند. بنابراین پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ کامل‌کننده همه
ادیان الهی است؛ ازاین‌رو چون قداست آنها پیش
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود، ما هم به تبع پیامبر اکرم باید قداست و احترام همه
انبیای الهی را حفظ کنیم.
با
مطالعه بر آثار تاریخی و احوالات پیامبران در
قرآن مجید به این نکته می‌رسیم که همه انبیا از
حضرت آدم تا حضرت خاتم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ یک برنامه خاصی را دنبال می‌کردند. محتوای رسالت دینی‌شان،
تبیین و
تشریع مجموعه معارف و احکام و قوانین و برنامه‌های سازنده انسانی و اخلاقیاتی است که به‌سوی آن دعوت می‌کردند. حال در هر مقطع زمانی با توجه به خصوصیات و رفتارهای آن قوم، ممکن است یک سری برنامه‌های
انبیا با هم‌دیگر تفاوت جزئی داشته باشد.
ما می‌خواهیم به این نکته پی ببریم که قداست همه انبیا و
پیامبران نزد پیامبران بعدی از احترام و
شخصیت ویژه‌ای برخوردار بود. مطالعه این اصول کلی، این واقعیت را روشن می‌سازد که به‌طور مکرر در
آیات قرآن آمده است که «در میان پیامبران خدا تفاوت نیست و نباید میان آنها جدایی افکند».
مسلم است که این هماهنگی هرگز منافاتی با نسخ
ادیان به‌وسیله یک‌دیگر ندارد. می‌فرماید: «
لا نفرّقُ بین احدٍ منهُم و نحنُ لهُ مُسلِمُونَ»؛
«ما هیچ فرقی میان احدی از آنها نمی‌گذاریم و در برابر فرمان خدا تسلیم هستیم».
همین مضمون در دو
آیه دیگر از
قرآن کریم (آیه ۲۸۵
سوره بقره و آیه ۱۵۲
سوره نساء) خود گواه این مطلب است که «
مؤمنان واقعی کسانی هستند که میان
پیامبران الهی تفاوتی نمی‌گذارند و به تعلیمات همه آنها
ایمان دارند»؛ این گواه روشنی است بر یگانگی اصول کلی تعلیمات آنها. چرا چنین نباشد؛ در‌حالی‌که همه از سوی خدای واحد مبعوث شده‌اند و مأموریت آنها یکسان است و اصول معارف الهیه و اصول
سعادت بشر همه جا یکی است. این‌ها چیزی نیست که با گذشت زمان دگرگون گردد؛ هرچند جزئیات آن ممکن است دگرگون شود.
مطلب بعدی اینکه همه
پیامبران الهی گواهی بر صدق پیامبران بعدی را می‌دادند و مژده آمدن آنها را بیان می‌کردند، چنان‌چه هم در قرآن و هم در
روایات این مطلب آمده است. از آن جمله در مورد
بشارت حضرت مسیح علیه‌السلام نسبت به ظهور پیامبر
اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است؛ چنان‌که در آیه ۶
سوره صف می‌خوانیم:
«
وَ إِذْ قالَ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ یا بَنِی إِسْرائِیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ...»؛ «به یاد آرید هنگامی را که
عیسی بن مریم علیه‌السلام گفت: ای بنی‌اسرائیل! من فرستاده
خدا به‌سوی شما هستم؛ در‌حالی‌که تصدیق‌کننده کتابی می‌باشم که قبل از من فرستاده شده، (یعنی تورات) و بشارت‌دهنده به رسولی که هستم که بعد از من می‌آید و نام او احمد است».
و در چند جای دیگر
قرآن مانند
سوره مبارکه نساء، آیه ۱۶۳ و
سوره اعراف، آیه ۱۵۷ بیان شده است.
در
روایات اسلامی نیز به این مسأله اشاره شده است که انبیای پیشین
بشارت به انبیای بعد می‌دادند. مولا
امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید:
«
من سابقٍ سُمّیَ لهُ من بعدهُ او غابرٍ عرّفَهُ مَن قبلَهُ »؛
«پیامبرانی که بعضی بشارت به ظهور پیامبر بعد دادند و بعضی از طریق پیامبر پیشین شناخته شده بودند».
این تعبیر که هر دو سوی قضیه را روشن ساخته، گویاترین تعبیر در این زمینه است.
در
حدیث مشروحی از
امام محمدباقر علیه‌السلام نیز تصریح به این مطلب شده است، می‌فرماید:
«
و بشّرَ آدمَ بِنُوحٍ»؛
«
آدم علیه‌السلام بشارت به ظهور
نوح علیه‌السلام داد».
و در جای دیگر می‌فرماید: «
و بشّرَ نوحٌ ساماً بهودٍ»؛
«نوح ـ علیه‌السلام ـ فرزند خودش سام را بشارت به ظهور هود داد».
پس همان‌طور که در
قرآن مجید آمده است، در میان
پیامبران خدا هیچ تفاوتی نیست و نباید میان آنها جدایی افکند و هم‌چنین بشارت انبیا به آمدن پیامبران بعدی و تصدیق پیامبران قبلی، همه آنها نسبت به هم‌دیگر احترام و منزلت والایی را حفظ می‌کردند. بنابراین پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ کامل‌کننده همه
ادیان الهی است؛ ازاین‌رو چون قداست آنها پیش
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود، ما هم به تبع پیامبر اکرم باید قداست و احترام همه
انبیای الهی را حفظ کنیم.
۱.
پیام قرآن، ج ۷، اثر آیت‌الله مکارم شیرازی.
۲.
نهج البلاغه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، ترجمه محمد دشتی.
۳.
دانستنی‌های قرآن، مصطفی اسرار.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «انبیای گذشته»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۲۲.
