پاسخ: أئمه پیشوایانمعصوم (علیهمالسلام) شیعیان میباشند. امام در مفهوم خاص بر انبیا و جانشینان آنان اطلاق میشود که از جانب خداوند متعال دارای منصب والای امامت و ولایت هستند. امام به این معنا، دارای ولایت مطلقه در امور دین و دنیا و معصوم از گناه و مصون از هر گونه لغزش، اشتباه و فراموشی و حجت بر خلق و خلیفه خداوند در زمین است.
امام در مفهوم عام، عبارت است از حاکم و ولی مسلمانان (ولایت فقیه)، امام جماعت و امام جمعه. امام به این مفهوم، یا به صورت اضافه به کار میرود مانند امام جماعت و امام مسلمانان، و یا با قرینه و چنانچه بدون اضافه و قرینه به کار رود، مراد، معنای خاص آن میباشد. که موضوع این مقاله است و از آن به «امام عادل» یا «امام عدل» نیز تعبیر شده است.
امام در مفهوم خاص بر انبیا و جانشینان آنان اطلاق می شود که از جانب خداوند متعال دارای منصب والای امامت و ولایت هستند. امام به این معنا، دارای ولایت مطلقه در امور دین و دنیا و معصوم از گناه و مصون از هر گونه لغزش، اشتباه و فراموشی و حجتبر خلق و خلیفه خداوند در زمین است.
از آن جا که صلوات بر پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) ملازم با صلوات بر خاندان آن حضرت است، هر جا که صلوات بر آن حضرت واجب باشد (مانند خطبهنماز جمعه (صلوات بر آل او نیز به تبع، واجب است) و مانند هنگام ذکر نام آن حضرت) صلوات بر آل او نیز مستحب میباشد.
آیات و روایات بسیاری بر عظمت و جلالت اهل بیت (علیهمالسلام) تصریح دارد و فقها بر اساس آن فروعی را در باب های مختلف ذکر کرده اند، از قبیل: ۱. حرمتمس اسامی امامان بدون طهارت به قول مشهور.
که به درخواست وسیله برای توجه به سوی خداوند امر شده است، امری راجح و مطلوب است. تبرک به ایشان نیز که از مقربان درگاه الهی و از هر نوع پلیدی پاک هستند، امری محبوب و پسندیده است. در فقه به مواردی از تبرک اشاره شده است؛ از جمله: ۱. استحباب تبرک جستن به مشاهد مشرفه امامان.
از آن جا که منصب امامت همچون نبوت، منصبی الهی است و زمام آن به دست خداوند است، برخی فقیهان، الحاق مدعی امامت را به مدعی نبوت در وجوب کشتن وی، بی وجه ندانستهاند.
بخشی از مسئولیتها و احکام به عنوان امامان (علیهمالسلام) مطرح شده که به طور اجمال برای فقهای واجد شرایط در زمان غیبت نیز ثابت است این شئون عبارتند از:
به قول مشهور، خمس به شش سهم تقسیم میشود. سه سهم آن بعد از پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) از آن امام (علیهالسلام) است که از آن به «سهم امام» تعبیر میشود و تصرف در آن بدون اذن امام جایز نیست. در زمان حضور امام، پرداخت تمامی خمس به وی واجب است، لیکن در زمان غیبت، در چگونگی آن اختلافاتی وجود دارد.
در صورتی که جهاد به اذن امام باشد، خمس غنائمی که به دست مجاهداناسلام میافتد باید پرداخت شود و چنانچه بدون اذن باشد، همه آنها جزء انفال به شمار می رود و ملک امام است.
قضاوت، مستلزم تصرف در جان، مال و آبروی افراد است. از این جهت، نوعی ولایت به شمار میرود. این ولایت برای پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) و امام (علیهالسلام) ثابت است و تصدی منصب قضاوت برای دیگران جز با نصب خاص یا عام یا اذن از سوی ایشان جایز نیست.
تعزیر نیز از شئون امام و نایب او می باشد، بلکه به قول مشهور، امر به معروف و نهی از منکر در صورتی که متوقف بر وارد کردن جراحت یا کشتن مرتکب منکر باشد، مشروط به اذان امام است.