اثبات ولایت فقیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ولایت فقیه، احادیث.
پرسش: احادیثی که بر
نظریه ولایت فقیه دلالت دارند، بیان کنید.
پاسخ: برخی احادیث (مانند حدیث خلافت، حدیث وراثت، حدیث حکام، حدیث اختیار امام، حدیث مجاری امور، حدیث حصون، حدیث حاکم، حدیث تقلید و ...) بر نظریه ولایت فقیه دلالت دارند.
علاوه بر
دلایل عقلی و قرآنی،
احادیث بسیاری نیز بر نظریه ولایت فقیه دلالت می‌کنند، که خلاصه‌ای از آنها را در چند دسته تقدیم می‌کنم:
«اللهم ارحم خلفائی ... الذین یاتون من بعدی ویرُون عنّی حدیثی و سنّتی».
در این حدیث،
فقها خلیفه رسول خوانده شده‌اند.
«قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): العلماء ورثه الانبیاء.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
علماء وارثان
انبیاء هستند.
و مفاد آن انتقال
ولایت از انبیاء به علما و فقها است. جمله یو من سلک طریقاً یطلب فیه علماً که در دنباله این
حدیث آمده است، با انطباق علما بر
ائمه معصومان (علیه‌السلام) مغایرت دارد.
قال علی (علیه‌السلام): العلماء حکام علی النّاس.
علی (علیه‌السلام) فرمود: علما حاکمان بر مردم‌اند.
مفهوم
حاکم کاملاً روشن است و دلالت آن بر ولایت فقیه، امری غیرقابل
تردید است.
قال علی (علیه‌السلام) الواجب فی حکم الله و حکم الاسلام علی المسلمین – بعد ما یموت امامهم او یقتل، ضالاً کان او مهدیا ً – ان لا یعلموا عملاً و لا یقّدموا یداً و لا رجلاً قبل ان یختاروا لانفسهم اماماً عفیفاً ورعاً عارفاً بالقضاء و السنّه یجیء فیئهم و یقیم حجّهم جمعنهم، و یجبی صدقاتهم.
علی (علیه‌السلام) فرمود:
واجب است در
حکم خدا و حکم
اسلام نسبت به
مسلمین، اینکه هیچ عملی را انجام ندهند و دست به سوی چیزی و یا کاری دراز نکنند و قدم در هیچ جائی ننهند، مگر آنکه قبلاً برای خود
رهبری عفیف و
پرهیزکار و
عارف و
عالم به
احکام قضا و
سنت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) انتخاب نمایند.تا
اموال عمومی را گرد آورد و
حج و
جمعه مردم را بپا دارد و
صدقات را جمع نماید.
«قال الحسین (علیه‌السلام) مجاری الامور بید العلماء باللاه الامناء علی حلاله و حرامه.
امام حسین (علیه‌السلام) فرمود: زمام امور
مردم به دست عالمانی است که علمشان از سرچشمه
وحی گرفته شده باشد و
امین بر
حلال و حرام خدا باشند.
قال الصادق (علیه‌السلام) ینظر انّ من کان منکم ممّن قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فلیرضوا به حکماً فانّی قد جعلته علیکم حاکماً.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: مردم باید دقت کنند و از میان فقهایی که
راوی حدیث ما هستند و در احکام حلال و
حرام ما صاحب نظرند و به احکام
اهل بیت (علیهم‌السلام) آشنایی دارند، فقیهی را انتخاب کنند و او را در میان خود حاکم قرا دهند؛ چراکه من او را بر شما حاکم قرار دادم.
بدین ترتیب فقها از جانب
ائمه معصومین (علیه‌السلام) به عنوان حکام تعیین شده‌اند و مردم هر کسی را که از میان فقها انتخاب نمایند، هم او منتخب و
نایب امام نیز هست.
قال الامام موسی بن جعفر (علیهما‌السلام) لاّن المؤمنین الفقهاء حصون الاسلام کحصن سور المدینة لها.
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) فرمود:
مؤمنان فقیه برای اسلام چون دژ و دیوار محافظ شهرند که اسلام را در برابر دشمنان نگهبان‌اند.
این نوع حفاظت که در آن تشبیهی نیز به کار رفته است، به معنی حفظ علمی احکام اسلام نیست؛ بلکه منظور از آن تشکیل قدرت سیاسی و اجرای احکام و برپایی
عدالت و دفع دشمنان و اداره امور مسلمین و سایر مسائلی است که در
مفهوم ولایت فقیه نهفته است.
امام حسن عسکری از
امام جعفر صادق (علیهما‌السلام) نقل می‌کند:
من کان من الفقهاء صائناً لنفسه و حافظاً لدینه و مخالفاً علی هواه و مطیعاً لامر مولاه فللعوامّ ان یقلّدوه و ذلک لا یکون الاّ بعض فقهاء الشیعة.
از فقها آن کس که
پرهیزکار و
حافظ دین و مخالف
هوای نفس و
مطیع اوامر و احکام خدا باشد،
عامه مردم باید از او تقلید نمایند.
تقلید کامل در تمامی افعال به معنی آن است که در همه ی امور، مرجع و
مقلد مسلمین
فقیه است، و اداره امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و مدیریت جامعه اسلامی باید به دست فقیه انجام گیرد.
و امّا الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا (احادیثنا) فانّهم حجتی علیکم و انا حجّة الله.
در حوادث و پیش‌آمدها به
راویان حدیث ما رجوع کنید؛ زیرا آنان
حجت من بر شمایند و من حجت خدایم.
منظور از حوادث واقعه، تنها
مسائل و
احکام شرعیه نیست؛ زیرا از واضحات است که در این مورد باید به فقیه مراجعه نمود، بلکه مقصود از آن، پیشامدهای اجتماعی و گرفتاریهایی است که برای مردم و مسلمین روی می‌دهد. در چنین مواردی وظیفه آن است که مردم به فقها مراجعه کنند. همان طوری که
امام (علیه‌السلام) حجت خداست و معنی آن تنها بیان احکام کلی اسلام نیست؛ بلکه شامل
ولایت امر به مفهوم زمام‌داری امور مسلمین نیز هست، فقها نیز چنین حجت‌هایی هستند که مردم در تمام امور خود باید به آنها مراجعه کنند. مفهوم این کلام، آن است که فقها از طرف
امام (علیه‌السلام) حجت بر مردم هستند و همه امور مسلمین و تمام کارها و شئون اجتماعی به آنان واگذار شده است.
منزلة الفقیه فی هذا الوقت کمنزلة الانبیاء فی بنی‌اسرائیل.
جایگاه فقیه در این وقت مانند منزلت
انبیاء در میان
بنی‌اسرائیل است.
بی‌شک جایگاه انبیای بنی‌اسرائیل،
مقام ولایت و زمام‌داری امور بنی‌اسرائیل بوده است.
مانند: «لو لا ذلک اختلط علی المسلمین امورهم ولا تبطل حدود الله فی خلقه و لا تبطل حقوق المسلمین بینهم». که هر کدام به نوبه خود، دلیل روشنی بر ضرورت
نظام سیاسی و
دولت و
امامت و ولایت فقیه است.
سایت پرسمان، برگرفته از مقاله «اثبات ولایت فقیه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۹/۱۱.
