علت خودارضایی و راه درمان آن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خودارضایی، ترک خودارضایی، راه درمان.
پرسش: علت خودارضایی چیست و آیا قابل ترک است و چه روش‌هایی در این زمینه سودمند است؟ نحوه برخورد اطرافیان ـ به‌خصوص والدین ـ چه‌گونه باید باشد؟
پاسخ:
در پاسخ باید بگویم که قبل از هر چیز باید توجه داشته باشید اگر فردی که دچار این عمل ناپسند شده است، تصمیم بر ترک آن نداشته باشد، دیگران نمی‌توانند او را وادار به ترک کنند؛ لذا قبل از انجام هر کار دیگری شما باید در او ایجاد
انگیزه کنید تا آن شخص خودش تصمیم به ترک این
عمل بگیرد، فردی که مبتلا به این
عادت شده است، باید بداند که این عمل قابل درمان است و ناامیدی را از خود دور کند؛ ولی رسیدن به هدف و نتیجه مطلوب نیازمند گذشت زمان،
صبر و حوصله، انتخاب راه صحیح و تحمل دشواری‌هاست.
برخی صاحب‌نظران
تعلیم و تربیت می‌گویند: «وقتی بخواهیم با عادت زشتی ستیزه کنیم، ابتدا باید نتایج نامطلوب آن را در نظر خود مجسم سازیم و بعد منافع ترک آن را هم تصور کنیم و هنگام وسوسه شدن برای انجام آن عمل زشت، مضرات آن را به یاد آوریم؛ در نتیجه با
قدرت و توانایی بیش‌تری می‌توانیم بر آن غلبه کنیم و لذت ترک آن را در خود احساس کنیم».
با توجه به سخن فوق و نیز برای این‌که شما سریع‌تر بتوانید در آن شخص
انگیزه ترک این عمل را به وجود آورید، برخی
ضررهای خودارضایی را ذکر کرده و در پایان هم راه‌های مقابله و درمان را به عرض شما می‌رسانیم.
ضررهای خودارضایی، عبارت‌اند از:
ضررها و آسیب‌های جسمانی خودارضایی عبارت‌اند از:
کاهش انرژی جسمانی از مضرّات مهم خودارضایی است. احساس خستگی عارضه طبیعی
انزال است و اگر
خودارضایی ادامه پیدا کند، خستگی و ناتوانی جسمانی بر
انسان عارض شده، قوای بدنی او را تباه می‌کند و به پیری زودرس و ضعف بدنی می‌انجامد.
خودارضایی به تدریج، بر
نور چشم و بینایی انسان اثر سوء می‌گذارد و چشم را به شدت ناتوان و کم‌نور می‌کند.
ضعف قدرت بدنی و قوای جسمانی بستر مناسبی برای پذیرش انواع بیماری‌هاست؛ زیرا بدنی که با خودارضایی ضعیف و ناتوان شده، نمی‌تواند در مقابل ویروس‌های بیماری‌زا از خود
دفاع کند و آمادگی زیادی برای آسیب‌پذیری دارد
خودارضایی اثرات تخریبی زیادی در دستگاه تناسلی به جای می‌گذارد که بعضی از آنها عبارتند از:
الف. ابتلا به بیماری «سرعت انزال»: در این بیماری، نوجوان با کوچک‌ترین تحریک جنسی،
احتلام پیدا می‌کند؛ یعنی
منی از او خارج می‌شود. این افراد پس از
ازدواج هم با مشکلاتی مواجه می‌شوند؛
ب. ناتوانی جنسی و ایجاد اختلال در دستگاه
تولید مثل بدن و هورمون‌های جنسی؛
ج. بیماری‌های مقاربتی و احتمال عقیم شدن (بچه‌دار نشدن)؛
د. ارضای جنسی ناقص و از دست دادن لذت جنسی پس از ازدواج.
آسیب‌های روحی ـ روانی خودارضایی، عبارت‌اند از:
همان‌گونه که گذشت، یکی از پی‌آمدهای خودارضایی ضعف و تحلیل قوای جسمانی است و این به نوبه خود، ناشی از اختلال در عملکرد دستگاه مغز و اعصاب است. اختلال در این دستگاه (مغز) موجب می‌شود بخش
حافظه کارایی لازم را نداشته باشد. علاوه بر این، بیمار مبتلا به خودارضایی به خاطر تمرکز به این عمل زشت و توجه نسبتاً مداوم به موضوعات جنسی، حواس‌پرت و ناتوان در تمرکز فکری است که این خود عامل دیگری برای کاهش توانایی ذهنی و ایجاد ضعف در حافظه است. خودارضایی مکرر موجب تحریک بیش از حد دستگاه عصبی «پاراسمپاتیک» و افزایش تخلیه «استیل کولین» (Acetyle Choline) از انتهای این رشته‌ها در مغز می‌گردد و این خود موجب برخی عوارض جسمانی و روانی همچون
حواس‌پرتی، کمی حافظه، عدم تمرکز حواس، سیاهی رفتن چشم و در نهایت تاری دید می‌شود. تمام این نشانه‌ها ناشی از تغییر تعادل میزان مواد شیمیایی موجود در مغز است که بین سلول‌های عصبی رد و بدل می‌شود و انتقال پیام‌های گوناگون را بر عهده دارد.
دلهره و نگرانی از ویژگی‌هایی است که دایم فرد خود ارضا را رها نمی‌کند. او مرتّب با خود درگیر است و نگرانی و تشویش خاطر او را رها نمی‌کند؛ افکار آشفته و بی‌ثباتی فکری، دامن‌گیر اوست. او نسبت به آینده امیدوار نیست و آینده را تاریک می‌بیند و افکار پریشان رهایش نمی‌کند.
بیشتر به
گوشه‌گیری می‌پردازد و از خودش هم تنفّر دارد و خود را بدبخت و بدشانس می‌داند و تصور می‌کند کسی او را دوست ندارد و کم‌لیاقت و بی‌ارزش است.
خودارضا نسبت به کوچک‌ترین محرک محیطی و اجتماعی حساس است؛ کم‌تر حوصله گفت‌وگو با دیگران دارد؛ زودرنج است و به سرعت از کوره به درمی‌رود؛ با والدین خود بدرفتاری می‌کند؛ گاهی فریاد می‌زند و تحمل حرف منطقی ندارد؛ از نصیحت دیگران به شدت بیزار است؛ و بر سر مسائل کوچک، پرخاشگری می‌کند.
افراد خودارضا به بی‌بند‌و‌باری جنسی گرایش پیدا کرده، بی‌عاطفه و کم‌رو و خجل هستند؛ صفای دل و نورانیت معنوی کمتری دارند؛ به مجالس
دعا و
توسل علاقه‌ای نشان نمی‌دهند و تاریکی و
ظلمت آنها را احاطه کرده است و اوقات خود را بیشتر با کارهای بیهوده سپری می‌کنند.
ضررهای اجتماعی خودارضایی، عبارت‌اند از:
خودارضایی احساس گریز از اجتماع پدید می‌آورد که در اثر افراط و تکرار این عمل ناپسند، این احساس ریشه‌دار خواهد شد. خودارضا در گوشه‌ای منزوی، به افکار دور و دراز می‌پردازد. توجه به لذات شخصی و خیالی، سبب سستی روابط اجتماعی می‌گردد و حیات جمعی و با دیگران بودن را دچار مخاطره می‌سازد؛ در نتیجه در عرصه اجتماعی کم‌تر وارد می‌شود و با مردم جوشش کم‌تر دارد و از حضور در کنار دیگران لذت نمی‌برد. بدین روی، شخصیت اجتماعی و انسانی چنین افرادی به تدریج متزلزل می‌شود و جامعه نیز از وجود نیروی جوان و خلّاق محروم می‌ماند و در درازمدت، این ویژگی‌ها موجب اختلال در ارتباط آنان با
خانواده و اجتماع می‌گردد.
آسیب‌های معنوی و اخروی خودارضایی، عبارت‌اند از:
از آن‌جا که خودارضایی یک
گناه کبیره است، باعث آسیب رساندن معنوی و تاریک ساختن
قلب و
روح انسان می‌شود و علاوه بر آن عذاب اخروی را هم به دنبال خواهد داشت برای نمونه به برخی
احادیث در این زمینه اشاره می‌کنیم:
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند:
روز قیامت خداوند با شخص خودارضا گفت وگو نمی‌کند و از چشم خدا می‌افتد.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: کسی که
خودارضایی می‌کند، ملعون است.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: برای کسی که خودارضایی کند، در
قیامت عذاب دردناکی در نظر گرفته شده است.
آن‌چه گفته شد تنها برخی ضررهای این عمل زشت است که توجه به این ضررها می‌تواند فرد مبتلا را به
تفکر وادارد و در او انگیزه‌ای قوی برای مقابله با آن به وجود آورد.
در این‌جا به برخی راه‌های مقابله و درمان این
عادت اشاره می‌شود که شما می‌توانید آنها را به فرد مبتلا توصیه کنید؛ البته پس از آن‌که در او
انگیزه برای ترک این
عمل را به وجود آوردید.
راه‌های مقابله با خودارضایی، عبارت‌اند از:
از آن‌جا که تنهایی یکی از عوامل مهم برای تحریک شدن نسبت به خودارضایی است، لذا فرد مبتلا باید از تنهایی اجتناب کند و اطرافیان و والدین و... نیز کاری کنند که این فرصت برای او ایجاد نشود.
فرد مبتلا باید
اوقات فراغت خود را با کارهای مثبت از قبیل:
ورزش،
مطالعه، بودن با اعضای
خانواده و... پر کند و هم‌چنین اطرافیان باید در راستای همین امر کوشش کنند و زمینه شرکت در کارهای مثبت مزبور را فراهم آورند.
هنگام خطور
افکار جنسی به
ذهن، فرد با
ذکر خدا و به یاد آوردن ضررهای این عمل، آن افکار را از ذهن خود دور کند.
والدین و اطرافیان می‌توانند برای او دوستی مناسب انتخاب کنند (او را در انتخاب دوست جهت‌دهی کنند) و از فیلم‌ها، موسیقی‌ها، غذاها و شوخی‌هایی که جنبه جنسی را تقویت می‌کنند، پرهیز کنند.
فرد مبتلا نباید زیاد در حمام بماند و هیچ‌گاه بدن خود را به صورت عریان نگاه نکند؛ زیرا مشاهده آلت جنسی محرک این عمل است.
هم‌چنین می‌توان با فراهم کردن کتبی در این زمینه به طور غیر مستقیم او را به خواندن آن کتاب‌ها
هدایت کرد.
برای نظافت موهای زائد بدن از تیغ استفاده نشود و به جای آن از داروهای نظافت استفاده کند.
اعتماد به نفس در او تقویت شود (با بیان جنبه‌های مثبت
شخصیت او، تشویق به کارهای خوب، دعوت به ورزش، تمجید از صفات خوب نزد دیگران و...).
شرکت در مراسم
دعا،
زیارت،
قرآن خواندن و اندیشیدن در معنای
آیات می‌تواند به درمان و مقابله با این
عمل کمک کند. به این معنی که او با جایگاه والای انسانی خود در مقابل پروردگار هستی آشنا شده و متوجه معنی و
حقیقت گناه شود و بداند که همیشه اعمالش را
خداوند و
ملائکه و
امامان مشاهده می‌کنند.
غریزه جنسی در همه افراد وجود دارد؛ اما برخی به جای کنترل، مهار و ارضای آن به شکل مشروع، با عدم توجه به توصیه‌های دینی، عدم دقت در دوستی‌ها، دیدن هر منظره، و شنیدن هر سخن و
موسیقی،
بیکاری،
وسوسه،
غفلت،
پرخوابی و
پرخوری، پوشیدن لباس‌های تنگ و... زمینه بروز این عمل نادرست را فراهم می‌آورند؛ عملی که اگر زود درمان نشود، به شکل
اعتیاد درمی‌آید و زندگی فرد را در زمینه اجتماعی دینی، اقتصادی،
زناشویی فلج می‌کند.
۱. نیازهای جوانان، احمد صادقی اردستانی، نشر خرم، ۱۳۷۹ ش.
۲. بلوغ، دکتر احمد صبور اردوباری.
۳. جوانان در طوفان غرایز، همت سهراب‌پور، ۱۳۷۹ ش.
۴. دنیای نوجوان، محمدرضا شرفی، نشر انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۸۰ ش.
۵. گناهان کبیره، سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، ج۲، کانون اندیشه‌های اسلامی، ۱۳۶۱ ش.
۶. خودارضایی یا ارضای انحراف جنسی، مؤسسه پژوهشی اشراق، نشر مبعث، ۱۳۷۹ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «علت خودارضایی و راه درمان آن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۱/۰۷.
