سوره کهف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره کهف ، کهف ، شهید، مبدا و معاد، توحید ، ایمان، عمل صالح
پرسش: محتوای سوره کهف و فضیلت قرائت آن چیست؟
پاسخ: سوره
کهف نیز مانند دیگر سوره‌های قرآن، دارای فضایل و ویژگی‌های بسیاری است، مانند این که هفتاد هزار فرشته به هنگام نزولش آن را بدرقه کردند؛ یا هر کس آن را در
روز جمعه بخواند، خداوند تا جمعه دیگر او را می‌آمرزد، و یا کسی که در هر شب جمعه سوره کهف را بخواند،
شهید از دنیا می‌رود، و با شهدا مبعوث می‌شود و....
مطالب این سوره با
حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود، و با
توحید،
ایمان و
عمل صالح پایان می‌یابد. آیات این سوره بیشتر در بیان مبدأ، معاد، بشارت و مژده نسبت به نعمت‌ها و ترس از عذاب‌های
قیامت است.
در این سوره به سه داستان اشاره شده است: الف. داستان
اصحاب کهف، ب. داستان
موسی و
خضر، ج. داستان
ذوالقرنین.
سوره کهف نیز مانند دیگر سوره‌های
قرآن دارای
فضایل و ویژگی‌های بسیاری است که این عظمت و فضیلت‌ها در روایات فراوانی از
پیامبر (صلی الله علیه و آله) و
ائمه (علیهم السلام) نقل شده است، بدیهی است که این جایگاه نیز به دلیل اهمیت ویژه مطالب و تعالیم آن است. در این مختصر به چند نمونه از سخنان
معصومان(علیهم السلام) در باره ارزش و جایگاه سوره کهف و
ثواب و پاداش قرائتش اکتفا می‌کنیم:
۱. "و عن النبی (صلی الله علیه و آله) قال: الا أدلکم علی سورة شیعها سبعون ألف ملک حین نزلت، ملاءت عظمتها ما بین السماء و الأرض؟ قالوا: بلی، قال: سورة أصحاب الکهف من قرأها یوم الجمعة غفر الله له الی الجمعة الاخری" . پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خطاب به یارانش فرمود: آیا سوره‌ای را به شما معرفی کنم که هفتاد هزار
فرشته به هنگام نزولش آن را بدرقه کردند و عظمتش
آسمان و
زمین را پر کرد، گفتند: آری؟ فرمود: آن سوره کهف است، هر کس آن را در روز جمعه بخواند، خداوند تا جمعه دیگر او را می‌آمرزد.
۲. در حدیث دیگری از آن حضرت می‌خوانیم:" سمرة بن جندب عن النبی صلی الله علیه و آله قال: من قرء عشر آیات من سورة الکهف لم یضره فتنة الدجال، و من قرء السورة کلها دخل الجنة": "هر کس ده
آیه از اول سوره کهف را حفظ کند "
دجال" به او زیانی نمی‌رساند و کسی تمام سوره را بخواند وارد بهشت خواهد شد".
۳. "عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْکَهْفِ فِی کُلِّ لَیْلَةِ جُمُعَةٍ لَمْ یَمُتْ إِلَّا شَهِیداً وَ بَعَثَهُ اللَّهُ مَعَ الشُّهَدَاءِ وَ وَقَفَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ الشُّهَدَاءِ". از
امام صادق (علیه السلام) نیز نقل شده است: "کسی که در هر شب جمعه سوره کهف را بخواند
شهید از دنیا می‌رود، و با شهدا مبعوث می‌شود و در روز قیامت در صف شهداء قرار می‌گیرد".
مطالب این سوره با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود، و با
توحید، ایمان و
عمل صالح پایان می‌یابد. در این جا برخی از مهم‌ترین سر فصل‌های مطالب سوره کهف را بیان می‌کنیم:
۱. محتوای این سوره نظیر دیگر سوره‌های "
مکی" بیشتر در بیان
مبدأ و
معاد و بشارت و مژده نسبت به
نعمت‌ها و
ترس از عذاب‌های
قیامت است.
۲. این سوره به یکی از مسائل مهمی که
مسلمانان در آن روزهای سخت بدان نیازمند بودند اشاره می‌کند، و آن این که یک گروه در اقلیت هر چند از نظر تعداد کم، نباید در برابر اکثریت هر چند به ظاهر قوی و نیرومند
تسلیم شود، بلکه همچون گروه کوچک
اصحاب کهف باید حساب خودشان را از محیط فاسد و
شرک آلود جدا کنند، و بر ضد آن
قیام نمایند. اگر توانایی دارند به
مبارزه ادامه دهند و در صورت عدم توانایی،
هجرت نمایند.
۳. همچنین از جمله داستان‌های این سوره، داستان دو فردی است که یکی بسیار ثروتمند و مرفه، اما بی‌ایمان و دیگری
فقیر و تهی‌دست اما
مؤمن بود، ولی او هرگز
عزت و شرف خود را در برابر آن فرد بی‌ایمان از دست نداد، و تا آن جا که می‌توانست او را
نصیحت و
ارشاد کرد و سرانجام اعلام
بیزاری نمود و
پیروزی هم از آن او بود.
۴. بخش دیگری از این سوره به داستان موسی و
خضر (هر چند نام خضر در این سوره نیامده است) اشاره می‌کند که چگونه
موسی (علیه السلام) در برابر کارهایی که ظاهر آن زننده بود، اما باطنش پر
مصلحت نتوانست
صبر و حوصله کند، ولی پس از توضیحات خضر به عمق مسائل کاملا
آگاه شد و از بی‌تابی خود
پشیمان گشت.
۵. بخش دیگری از این سوره ماجرای
ذوالقرنین را شرح می‌دهد که چگونه شرق و غرب عالم را پیمود، و با اقوام گوناگونی که سنن و آداب بسیار متفاوتی داشتند روبرو شد، و سرانجام با کمک گروهی از مردم به مقابله با توطئه "
یأجوج" و "
مأجوج" برخاست و سدی آهنین بر سر راه آن‌ها کشید، و نفوذشان را قطع کرد.
۶. از نکات جالب این سوره این است که در آن به سه داستان اشاره شده است: الف. داستان اصحاب کهف، ب. داستان موسی و خضر، ج. داستان ذوالقرنین.
گفتنی است که بر خلاف
داستان‌های قرآن که گاهی یک داستان در چند جا ذکر شده است، این سه داستان در سوره‌های دیگر بیان نشده اند. -البته تنها در سوره انبیاء آیه ۹۶ به مسئله یأجوج و مأجوج بدون ذکر نام ذوالقرنین اشاره شده است- و این یکی از ویژگی‌های این سوره است.
اسلام کوئست
