سفر حضرت معصومه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها،
امام رضا علیه‌السلام.
پرسش: هدف حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ از
سفر به
ایران دقیقاً چه بوده است؟ آیا به‌خاطر روشنگری در ادله پذیرش اجباری منصب
ولایت‌عهدی توسط
حضرت رضا ـ علیه‌السلام ـ بود یا...؟
پاسخ: حضرت
معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ یکی از بانوان بافضیلت و باشخصیت خاندان اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ می‌باشد. محل
تولد و
رشد حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ خاندانی بود که او را با دریایی از علم و معرفت روبه‌رو ساخت.
ولی بیش از ده بهار از عمر شریفش نگذشته بود که پدر بزرگوارش با زهر جفا در زندان هارون به شهادت رسید و دریایی از غم و اندوه بر
قلب شریفش فروریخت.
در این ایام غم و تنهایی، تنها مایه تسلی او برادرش
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ بود که ناگهان «
مأمون» وجود اقدس امام هشتم را از کانون
خانواده جدا نمود و به اجبار به
خراسان جلب کرد و به اقامت اجباری در خراسان وادار نمود.
حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ که بعد از پدرش تنها امیدش یعنی برادرش را از خود دور می‌دید، بسیار آزرده‌خاطر و افسرده بود و نمی‌توانست دوری برادرش را تحمل بکند تا اینکه بعد از یک سال به‌سوی ایران حرکت کرد؛ اما اینکه علت سفر آن حضرت به ایران چه بوده، دقیقاً مشخص نیست؛ اما طبق
اقوال و گزارشات موجود تاریخی علت سفر به ایران را این‌طوری می‌توان بیان کرد.
طبق برخی از گزارشات علت سفر حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ به
ایران جهت دیدار با برادر خودش بوده؛ چون همان‌طور که قبلاً هم اشاره شد، حضرت معصومه بعد از شهادت پدر بزرگوارش
علاقه و
محبت و
وابستگی خاصی به برادر خودش امام رضا ـ علیه‌السلام ـ داشت و از محضر علمی و معنوی آن حضرت سود می‌برد؛ حال که امام و برادرش را از خود دور می‌دید، نمی‌توانست این دوری را تحمل بکند؛ از‌این‌رو تصمیم گرفت برای
زیارت برادرش از
مدینه به مقصد خراسان حرکت بکند و در سال ۲۰۱ هجری وارد ایران گردید.
طبق نقل دیگر امام رضا ـ علیه‌السلام ـ بعد از ورودش به خراسان نامه‌ای خطاب به خواهر گرامی‌اش
فاطمه معصومه مرقوم فرمود و آن را توسط یکی از غلامانش به
مدینه منوره ارسال فرمود. امام به غلامش دستور داد که در هیچ منزلی توقف نکند تا در اندک زمان ممکن آن نوشته را به مدینه برساند. و حضرت معصومه به مجرد رسیدن
نامه برادرش خود را آماده سفر نمود.
البته جریان این نامه در کتاب‌های دست اول و قدیمی نیست. برخی محققین از لابه‌لای مطالب کتاب‌های گذشته وجود چنین نامه‌ای را اثبات می‌کنند.
از این دو نقل استفاده می‌شود که
حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ به‌خاطر وابستگی که به برادر بزرگوار خود داشته و اوضاع مساعد برادرش در خراسان آن حضرت را بر آن داشت تا به حضور برادر خود در خراسان برسد.
لذا محقق بزرگوار آقای جعفریان می‌نویسد: پس از آمدن
علی بن موسی ـ علیه‌السلام ـ به ایران گروه‌هایی از «سادات» راهی ایران شدند. تسامح مأمون در مقابل سخت‌گیری پدرش نسبت به
سادات، در رشد و سربلندی
علویان، تأثیر بسزایی داشت و آمدن حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ به ایران از جمله مهاجرت‌هایی بوده که در رابطه با آمدن
امام رضا ـ علیه‌السلام ـ به ایران صورت گرفته است.
مرعشی هم در این‌باره می‌نویسد: سادات از آوازه
ولایت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ و پناهی که مأمون به آن حضرت داده بود، روی به طرف ایران نهادند و مجموع برادران و بنواعمام که به بیش از بیست نفر می‌رسید، به ایران آمده و در
قم مورد تکریم واقع شدند.
در‌حالی‌که در ساوه درگیری بین
دشمنان اهل‌بیت و
کاروان درافتاد که حلی آن عده‌ای از همراهان او
شهید شدند.
پس دو عامل باعث شد که حضرت معصومه به ایران سفر کنند.
علاقه بسیار شدید بین امام رضا ـ علیه‌السلام ـ و حضرت
معصوم ه ـ سلام‌الله‌علیها ـ که فوق‌العاده زیاد بود و حضرت معصومه از جهات گوناگونی وابستگی خاصی به برادرش داشت.
موقعیت عالی امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در دستگاه
خلافت مأمون که فرصتی بود برای فرزندان
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و سادات برای
تبلیغ تشیع که از هر سو به طرف ایران
مهاجرت کردند و مورد
محبت مردم قرار گرفتند.
نامه یا
دعوت امام رضا ـ علیه‌السلام ـ سبب شد که حضرت معصومه به‌سوی ایران سفر کند.
با توجه به مطالب مذکور می‌توان جمع‌بندی کرده و گفت، حضرت معصومه برای
دین برادرش به سمت ایران حرکت کرد و در این راه از تبلیغ
امامت و
مذهب تشیع فروگذار نکرد.
۱. ارشاد، شيخ مفيد، ترجمه رسولی محلاتی.
۲. حضرت معصومه و شهر قم، محمد حكيمی.
۳. حضرت معصومه فاطمه دوم، محمدمحمدی اشتهاردی.
۴. كريمه اهل بيت، علی‌اكبر مهدی‌پور.
سایت اندیشه قم.
