دور ماندن جوانان از قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن مجید، جوانان.
پرسش: چرا قرآن در میان جوانان روزبه‌روز کم‌تر خوانده می‌شود و این کتاب مقدس فقط برای تزئین و تبرک در خانه و مراسم ختم استفاده می‌شود؟
پاسخ:
اکنون به چند نکته مهم اشاره می‌کنیم:
نکته اول: جای بسی خرسندی است که شما علاوه بر توجه به مسیر رشد خودتان دغدغه تحول فرهنگی و معنوی برادران دینی خود را دارید و مسلّم است اگر تمام افراد مؤمن و متعهد دنبال
رشد دیگران نیز باشند و در این امر تلاش کنند، روزبه‌روز توجه به
قرآن و فرهنگ قرآنی زیادتر خواهد شد.
متأسفانه گاهی اوقات شاهد هستیم که افراد منحرف در کار خود جدی‌تر
عمل می‌کنند و در به انحراف کشیدن دیگران از
سرمایه مادی و معنوی و ... خود دریغ نمی‌کنند؛ اما افراد متدین به مسئولیت اجتماعی و
تکلیف الهی و انسانی خود، یعنی
امر به معروف و
نهی از منکر اهمیت نمی‌دهند. پس سستی افراد متدین و جدیت افراد منحرف خود عامل مهمی در دور ماندن
جوانان از فرهنگ قرآنی می‌باشد.
نکته دوم: شما به خاطر عمیق بودن باورهای دینی خود و
علاقه به
فرهنگ قرآنی و حس مسئولیت در قبال
برادران دینی خود مایل هستید که قرآن و
عمل به آن، فرهنگی عمومی شود و بی‌توجهی افراد نسبت به این امر برای شما سنگین است؛ اما بد نیست بدانید که طبق نظرسنجی‌ها، توجه به
قرآن،
تفسیر، علوم قرآنی و ... نسبت به گذشته روزبه‌روز پررونق‌تر شده است. امروزه شاهد هستیم که افراد زیادی از کودک و بزرگ‌سال به سمت
حفظ قرآن روی آورده‌اند؛ هم‌چنین در مسابقه‌های قرآنی شاهد موفقیت‌های روزافزون جوانان این مرزوبوم هستیم.
نکته سوم: در سال‌های اخیر کتب علوم قرآنی تفسیری مربوط به جوانان، سی‌دی‌های قرآنی و ترجمه‌های قرآنی (
قرآن مجید، آخرین پیام الهی برای بشریت، تاکنون به بیش از ۱۴۰
زبان مختلف ترجمه شده است.)
و مرکزهای مربوط به حفظ و معارف قرآنی،
قرآن کریم (در بین اقشار مختلف مردم) و
قصه و فیلم‌های قرآنی به شکل جدی‌تری در بین مردم مخصوصاً جوانان طرف‌دار پیدا کرده و مسئولین نیز نسبتاً سعی دارند به این امر اهتمامی بیش‌تر داشته باشند؛ اگرچه می‌توانند خیلی بهتر در این زمینه حضور پیدا کنند.
نکته چهارم: از جمله کارهای مثبتی که در سال‌های اخیر صورت گرفته، حضور قرآن در مدارس، کلاس‌ها، مراسم صبحگاهی، گروه‌های
صوت و
ترتیل و مسابقه‌های مختلف و غیره ... است و از این بالاتر این‌که مراکزی تحت عنوان‌های
جامعة القرآن،
مکتب القرآن و ... زیر نظر اساتید پر
تجربه در سراسر کشور مشغول فعالیت‌اند، که افراد و گروه‌های مختلف سنی در این مراکز به حفظ قرآن (یا برنامه‌های متعددی در دوره‌های مختلف) و تعلیم مفاهیم و معارف قرآنی می‌پردازند.
نکته پنجم: یکی از راه‌هایی که از آن می‌توان به توجه روزافزون جوانان به قرآن و معارف قرآنی پی برد، پرسش‌های قرآنی است که از سوی افراد مختلف ـ خصوصاً دانش‌آموزان و دانش‌جویان ـ مطرح می‌شود؛ به عنوان مثال سؤال‌هایی که از جوانان به این مرکز (مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی
حوزه علمیه قم) و مراکز مشابه رسیده، گویای توجه روزافزون جوانان و نوجوانان به فرهنگ قرآنی است.
تا این‌جا بیان داشتیم که حضور قرآن در بین جوانان نسبت به گذشته از رشد مناسبی برخوردار بوده، ولی به حد مطلوب و ایدآل جامعه اسلامی نرسیده است؛ بنابراین باید موانع حضور جدی‌تر قرآن در بین جوانان و خانواده‌ها شناسایی شده و از سوی دیگر، برنامه‌های قرآنی در قالب‌های جذاب، هنری، پرسش و پاسخ،
کتاب‌خوانی، دعوت از اساتید برجسته قرآن و ترتیل، برگزاری مسابقه‌های
تفسیر و کتاب‌خوانی، تهیه فیلم‌های قرآنی، نوشتن داستان‌های
انبیا، دعوت از خانواده‌های قرآنی و بیان فواید ملموس حضور قرآن در جامعه و حل اختلافات توسط قرآن و ... انجام گیرد.
حال با توجه به مطالب فوق این سؤال مطرح است که چه عواملی مانع توجه به قرآن می‌شود. در این قسمت به طور اختصار به برخی از این موانع اشاره می‌کنیم:
تهاجم فرهنگی در قالب‌های مختلفی مثل پخش سی‌دی‌های مبتذل، انتشار مجله‌ها و کتب مبتذل، ایجاد شبهه‌های مختلف، بدبین کردن جوانان به
علما و فرهنگ دینی، هجوم به ارزش‌های اسلامی و
تمسخر طرف‌داران آن، ترویج و
تبلیغ جدایی دین از سیاست و ... انجام می‌گیرد و از آن‌جایی که روح کلی این برنامه
انحراف و
بدبینی به ارزش‌هاست. این امر مانع از آن می‌شود که جوانان به ارزش‌ها (از جمله قرآن) توجه بیش‌تری داشته باشند.
از آن‌جایی که ما انسان‌ها اغلب با امور محسوس و مادی سروکار داریم و به دنبال کارهای روزمره هستیم، اگر دارای برنامه معنوی (
مطالعه کتب اخلاقی،
موعظه، شرکت در مراسم دینی مربوط به
ائمه، زیارت‌ها) نبوده و هر
روز با آن مانوس نباشیم، دچار
غفلت می‌شویم. پس نیاز است که هر روز
محاسبه و مراقب داشته و با برنامه‌ریزی دقیق استفاده بهتر از قرآن را در برنامه‌های خود قرار دهیم.
جوانان از روحیه‌های لطیفی برخوردارند و از سویی دیگر سن جوان، سن بحران
هویت،
تنوع‌طلبی،
رقابت و رفاقت، بیداری
غریزه جنسی، استقلال‌طلبی و
کنجکاوی و ... است. متأسفانه به خاطر عدم توجه به این روحیات از سوی مسئولان ذی‌ربط و خانواده‌ها، در ترویج و تبلیغ قرآن و
دین دچار
افراط و تفریط می‌شویم که این امر خود می‌تواند باعث دور شدن جوانان از قرآن شود، بنابراین لازم است این مباحث به شکل‌های جالب و جذاب که نمونه‌هایی از آن ذکر شده، ارائه گردد.
از جمله اموری که به خاطر دور ماندن از عمق مفاهیم عالی و آسمانی قرآن و عدم توجه به نقش سازنده آن در آرامش فردی و اجتماعی پدید آمده، توجه به شکل ظاهری (مثلاً صرف
تبرک، همراه داشتن قرآن و یا دفع
چشم زخم و...) قرآن است؛ که این امر باید با یک بسیج همگانی جهت رشد بینش و
شناخت افراد جامعه انجام گیرد، به عنوان مثال، اگر دولت متوجه این امر باشد که قرآن چه‌قدر می‌تواند جلوی جرم و جنایت،
طلاق،
فحشا و... را بگیرد، می‌تواند هزینه بیش‌تری (مادی و معنوی) در این زمینه بپردازد. پرواضح است هزینه‌هایی که جهت جلوگیری، مبارزه، دادگاه، زندان این افراد می‌شود، اگر جهت ترویج فرهنگ قرآنی پرداخته شود، بسیار کارسازتر و مفیدتر خواهد بود.
گاهی انسان به خاطر
غرق بودن در نعمتی، از
ارزش آن غافل است؛ به عنوان مثال، اغلب انسان‌ها تا هنگامی که سایه
پدر و مادر بر سرشان است، از آن
نعمت بی‌خبرند. نسبت به قرآن نیز همین امر در بین ما مسلمانان صدق می‌کند. از جمله کارهایی که می‌تواند عنایت ما را به این نعمت بیش‌تر کند، توجه روزافزون
دنیا به قرآن و
مطالعه نظریات و کتب
دانشمندان و بزرگان غیر
مسلمان درباره این قرآن است.
انسان فطرتاً دنبال جلب منفعت و دفع ضرر است. بنابراین مسئولین، اساتید قرآنی، اولیا و مربیان می‌توانند به نتایج عینی توجه به قرآن بپردازند و فواید آن را با توجه به
سن و نیازهای افراد مطرح کنند و از ورود به بحث‌های تخصصی غیر ملموس برای اغلب افراد جامع پرهیز کنند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دور ماندن جوانان از قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۱/۱۴.
