درمان افکار منفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مشکلات روحی، افکار منفی، روان‌شناس، درمان.
پرسش: من مشکل روحی‌ای دارم که می‌خواستم با شما در میان بگذارم راستش را بخواهید من در خیابان که راه می‌روم احساس می‌کنم همه مرا نگاه می‌کنند و همه درباره من صحبت می‌کنند و به من توجه دارند برخی وقت‌ها دچار
افسردگی می‌شوم و مدت طولانی است که داروی اعصاب و روان مصرف می‌کنم؛ ولی هیچ اثری نداشته است. هم‌چنین از زندگی
دنیا ناامید شده‌ام و به خاطر افکاری که گفتم، بسیار
عذاب می‌کشم. لطفاً مرا راهنمایی فرمایید؟
پاسخ: در پاسخ سؤال شما نکاتی را خدمتتان عرض می‌نماییم.
برای تشخیص یک اختلال روان‌شناختی اطلاعات مناسبی از زمان شروع، نوع داروی مصرفی، سن فرد، شدت اختلال، سابقه بیماری، زمینه‌های خانوادگی و ارثی و ... لازم است. به همین خاطر ما نمی‌توانیم در مورد نوع
بیماری شما با این اطلاعات محدودمان قضاوتی کنیم. در مشاوره‌های بالینی و
روان‌پزشکی، درمانگر قبل از هر کاری اقدام به مصاحبه تشخیصی می‌کند و با مصاحبه با بیمار و سؤال‌های متفاوتی از اطرافیان مبادرت به تشخیص نوع اختلال می‌کنند و پس از این مرحله (شناسایی علت و بیماری) درمان خود را شروع می‌کنند. بنابراین توصیه می‌کنیم پی‌گیری درمان خود را هم‌چنان ادامه دهید تا به نتیجه مطلوب برسید.
دوست عزیز! خوش‌بختانه شما با فرهنگ
مشاوره آشنا هستید و به همین خاطر است که به مشاوره‌های حضوری و مکاتبه‌ای اهمیت داده‌اید و ان‌شاء‌الله همین قدم‌هایی که برداشته‌اید، شما را به
موفقیت خواهد رساند. یکی از دغدغه‌های درمانگران در اختلال‌های روانی این است که بیمار، اغلب اوقات همکاری نمی‌کند. طبق نظر متخصصان،
اراده، خواست، پی‌گیری بیمار،
عمل به توصیه‌ها و انجام تمرین‌های خودیاری و مصرف دارو بهترین نقطه
امید برای رسیدن به هدف است پس آن‌چه که برای شما لازم است دو چیز است:
۱. شناسایی متخصص باتجربه و رجوع به آن‌ها؛
۲. عمل به توصیه‌های دارویی و غیر دارویی آن‌ها.
بیماری‌های روانی اثرات متفاوتی بر
احساسات، هیجان‌ها، رفتار و بینش و آگاهی بیمار از خود، دیگران و
جهان خارج می‌گذارد و برخی از این اختلالات باعث بدبینی و شک و ... می‌شود. در واقع نوع نگرش شما مرتبط با بیماری شما دارد و آگاهی از این مطلب به شما امکان می‌دهد که نسبت به این احساسات منفی خود جدی نباشید و به گمان‌ها و بدبینی‌های خود ترتیب اثر ندهید و تلاش کنید که علت آن را از بین ببرید.
اختلالات روان‌شناختی شدت و ضعف دارند و نسبت به‌شدت آن‌ها بحث پی‌گیری و درمان جدی‌تر می‌گردد. برخی اختلالاتِ ضعیف با رجوع به مشاوره بالینی و انجام
تکالیف خواسته‌شده برطرف می‌شوند و برخی اختلالات علاوه بر مشاوره بالینی نیاز به دارو درمانی دارند. پس توصیه می‌کنیم در درجه اول تلاش کنید که یک روان‌پزشک و یک روان‌شناس بالینی باتجربه و متخصص و سرشناس برای درمان خود شناسایی کنید و پس از این مرحله گام‌به‌گام طبق نظر کارشناسی آن‌ها
عمل کنید مطمئن باشید که آن‌ها به کار خود آشنا هستند و آن‌ها برحسب نوع کار خود روزانه با افراد زیادی و با مشکلات متنوع (از جمله مشکل شما) روبه‌رو می‌شوند. پس دستورات آن‌ها را جدی بگیرید. آن‌چه که در کشور ما از آن
غفلت می‌شود، همه بعدی حرکت کردن در مسائل درمانی است.
نکته‌ای که باید بدان توجه نمایید این است که روان‌پزشک به دلیل نوع وظیفه خود با درمان دارویی به تنظیم خلق بیمار و نگرش او می‌پردازد که نوع جلسات آن‌ها عمدتاً کوتاه‌مدت است؛ اما
روان‌شناس بالینی با تخصص خود، به فرد کمک می‌نماید تا اراده خود را تقویت کند و مهارت‌های اجتماعی و روابط اجتماعی فرد را بازسازی می‌کند و به او تمرین‌هایی می‌دهد که بیمار در خارج از جلسه و در منزل، به وسیله این تمرین‌ها، به خود کمک کند و به درمان سرعت ببخشد و عوارض احتمالی داروهای روان‌شناختی را خنثی سازد.
نکته دیگری که در درمان مهم است،
توکل و توجه به امور معنوی است؛ مانند
تلاوت قرآن، گفتن ذکر‌های مختلف،
دعا در هر حال و امور مختلف انس با
امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) توسل به
ائمه اطهار (علیهم‌السّلام) و ... که نقش جمع این امور معنوی را نباید مورد غفلت قرار داد. به هر حال دست‌یابی به فرمول حل مشکل شما، با توجه به همین سه اصل می‌باشد:
أ. معنی درمانی (توجه به دعا و نیایش و امور معنوی)؛
ب. روان درمانی (مشاوره و ارائه راهکار توسط روان‌شناس بالینی)؛
ج. دارو درمانی (با تجویز و نظر روان‌پزشک).
مسلماً هر دارویی در کنار اثرات مثبت خود، عوارضی دارد؛ اما سود آن‌ها به مراتب بالاتر از عوارض منفی آن‌هاست و نباید به خاطر عوارض کم آن، از اثرات مثبت آن غافل شد و آن را ترک کرد.
برخی داروها نیاز به زمان دارد تا اثراتشان نمایان گردد. متأسفانه برخی افراد که با این مسئله آشنا نیستند، گمان می‌کنند داروی آن‌ها مؤثر نبوده، داروی خود را قطع می‌کنند؛ پس نباید عجله به خرج داد، باید داروها را مصرف کرد.
در کنار مصرف دارو توجه به نکات زیر ضروری است:
۱. تمرینات خودیاری روان‌شناسی بالینی را جدی بگیرید و به آن‌ها
عمل کنید (مثل ورزش و ...).
۲. از نقش مؤثر
ورزش برای تسریع در درمان کمک بگیرید و در هفته اوقاتی را به ورزش اختصاص دهید.
۳. نسبت به
اعمال عبادی (مثل دعا و نیایش) جدی‌تر باشید. طبق نظر کارشناسان مسائل
دین و روان، دعا و باورها نقش تسهیل‌کننده در درمان دارند، امروزه در برخی بیمارستان‌های
دنیا در کنار دارو به تقویت باورها نیز می‌پردازند تا داروها زودتر اثر کنند.
۴. به محتوای فکر خود فکر نکنید و بدانید که این افکار به خاطر نوع بیماری شماست. پس به جای نگرانی در مورد
قضاوت مردم درباره شما فقط دغدغه درمان خود را داشته باشید و هنگام هجوم این افکار به ذکر «
لا اله الا الله» مشغول باشید.
۵. از نقش مؤثر
تلقین غافل نباشید. تلقین می‌تواند به ضمیر ناخودآگاه شما دستور دهد که افکار منفی را تبدیل به افکار مثبت کند و نگرانی را برطرف سازد. پس جملات مثبت تأکیدی را یادداشت کنید و آن‌ها را زمزمه کنید؛ جملاتی از قبیل: او که
خالق من است در همه حال حافظ من است، من با
اراده الهی خود بر مشکلاتم فائق می‌آیم. مردم چون مخلوق خدایند محبوب من‌اند و من توانایی‌های کلامی زیادی جهت ارتباط با مردم دارم و ... .
۶. بیکار نباشید. امروزه در کنار دارو درمانی به «کار» نیز توجه زیادی می‌شود و آن را مکمل درمان می‌دانند. در کار مورد
علاقه، فرد با توانایی‌های خود آشنا می‌شود، احساس هدف‌داری می‌کند و اعتماد به نفسش قوی می‌شود و عوارض منفی دارویی را کم می‌کند، از
خیال‌پردازی دوری می‌کند و به بخش مثبت وجودش تمرکز بیش‌تری می‌کند. به همین خاطر امروزه از کار جهت درمان مکمل به عنوان کاردرمانی استفاده می‌شود.
۷. از پناه بردن به خلوت خودداری کنید. سعی کنید بیش‌تر با
خانواده و نزدیکان خود باشید و حتی با هم و در کنار هم به
طبیعت و سیر و سفر بروید و یا برای خرید منزل با اعضای خانواده بروید و ... .
۸. موفقیت‌ها و توانایی‌ها کوچک و بزرگ گذشته خود را در فهرستی بنویسید. سعی کنید چیزی از قلم نیفتد و آن‌ها را روزی چند بار مرور کنید.
۱. از حال بد به حال خوب دیوید برنز، ترجمه مهدی قراچه داغی.
۲. باز هم مثبت درمان، نوشتة نورمن پیل، ترجمه فریبا مقدم، نشر اوحدی.
۳. روش مؤثر غلبه بر افکار و احساسات منفی ونالد والتر، ترجمه شیرین نبوی‌نژاد، تهران نشر عشق.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «درمان افکار منفی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۳/۰۵.
