اعمال عبادی در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نماز،
امر به معروف، نهی از منکر،
احسان،
توبه.
پرسش: آیاتی از قرآن که به نماز و
امر به معروف و نهی از منکر و احسان و توبه دلالت دارند، بیان کنید؟
پاسخ: قرآن، معجزه همیشگی
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) سعادت بشر را تا ابد تضمین نموده و با محتوای اخلاقی، عقاید، احکام، مسیر
صراط المستقیم را در
دنیا و آخرت ترسیم نموده است.
آن‌چه در سؤال مطرح شده است قسمتی از احکام عبادی و
اخلاق می‌باشد و ما به صورت مختصر برای هر کدام یک
آیه ذکر کرده و به
آیات دیگر در پاورقی اشاره می‌کنیم:
یکی از عبادات مهم که
قرآن به آن پرداخته است؛
نماز است و بیش از ۹۸ مرتبه واژه «صلی» در قرآن آمده است و در بیشتر آیات به صورت امر (مانند اقیموا الصلوة) بیان شده است که نشان تأکید و وجوب آن می‌باشد:
«
اقیموا الصلوة و آتو الزکاة و ارکعوا مع الراکعین»؛
«نماز را به پا دارید و
زکات را بپردازید و همراه رکوع‌کنندگان
رکوع کنید».
قرآن بیش از ۲۷ بار به مسئله
امر به معروف و نهی از منکر پرداخته است و اصلاح فرد،
خانواده، جامعه و
جهان را از طریق امر به معروف و نهی از منکر ممکن می‌داند و یکی از صفات
مؤمنین را امر به معروف و نهی از منکر کردن می‌داند:
«
و المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر...»؛
«مردان و زنان با
ایمان یار و یاور هم‌دیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند ...».
احسان در لغت به معنای نیکی کردن آمده است و واژه «حسن» با مشتقات آن در قرآن ۱۹۴ بار بیان شده است و بیش از ۵
آیه درباره
احسان به والدین در قرآن آمده است: «
بالوالدین احساناً».
در بعضی از
آیات احسان کردن به صورت امر بیان شده است که نشان از تأکید و اهمیت آن است: «
واحسنوا ان الله یحب المحسنین»؛
«نیکی کنید که
خداوند نیکی‌کنندگان را دوست دارد»:
«
ان احسنتم احسنتم لانفسکم»؛
«اگر نیکی کردید به خودتان نیکی نمودید».
توبه در لغت به معنای بازگشت آمده است و در اصطلاح به کسی گفته می‌شود که بعد از
گناه،
پشیمان شده و به سوی
خدا بر می‌گردد.
و واژه توبه در قرآن ۸۷ مرتبه بیان شده است: «یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبه نصوحاً عسی ربکم ان یکفر سیئاتکم»؛
«ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! توبه خالص نمایید،
امید است با این کار، پروردگارتان گناهانتان را ببخشد».
«
و هو الذی یقبل التوبه عن عباده»؛
«خداوند توبه‌بندگان خود را می‌پذیرد».
گوشه‌ای از آیات مورد سؤال را بیان کردیم، امید است با مراجعه به آیات دیگر (که در پاورقی ذکر شده است) و به
تفسیر مفسران (مانند
تفسیر نمونه،
مکارم شیرازی،
تفسیر المیزان،
علامه طباطبایی) به نتایج مطلوبی دست یابید.
۱. اخلاق و قرآن، ناصر مکارم شیرازی، ج۱، فصل ۱۲، بحث توبه.
۲. امر به معروف و نهی از منکر، محمد محمدی اشتهاردی.
۳. تفسیر و پیام آیات نماز، عباس عزیزی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اعمال عبادی در قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۰۳.
