طبیعت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش:
احادیث و
روایاتی از
چهارده معصوم ـ علیهم السلام ـ در رابطه با بهار و طبیعت برایم بفرستید.
پاسخ:
روایات و احادیث وارده از
امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ در این رابطه، به صورت کنایه ای و به لحاظ مناسبت هایی که رخ داده، بیان شده است.
۱.
امام علی ـ علیه السلام ـ در
خطبه ای که در آن از
خدا طلب باران می کند؛ چنین می فرماید: «... و انشر علینا رحمتک بالسحاب المنبعق و الربیح المغدق، و النبات المونق، سحا و ابلا، تحیی به ما قد مات، و ترد به ما قد فات....
خدایا
رحمت خود را با ابر پرباران و بهار پر
آب و
گیاهان خوش منظر شاداب بر ما نازل فرما، بارانی درشت قطره بر ما فرو فرست که مردگان را زنده و آنچه از دست ما رفته به ما بازگرداند.
امام علی ـ علیه السلام ـ در این خطبه، علاوه بر طلب باران پر رحمت از درگاه حق، نظام طبیعت و دگرگونی نباتات را در خلال این گفتگو به خوبی بیان فرموده است. طبیعتی که بعد از مردن با نمایان شدن فصل رویش، کالبدی دوباره و به
روح زندگی، طراوت می بخشد. در ضمن در یک جای
قرآن اشاره به این موضوع (فوق) شده است.
آن جا که می فرماید: «و انزلنا من السماء ماء فانبتنا فیها من کل زوج کریم»
«و از
آسمان آبی فروفرستادیم و در آن «زمین» از هر نوع (گیاه) نیکویی رویاندیم.» و همچنین در جای دیگر این کتاب آسمانی آمده است «و انزل من المساء ماء فانبتنا به حدائق ذات بهجه»
«و برای شما از آسمان آبی فروفرستادیم و به وسیلة آن، باغ های سرور انگیز رویاندیم.»
۲. در جای دیگر از نهج البلاغه، امام علی ـ علیه السلام ـ ضمن شناساندن صحیح خداشناسی؛ به پاره ای از
مواهب خدادادی در طبیعت اشاره می کنند و می فرمایند: «... و انشاء (السحاب الثقال) فاهطل دیمها و عدر قیمها. فبل الارض بعد جفوفها، و اخرج نبتها بعد جدوبها»
امام علی ـ علیه السلام ـ می فرمایند:... خدایی که ابرهای سنگین را ایجاد و باران های پی در پی را فرستاد، و سهم باران هر جایی را معین فرمود، زمین های خشک را آبیاری کرد، و گیاهان را پس از خشکسالی رویاند.
امام علی ـ علیه السلام ـ در این خطبه نیز به چگونگی پیدایش فصل ها و آغاز
رستاخیز طبیعت با این مطلب که پس از خشک شدن زمین،
خداوند به وسیلة باران رحمتش، بهاری را آغاز کردند که در آن طببعت جلوه ای تازه به خود گرفت.
۳.
حدیثی از
پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در خصوص اهمیت کاشتن درخت و استفاده آن از این منابع عظیم طبیعت اشاره کرده اند، می فرمایند:
«ما من مسلم کغرس غرسا او یزرع زرعا، فیاکل منه انسان او طیر او بهیمه الا کانت له به صدقه»
می فرماید: هر
مسلمانی درختی بنشاند یا کشته ای بکارد و
انسان یا پرنده یا چارپایی از آن بخورد، برای او
صدقه محسوب می شود.
۴. در جای دیگر چنین فرموده اند:
«من نصب شجره و صبر علی حفظها و القیام علیها حتی تثمر کان له فی کل شی یصاب من ثمرها صدقه عند الله».
می فرماید: هرکس درختی بکارد، و در نگهداری آن بکوشد تا میوه دهد، دربرابر هر چه از آن میوه به دست آید،
پاداشی نزد خدا خواهد داشت.
۵. در حدیثی
امام صادق ـ علیه السلام ـ اشاره به مواهب عظیم طبیعت پرداخته اند که از آن جمله این حدیث است که:
«النشوه فی عشره اشیاء: المشی و الرکوب و الارتماس فی الماء و النظر الی الخصره...
می فرماید: شادابی در ده چیز است: پیاده روی، (اسب) سواری، آب تنی (شنا)، و نگاه کردن به سبزه و....
۶. امام علی ـ علیه السلام ـ همچنین در خصوص اهمیت طبیعت پاک و شادابی آن این چنین بیان می کنند.
«النظر الی الخصره نشره»
می فرماید: نگاه کردن به سبزه موجب شادابی است.
۱ـ امام علی ـ علیه السلام ـ، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، نشر مصطفی، چاپ اول، ۱۳۷۹ ش، خطبة ۳ و ۱۱۰ و ۱۱۵ و ۱۷۶ و ۱۶۵ و ۱۹۸ و ۱۸۲ و حکمت ۱۲۸.
۲ـ گردآورندگان هادی ربانی و سید محسن موسوی، آینة بادها (مناسبت های شمسی و قمری در قرآن و حدیث)، قم، دارالحدیث، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ ش.
۳ـ ره توشه راهیان نور، گردآوری معاونت آموزشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، ویژة محرم الحرام، ۱۴۲۳ ق، ۱۳۸۰ شمسی، ناشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۸۰ ش، ص ۴۱.
اندیشه قم.
