جهان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش:
خداوند جهان را چگونه بوجود آورد؟
پاسخ:
در این باره از
قرآن و
نهج البلاغه بهره می گیریم و در دو محور به نکاتی اشاره می شود:
قرآن کریم درباره
آفرینش جهان می گوید: بگو آیا این شمایید که واقعاً به آن کسی که زمینی را در دو هنگام آفرید
کفر می ورزید و برای او همتایانی قرار می دهید؟ این است
پروردگار جهانیان، و در
زمین از فراز آن لنگر آسا،
کوهها نهاد و در آن
خیر فراوان پدید آورد و مواد خوراکی آن را در چهار روز اندازه گیری کرد که برای خواهندگان درست و متناسب با نیازهایشان است. سپس آهنگ آفرینش
آسمان کرد و آن بخاری بود. پس به آن و به زمین فرمود: خواه یا ناخواه بیایید. آن دو گفتند، فرمان پذیر آمدیم پس آنها را به صورت هفت آسمان در دو هنگام مقرر داشت و در هر آسمانی کار مربوطه به آن را
وحی فرمود و آسمان این
دنیا را به چراغ آذین کردیم و آن را نیک نگاه داشتیم این است اندازه گیری آن نیرومند دانا.
در
تفسیر این
آیات گفته شده: آیات فوق نمونه ای از آیات آفاقی و نشانه های عظمت و
علم و
قدرت خدا در آفرینش زمین و آسمان و آغاز
خلقت موجودات است.
۱. مسئله
توحید و این که شایستگی
پرستش را تنها کسی دارد که خلقت و
تدبیر و
مالکیت و
حکومت جهان از آن اوست.
۲. به آفرینش کوه ها، معادن و برکات زمینی و مواد غذائی پرداخته شده.
۳. این آیات به خوبی روشن می سازد که گسترش زمین و جوشیدن چشمه ها و پیدایش درختان و مواد غذائی همه بعد از آفرینش آسمانها صورت گرفته است.
۴. واژه (و هی دخان) در آیه نشان می دهد که آسمان ها در آغاز به صورت دود بوده است. پس در واقع آغاز آفرینش آسمان ها از تودة گازهای گسترده عظیمی بوده است و این با آخرین تحقیقات علمی در مورد آغاز آفرینش کاملاً هماهنگ است و هم اکنون نیز بسیاری از
ستارگان آسمان به صورت تودة فشرده ای از گازها و دخان است. آفرینش جهان که میلیاردها سال به طول انجامیده در طی این دوران ها ممکن است تحولات متعددی در تبدیل گازها
به مایع و مواد مذاب و از آن به جامد صورت گرفته باشد. (برای اطلاع بیشتر از این بحث به منبع ذیل مراجعه شود).
در نهج البلاغه درباره آفرینش جهان چنین آمده: خداوند
سبحان آفرینش را آغاز کرد بی آن که در کار آن از آزمایشی بهره ببرد... سپس گشادگی فضاها و پارگی اکناف و خلأهای هوائی را پدید آورد و در آن آبی موج خیز و انبوه روان ساخت و آن را بر پشت بادی تند، بر نشاند، پس
باد را فرمان داد تا آن آب را بازدارد و بر شدّت ریزش آن چیره گردد تا از مرز خود تجاوز نکند. هوائی گشاده از زیر و
آب از فراز آن جهان بود، سپس خدای سبحان باد نازا پدید آورد و آنگاه چونان أبنانی چرمین که آن را به جنبش درآوردند سَرِ آب را به سوی پایانش برد و جوشش آن را به حالت
آرامش در آورد تا آن که کوهها برآورد و کفها بر سر پدید ساخت و جوش و خروش آن را به آرامش مبدل گردانید، پس آن آب را در فراخنای هوا و گسترة
فضا بالا برد و از آن هفت آسمان جدا کرد که بخش زیرین آن موجی از حرکت باز داشت و بخش زیرین آن سقفی محفوظ و تارکی افروخته و بی هیچ ستون بر شده و بی هیچ میخ استوار مانده بود، آنگاه آسمانها را با
ستاره های درخشان و کوکب های تابان بیاراست و چراغ فروزان
خورشید و
ماه تابنده را در چرخی گردنده و سقفی دور زننده و لوحی چرخان بر گردش درآورد، سپس میانه آن آسمان ها زبرین را فراخ ساخت و از
فرشتگان خودش انباشته فرمود... آنگاه خداوند از شِن زار زمین خاکی نرم چه شیرین و چه شور آن فراهم ساخت و آن را با آب مرطوب کرد تا خالص گردید و چسبناک شد و از آن صورتی پدید آورد با اعضاء جدا از هم و بهم پیوسته، و آن را بخشکانید تا خود را بگیرد و آن را سخت ساخت تا در زمانی معیّن سفالی مانند شد و آنگاه از
روح خود در او دمید تا بصورت آدمی در آمد با ذهنی روشن فکری که قدرت تصرّف دارد و اعضای که در خدمت وی بود و شناختی که مایه تفکیک حق از باطل می شد.
۱. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج ۶، ص ۱۹۱ تا ۲۱۲، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، چاپ ۲۰، سال ۱۳۷۹ ش.
۲. علامه طباطبائی، المیزان، ج ۱۷، ص ۳۶۲، نشر مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۳ ق.
آیا به شتر نمی نگرند که چگونه آفریده شده و به آسمان که چگونه برافراشته شده، و به کوه ها که چگونه برپا داشته شده، و به زمین که چگونه گسترده شده است.
سوره الغاشیه، آیه: ۱۸، ۱۹، ۲۰.
اندیشه قم.
