• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نظر حضرت زهرا نسبت به فقر امام علی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حضرت زهرا ، امام علی ، زندگی فقیرانه امام علی و حضرت زهرا، گلایه از فقر.
پرسش: آیا حضرت زهرا ( علیها ) از فقر نسبت به علی (ع) گلایه‌مند بود؟
پاسخ: فقر در اسلام هرگز ستوده نیست، اما فقری که رهبران الهی انتخاب می‌کنند به عنوان یک صفت برجسته و یک وظیفه الهی قلمداد شده است. از این رو حضرت فاطمه سلام الله علیها به عنوان دختر پیامبر صلی الله علیه و آله و همسر علی علیه‌السّلام زندگی فقیرانه‌ای را برگزید و از بین تمام خواستگاران سرمایه‌دار خود، فقیرترین آن‌ها را انتخاب کرد.



اما در کنار انبوه روایات در ترسیم شکوه و عظمت والای آن حضرت به چند روایت ساختگی و بی‌اساس برخورد می‌کنیم که دست خیانت و تعصب آن‌ها را ساخته است.
[۱] علامه قزوینی، فاطمه از ولادت تا شهادت، ترجمه، ص۴۲.

از جمله آن روایات و داستان‌های ساختگی این است که، گویا حضرت فاطمه سلام الله‌علیها به پدر از فقر علی علیه‌السّلام شکایت می‌کند و می‌گوید، « زنان قریش به من طعنه و کنایه می‌زنند و می‌گویند پدرت تو را به ازدواج فقیری بی‌چیز و تهی‌دست آورده است....» « ابوهریره » از فاطمه سلام الله علیها نقل کرده « یا رسول‌الله زوجتنی من علی بن ابی طالب و هو فقیر لامال له» یعنی مرا به ازدواج علی در آوردی که شخص فقیر و تهی‌دستی است.
[۲] کنز العمال، ج۶، ص۲۹۱؛ کفایه الطالب، ص۱۶۲.


۱.۱ - پاسخ به روایات ساختگی

با نگرشی ژرف به داستان فوق و هیاهوی تاریخ‌نگاران در می‌یابیم که این اظهار نظرها بی‌اساس و پایه می‌باشد. باید بگوییم که حضرت فاطمه سلام الله‌علیها در خانه‌ای پرورش یافت که در آن ارزش‌های مادی محو عظمت معنوی صاحبان آن کاشانه بود و ملاک‌های دنیوی به هیچ انگاشته می‌شد و هرگز در لابه‌لای اندیشه آن خاندان از مادی‌گرایی و تجمل‌پرستی خبری نبود و تاریخ نگاران حیات فاطمه سلام الله‌علیها به یقین دریافتند که او تمام آرزویش برکناری و عزلت از ظواهر و مظاهر پست مادی و نفسانی بود.
اما شگفتا که این نویسندگان، رنج تحقیق و کشف حقیقت را بر خود هموار نساختند و داستان فوق را به ساحت مقدس صدیقه کبری نسبت دادند، چون اگر اینان به کتب سودمند دست پیدا می‌کردند هرگز این غبار پلیدی و زشتی بر رخسار حقایق زندگی دختر پیامبر نقش نمی‌بست، و چگونه ممکن است که این شخص لب به گلایه و شکوه بگشاید؟! او به چه کسی این‌گونه اعتراض داشت؟!! به کمال مطلق انسانی، به معجزه بزرگ بشریت، کسی که اندیشه‌ها و عقول متفکر در شناخت منش و شخصیت او حیران و سرگردان شده‌اند و همه عظمت‌ها و بزرگی‌ها و ا فتخارات انسانی در عظمت و کمال او محو شده‌اند!
آری این نویسندگان و پژوهشگران، زن را با همان دید و بصیرتی می‌نگرند که خوش غیرتان زمان جاهلیت می‌نگریستند و می‌کوشیدند که به مدد خیالبافی‌های خود سیمای زن را در عالم خیال مشاهده بکنند و از ثروت و کاخ و خواستگاران سرمایه‌دار سخن به میان آورند، و مزه مرد فقیر را در کام زن تلخ جلوه بدهند.
اگر این‌گونه روایات با عقاید و تعصب راویان آن نمی‌آمیخت و پرده‌ای که دیدگانشان را پوشانیده بود کنار می‌رفت، در می‌یافتند که فاطمه بر خلاف توصیف آن‌ها، موصوف ویژگی‌های دیگری است که کلمات از بیان‌شان عاجزند.
[۴] عبدالصمد ترکی، در خانه فاطمه، ترجمه دریانی، ص۳۲تا۴۹.


۱.۲ - شاهد رد روایات ساختگی

حال برای قضاوت نهایی در این مطلب به خانه علی علیه‌السّلام می‌رویم و به گفتگوی او با فاطمه سلام الله‌علیها گوش می‌دهیم آن‌جا که حضرت از فاطمه غذا می‌خواهد و او در جوابش می‌گوید که دو روز است ما چیزی نخوردیم و وقتی حضرت می‌گوید پس چرا به من اطلاع ندادی می‌گوید، از خدا شرم داشتم که تو را به چیزی که نمی‌توانی به سختی بیندازم.
[۵] محی الدین طبری، ذخایر ا لعقبی، ص۴۵.
حال آیا می‌توان به صاحب این چنین اندیشه‌ای آن افسانه‌ها را نسبت داد.
علاوه بر این‌ها، راوی این حدیث شخصی جز« ابوهریره » نیست که این شخص به جعل حدیث معروف است و به احادیث او علمای شیعه هیچ اعتمادی ندارند. حتّی عمر بن خطاب او را به جهت دروغ به پیامبر توبیخ کرده است و رواج این‌گونه احادیث در زمان اوج دشمنی‌های همه جانبه معاویه با اهل‌بیت می‌باشد که در جنگ سرد شروع به جعل احادیث بر علیه خاندان پیامبر نمود و احادیث زیادی بر علیه این خاندان مخصوصاً علی علیه‌السلام جعل شد. تا با این کار افتخارات غیر قابل انکار علی علیه‌السلام را زیر سؤال ببرند و این طور وانمود کنند که حضرت فاطمه سلام الله‌علیهما از علی علیه‌السلام راضی نبوده است.


البتّه این احتمال هم وجود دارد که این روایت صحیح باشد مبنی بر این‌که حضرت فاطمه سلام الله‌علیهما با این شکایت می‌خواسته فضیلت علی علیه‌السلام از زبان پیامبر صلی الله علیه و آله بازگو گردد که جواب پیامبر صلی الله علیه و آله تعریف و تمجید او از علی علیه‌السلام این مطلب را روشن‌تر می‌کند. از این رو حکمت این سؤال در جواب آن نهفته است و آن اذعان پیامبر صلی الله علیه و آله به مقان والای علی علیه‌السلام می‌باشد.
و در پایان گمان نمی‌کنم بعد از شناخت نسبی فاطمه سلام الله‌علیها کسی بتواند به خود جرأت بدهد تا این سخنان را به او نسبت بدهد مگر آن‌که مغرض و یا از نعمت عقل بی‌نصیب باشد.


(۱) در خانه فاطمه سلام الله علیهما؛ عبدالصمد ترکی.


۱. علامه قزوینی، فاطمه از ولادت تا شهادت، ترجمه، ص۴۲.
۲. کنز العمال، ج۶، ص۲۹۱؛ کفایه الطالب، ص۱۶۲.
۳. نحل/سوره۱۶، آیه۵۸.    
۴. عبدالصمد ترکی، در خانه فاطمه، ترجمه دریانی، ص۳۲تا۴۹.
۵. محی الدین طبری، ذخایر ا لعقبی، ص۴۵.



سایت اندیشه قم.    






جعبه ابزار