منافقین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: منافقان، اهل نفاق،
حضرت علی علیه‌السلام.
پرسش: امام علی ـ علیه‌السلام ـ در
نهج البلاغه منافقان را چه‌گونه معرفی می‌کند و دارای چه مشخصاتی می‌داند؟
پاسخ:
در ارتباط با منافقان سخنان بسیاری از پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله،
امام علی علیه‌السلام و دیگر
ائمه اطهار علیهم‌السلام وجود دارد. در دوران امام علی ـ علیه‌السلام ـ
منافقان خسارت‌های بسیاری به حکومت
امام علیه‌السلام وارد کردند و سبب شکست و حتی شکل‌گیری برخی جنگ‌ها شدند؛ لذا امام به مناسبت‌هایی در توصیف و نکوهش آنان مطالبی بیان نمود که در این‌جا به تعدادی از آنها که در
نهج‌البلاغه آمده، اشاره می‌کنیم.
«
أُحَذِّرُکُمْ أَهْلَ النِّفَاقِ فَإِنَّهُمُ الضَّالُّونَ الْمُضِلُّونَ وَ الزَّالُّونَ الْمُزِلُّون...»؛
شما را از اهل نفاق می‌ترسانم؛ چراکه آنان گمراه و گمراه‌کننده‌اند، دچار لغزش و لغزاننده‌اند. به هر وسیله کوبنده‌ای برای گمراه کردن شما متوسل می‌شوند، و در هر کمینگاهی کمین می‌کنند. برای فریب مردم به دور از دیده حرکت می‌کنند، و چون روباه در میان جنگل انبوه از درخت می‌جهند.... راه سخت و دشوار
باطل را آسان جلوه می‌دهند، و از راه
حق بر این پایه که راهی سخت و تنگ است می‌ترسانند. اینان یاران
شیطان، و زبانه‌های آتش‌اند، آنان حزب شیطان‌اند، و بدانید حزب شیطان زیانکاران‌اند.
«
إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ مِنْ وَرَاءِ قَلْبِهِ وَ إِنَّ قَلْبَ الْمُنَافِقِ مِنْ وَرَاءِ لِسَانِه...»؛
قطعاً زبان
مؤمن پشت
قلب او، و قلب
منافق پشت زبان او است؛ زیرا مؤمن چون بخواهد سخنی گوید درباره آن در دل خود
اندیشه نماید، اگر خیر بود آشکارش کند، و اگر شر بود نهفته‌اش دارد. و منافق هرچه به زبانش آید بگوید، نمی‌فهمد چه سخنی برای او سودمند و کدام گفتار برای او زیان‌آور است.
«
رَجُلٌ مُنَافِقٌ مُظْهِرٌ لِلْإِیمَانِ مُتَصَنِّعٌ بِالْإِسْلَامِ لَا یَتَأَثَّمُ...»؛
مردی که منافق است و تظاهر به
ایمان دارد، خود را در
پوشش اسلام نشان می‌دهد،
گناه را گناه نمی‌داند (از انجام آن ابایی ندارد) و از
معصیت پروا ننماید.
«پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به من گفت:
... لَکِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ کُلَّ مُنَافِقِ الْجَنَانِ عَالِمِ اللِّسَانِ یَقُولُ مَا تَعْرِفُونَ وَ یَفْعَلُ مَا تُنْکِرُون...»؛
ولی بر شما از کسی که در دل منافق و در
زبان داناست می‌ترسم، که می‌گوید آن‌چه را خوب می‌دانید، و انجام می‌دهد آن‌چه را زشت به شمار می‌آورید».
«رنگ به رنگ می‌شوند، و به حالات گوناگون ظاهر می‌گردند،... وصفشان به ظاهر دوای درد، و گفتارشان
شفاست، اما عملشان دردی است بی‌دوا.
باطل می‌گویند ولی حق جلوه می‌دهند. بد وصف می‌کنند و زیبا می‌نمایانند».
«اگر با این شمشیر بر بن بینی مؤمن زنم که با من دشمنی ورزد دشمنی نخواهد کرد. و (
لَوْ صَبَبْتُ الدُّنْیَا بِجَمَّاتِهَا عَلَی الْمُنَافِقِ عَلَی أَنْ یُحِبَّنِی مَا أَحَبَّنِی...) اگر تمام
جهان را در کام منافق ریزم که مرا دوست بدارد دوست نخواهد داشت؛ زیرا قضا جاری شده و بر
زبان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ گذشته که فرمود: یا
علی! مؤمن تو را دشمنی نکند، و منافق تو را دوست ندارد».
«
...لَا یَتَحَرَّجُ یَکْذِبُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ ص مُتَعَمِّدا...»؛
عمداً به
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله دروغ می‌بندد. اگر مردم بدانند که او منافق و دروغ‌گو است
حدیث را از او نمی‌پذیرند، و گفتارش را باور نمی‌کنند، ولی می‌گویند: صحابی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است که رسول خدا را دید، از او حدیث شنید و از او فرا گرفت. بنابراین گفتارش را فرا می‌گیرند.
خداوند در قرآن شما را از منافقان خبر داده، و آنان را چنان‌که شایسته است، معرفی نموده است. اینان پس از پیامبر ماندند، و با
دروغ و بهتان به پیشوایان گمراه و دعوت کنندگان به
آتش، تقرب جستند، پس (با جعل
احادیث ) آنها را صاحب
اختیار کارها و حاکم بر مال و جان مردم گردانیدند، و به‌وسیله ایشان
دنیا را خوردند و بدون شک مردم برای دنیای خود همراه حاکمان‌اند مگر کسی که خداوند او را حفظ کند.
«
حَسَدَةُ الرَّخَاءِ وَ مُؤَکِّدُو الْبَلَاءِ وَ مُقْنِطُوا الرَّجَاءِ لَهُمْ بِکُلِّ طَرِیقٍ صَرِیعٌ و...»؛
بر راحت بودن مردمان
حسد می‌برند، بر گرفتاری دیگران می‌افزایند، و امیدواران را نومید می‌کنند. در هر راهی برای ایشان به
خاک افتاده‌ای است (برای تباه کردن، راه‌ها در نظر گرفته‌اند) و نزد هر دلی وسیله‌ای دارند (می‌توانند با هر کسی به میل و خواست او سخن گویند) و در هر
غم و اندوهی اشک‌ها ریزند (تا به‌وسیله آن به مقصود خود برسند).
«
قَدْ أَعَدُّوا لِکُلِّ حَقٍّ بَاطِلًا وَ لِکُلِّ قَائِمٍ مَائِلًا وَ لِکُلِّ حَیٍّ قَاتِلًا وَ لِکُلِّ بَابٍ مِفْتَاحاً وَ لِکُلِّ لَیْلٍ مِصْبَاحا»؛
برابر هر حقی باطلی، و برای هر راستی کژی‌ای، و برای هر زنده‌ای قاتلی، و برای هر دری کلیدی، و برای هر شبی چراغی آماده کرده‌اند. در سؤال اصرار ورزند، و به وقت سرزنش، پرده دری کنند.
«
یَتَوَصَّلُونَ إِلَی الطَّمَعِ بِالْیَأْسِ لِیُقِیمُوا بِهِ أَسْوَاقَهُم...»؛
بی‌نیازی (به مال مردم) را برای
طمع و آز خود وسیله قرار می‌دهند تا بازارشان را نگاه داشته و کالاهای بی
ارزش خود را که نفیس و پاکیزه می‌پندارند رواج دهند (از راه تزویر، خود را بی
علاقه به دنیا نشان داده اظهار بی‌نیازی می‌نمایند تا به هدفشان برسند).
پایگاه اسلام کوئست.
